LTS: Hiện nay, tình trạng thực phẩm chức năng, tăng cường sức khoẻ được quảng cáo trên mạng tràn lan có công dụng như thuốc chữa bệnh đang là một vấn nạn lớn, ảnh hưởng lớn đến tình trạng chữa bệnh của bệnh nhân... Trên thực tế, người tiêu dùng (NTD) rất dễ nhầm lẫn thực phẩm chức năng (TPCN) là thuốc, bởi TPCN thông thường được sản xuất dưới dạng viên nén, dạng lỏng hoặc tinh bột, quy cách đóng gói như các loại thuốc. Không những thế việc nhiều doanh nghiệp (DN) cố tình sử dụng những lời lẽ lập lờ gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng đó là thuốc “điều trị” “ngăn ngừa”.
Dù Cục An toàn thực phẩm (ATTP), Bộ Y tế đã đưa ra khuyến cáo nhiều lần, thậm chí phạt hành chính, thu hồi sản phẩm vi phạm pháp luật quảng cáo, nhưng dường như việc vi phạm pháp luật quảng cáo các sản phẩm, TPCN chưa bao giờ hết “sốt”.
Sản phẩm Yến Chưng cũng đang “nối gót”, đã thổi phồng công dụng thông qua quảng cáo như thế nào??
Tôn chỉ của Thương hiệu & Công luận là đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái theo chỉ đạo của Chính phủ, theo Nghị quyết 41/CP-NQ; bảo vệ thương hiệu, doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh chân chính và cũng không thể quên nhiệm vụ chung là bảo vệ pháp chế, hoạt động theo chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đấu tranh chống tiêu cực, lãng phí… Đó cũng là công việc mà Tạp chí luôn thực hiện.
Hiện trạng của Cici Thượng Đỉnh Yến
Cici Thượng Đỉnh Yến thuộc quyền sở hữu của Công ty cổ phần Cici Thượng Đỉnh Yến địa chỉ số 536A Minh Khai, phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, TP. Hà Nội do bà Trương Linh Chi làm Tổng giám đốc. Là một trong những thương hiệu được giới kinh doanh nể, với 02 cơ sở bán hàng được đặt tại hai trung tâm lớn nhất ở nước ta đó là: Số 110 phố Huế, phường Ngô Thì Nhậm, quận Hai Bà Trưng, TP. Hà Nội và số 512 đường 3/2, phường 14, quận 10, TP. Hồ Chí Minh.
Trên website https://thuongdinhyen.vn/, CiCi Thượng Đỉnh Yến quảng cáo sản phẩm là thương hiệu yến chưng số 1 của Việt Nam. Được thành lập từ 2015, đến nay CiCi Thượng Đỉnh Yến đã chiếm trọn niềm tin của khách hàng bởi chất lượng - tinh tế - hợp khẩu vị trong từng dòng sản phẩm về Yến sào. “CiCi Thượng Đỉnh Yến hoạt động với phương châm luôn đưa chữ TÍN, cái TÂM & chữ NHÂN của mình lên trên hàng đầu để tạo ra những sản phẩm với chất lượng nhất – tốt nhất – tinh hoa nhất đến tận tay mỗi Quý khách hàng khi sử dụng sản phẩm của CiCi Thượng Đỉnh Yến”, phần giá trị cốt lõi có nêu.
Trên 02 Fanpage Facebook, CiCi Thượng Đỉnh Yến https://www.facebook.com/yenchungsan/ và CiCi Thượng Đỉnh Yến Sài Gòn https://www.facebook.com/yenchungsansaigon/ giới thiệu, Cici Thượng Đỉnh Yến luôn mang đến cho quý khách hàng những sản phẩm chất lượng nhất - tốt nhất - tinh hoa nhất với đội ngũ chuyên gia nghiên cứu dinh dưỡng hàng đầu Việt Nam và luôn đầu tư dây chuyền sản xuất công nghệ cao, hiện đại, quy mô sản xuất lớn….
Tuy nhiên, trái ngược với những nội dung quảng cáo trên website và trên Facebook, theo phản ánh của người tiêu dùng đến tạp chí Thương hiệu & Công luận về việc, CiCi Thượng Đỉnh Yến quảng cáo công dụng của sản phẩm gây hiểu nhầm có tác dụng như thuốc chữa bệnh và vi phạm quy định quảng cáo, có dấu hiệu lừa dối người tiêu dùng. Nhưng thực chất, theo tìm hiểu của Phóng viên (PV), sản phẩm này chỉ là sản phẩm thực phẩm tăng cường sức khoẻ ở ngưỡng bình thường.
Để xác minh thông tin phản ánh của người tiêu dùng/bạn đọc, PV Thương hiệu & Công luận đã có những tìm hiểu chuyên sâu hơn về sản phẩm này.
Thực phẩm tăng cường sức khoẻ… “hóa thần dược” (?!)
Lợi dụng tâm lý lo ngại của người dân về dịch Covid-19, trên các mạng xã hội đặc biệt là trên Facebook, có rất nhiều sản phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm chức năng được quảng cáo “thổi phồng” về công dụng như thuốc chữa bệnh, diệt vi rút gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng. Cùng với sự vào cuộc của cơ quan chức năng nhằm siết chặt quảng cáo bán sản phẩm bảo vệ sức khỏe, thì người dân cần cẩn trọng, không nên tin vào những lời chia sẻ trên mạng xã hội, tránh “tiền mất, tật mang”.
Theo tìm hiểu của PV, gần đây, trên website và mạng xã hội của Công ty cổ phần CiCi Thượng Đỉnh Yến đã đăng tải nhiều nội dung quảng cáo sản phẩm yến chưng với tác dụng như “thần dược” ngừa Covid-19, ngừa ung thư, giảm 60-70% các triệu chứng hậu C.O.V.I.D… Trên thực tế, không ít gia đình có mẹ già, con nhỏ đã tìm mua.
Cụ thể, trên website https://thuongdinhyen.vn/ của Công ty cổ phần Cici Thượng Đỉnh Yến, một số sản phẩm Yến Chưng được quảng cáo với nhiều công dụng như Giúp tăng sức đề kháng, ổn định huyết áp, cải thiện chức năng chức năng tim mạch; Bồi bổ sức khoẻ, hồi phục sau ốm, phẫu thuật; Giúp trẻ hoá, chống lão hoá, giúp da căng đầy, trắng hồng, xoá nếp nhăn, tàn nhan; Ngăn ngừa và giảm triệu chứng ốm nghén, rạn nứt da, phục hồi sức khoẻ, có sức có sữa, lấy lại vóc dáng và phát triển trí não cho thai nhi; Giúp giảm căng thẳng mệt mỏi, tăng cường sinh lực, bổ sung năng lượng”.
Sản phẩm chỉ là thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, những lời quảng cáo “có cánh”, có tác dụng thần kỳ, như: Bổ sung vi chất dinh dưỡng, giảm cân, đẹp da và có khả năng chữa khỏi một số bệnh khiến cho người tiêu dùng nhầm lẫn giữa thực phẩm chức năng và thuốc chữa bệnh.
Thượng Vy Yếnnhưng…giảm 60-70% các triệu chứng hậu C.O.V.I.D
Tiếp tục tìm hiểu, trên Facebook mang tên “CiCi Thượng Đỉnh Yến” có bài đăng quảng cáo vào ngày 12/03, cho rằng, sản phẩm Thượng Vy Yến Nhân Sâm có khả năng “giảm 60 – 70% các triệu chứng ho, sốt, mệt mỏi, khó thở, rụng tóc, da sạm, khứu – vị giác suy giảm đến từ dịch bệnh” trong trường hợp người bệnh mắc Covid-19 hoặc triệu chứng hậu Covid-19. Trong nội dung bài đăng có viết: “Sau 03 – 04 ngày, sức khỏe người mắc C.O.V.I.D sẽ trở lại như thường, không để lại di chứng nguy hiểm”.
Tự khỏi Covid-19 do… sử dụng Thượng Vy Yến mà không cần đến liệu trình điều trị
Trong bài đăng quảng cáo vào ngày 10/03, CiCi Thượng Đỉnh Yến còn chia sẻ, bản thân bị dính Covid, nhưng không cần phải xông hoặc sử dụng thuốc kháng Covid-19 mà chỉ cần sử dụng sản phẩm Thượng Vy Yến 03-04 ngày là tự khỏi Covid-19 và không để lại triệu chứng về sau…
Tuy nhiên, theo thông tin chúng tôi tìm hiểu, hiện nay Bộ Y tế chưa công nhận bất cứ sản phẩm, thực phẩm nào có khả năng giảm triệu trứng Covid-19 hoặc hậu Covid-19.
Yến Chưng Tươi nhưng… bổ thận, thải độc gan, ngừa ung thư, ngừa Covid (!?)
Tại Facebook mang tên “CiCi Thượng Đỉnh Yến Sào Sài Gòn”, vào ngày 11/02, đăng bài quảng cáo cho rằng, sản phẩm Yến Chưng Tươi có công dụng: “Thải độc gan, hỗ trợ giảm cân, bổ sung chất dinh dưỡng vần thiết và ngừa c.o.v.i.d hiệu quả”.
Bài đăng quảng cáo vào ngày 11/03, thì Yến Chưng Thượng Vy còn có tác dụng sẽ hỗ trợ dứt điểm các vấn đề HẬU C.O.V.I.D như: “Rụng tóc nhiều, da sạm, đầu óc hay quên, giảm 10-20% sức lực, đề kháng yếu,…”.
Trong bài đăng quảng cáo chứa video + text vào ngày 07/04, CiCi Thượng Đỉnh Yến nêu, Yến Chưng Tươi có công dụng: “Bổ não, tăng đề kháng, khoẻ xương, thải độc gan, ngừa ung thư, bổ thận, hỗ trợ HẬU C.O.V.I.D cực tốt”.
Qua sự việc trên, nhiều người tiêu dùng đặt ra nghi vấn: Sản phẩm Yến Chưng của CiCi Thượng Đỉnh Yến có khả năng làm giảm triệu chứng Covid-19 như đã quảng cáo hay không? Sản phẩm có tác dụng ngừa ung thư hay không? Và trường hợp người đang mắc Covid-19 hoặc người đã từng mắc căn bệnh này sau khi uống Yến Chưng không có hiệu quả như quảng cáo, Công ty cổ phần CiCi Thượng Đỉnh Yến có chịu trách nhiệm như thế nào?
Bên cạnh đó, trên 02 trang Facebook nói trên còn thường xuyên đăng tải bài viết dưới dạng chia sẻ của người dùng là các trường hợp đã nhiễm Covid-19 (FO) và gắn thêm công dụng sản phẩm của CiCi Thượng Đỉnh Yến để lấy lòng tin từ người tiêu dùng.
Cụ thể, trên Facebook mang tên “CiCi Thượng Đỉnh Yến” đăng bài viết ngày 10/3 dưới dạng chia sẻ của khách hàng: “Hầu hết các phản hồi từ khách hàng nói là bé sử dụng Thượng Vy Yến Kid’s đều giảm 60%-70% các trệu chứng nguy hiểm đến từ các biến chủng C.O.V.I.D”, nội dung bài viết còn cho rằng “Sản phẩm giúp trẻ mạnh khoẻ, không để lại di chứng nằng nề khi mắc C.O.V.I.D”. Sự việc này khiến người tiêu dùng/khách hàng hoài nghi, liệu nhưng chia sẻ này có thật là của bệnh nhân đã nhiễm Covid-19 hay do đội ngũ làm marketing của công ty tự viết để quảng bá cho sản phẩm, bán được nhiều hàng?
Có thể thấy, dù sản phẩm yến chưng chỉ là một loại thực phẩm thường nhưng lại được Công ty cổ phần CiCi Thượng Đỉnh Yến quảng cáo "thổi phồng" với nhiều công dụng khác nhau. Sản phẩm còn được gắn mác có thể làm giảm triệu chứng của người mắc Covid-19 và giải quyết các vấn đề hậu Covid-19. Vậy Công ty cổ phần CiCi Thượng Đỉnh Yến dựa vào căn cứ hay cơ sở nào để quảng cáo sản phẩm của mình có các công dụng như đã nêu trên mạng xã hội Facebook và website công ty?
Đặc biệt, trang Facebook này còn chia sẻ về cách điều trị F0 tại nhà. Trong đó, cố tình lồng ghép thêm thông tin uống yến chưng tươi, Thượng Vy Yến. Đồng thời khẳng định nếu điều trị như vậy chỉ trong vòng 03-04 ngày là khỏi.
Các quy định của pháp luật điều chỉnh
Thứ nhất là Luật Quảng cáo. Quảng cáo phải đúng với chất lượng của sản phẩm. Chất lượng đó phải được cơ quan có thẩm quyền có quyết định công nhận.
Thứ hai là với Yến Chưng Tươi, Thương Vy Yến... có tác dụng như quảng cáo thì phải có văn bản của Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế công nhận. Trong tất cả các bài quảng cáo của Cici Thượng Đỉnh Yến từ bài viết đến clip, đến giới thiệu, tại nhiều web... đều không thấy văn bản đó.
Bộ Y tế đã có hướng dẫn cho F0 điều trị tại nhà (bao gồm việc sinh hoạt, ăn uống), không thấy thông tin khuyến cáo về việc cần dùng sản phẩm yến chưng.
Thứ ba, trong các bài viết thì ghi C.O.V.I.D như kiểu để lách quảng cáo nhưng trong clip giới thiệu thì lại nói rõ là Covid-19 và F0.
Thứ tư, Luật Quảng cáo yêu cầu ghi rõ sản phẩm, công dụng theo quy định nào được cấp phép...
Không những vậy, để tăng thêm “niềm tin” với người tiêu dùng, nội dung quảng cáo còn được “cài” thêm câu "Thương hiệu yến chưng số 1 Việt Nam". Thế nhưng, theo tìm hiểu của PV, hiện chưa có tài liệu nào chứng minh hợp pháp rằng Thương hiệu Yến Chưng Tươi của Công ty cổ phần CiCi Thượng Đỉnh Yến là số 1 Việt Nam nhưng vẫn ngang nhiên quảng cáo? Việc Công ty cổ phần CiCi Thượng Đỉnh Yến tự khẳng định vị trí số 1 của mình trên thị trường Yến Chưng Việt Nam có đúng với quy định của pháp luật hay không. Và đây có phải hành vi lừa dối người tiêu dùng?
Về vấn đề trên, Giáo sư Nguyễn Lân Dũng, Viện trưởng Viện Thực phẩm chức năng, nhà nghiên cứu Sinh học hàng đầu Việt Nam cho biết: "Yến Chưng có tác dụng bổ sung vi chất dinh dưỡng axit amin, vitamin và nguyên tố vi lượng đối với người sử dụng chứ không có tác dụng ngừa ung thư, ngừa Covid-19 và giảm các triệu chứng sau hậu Covid-19. Hiện tại, vẫn chưa ai chứng minh được rằng Yến có thể ngừa ung thư, ngừa Covid-19".
Vậy, với những hành vi nêu trên, liệu đơn vị phân phối sản phẩm là Công ty cổ phần Cici Thượng Đỉnh Yến có đang vi phạm các quy định về quảng cáo thực phẩm nói riêng và Luật Quảng cáo nói chung hay không?
Vấn đề đặt ra: Có hành vi lừa dối cơ quan chức năng, "qua mặt" người tiêu dùng không?
Để thông tin được khách quan, ngày 03/05 trong vai là một khách hàng có nhu cầu mua sản phẩm Yến Chưng Tươi, PV đã liên hệ đến số Hotline 0927.198.668 để được tư vấn. Tuy nhiên, trái ngược với những lời quảng cáo trên Facebook, nhân viên tư nói rằng: “Sản phẩm Yến Chưng Tươi là dòng ngon nhất trong ngày, nếu có thời gian và điều kiện thì sẽ dùng trong một tháng, giúp người sử dụng cải thiện về thể chất, tăng sức đề kháng cho cơ thể, cải thiện các vấn đề gan, đường ruột, cân bằng lượng đường huyết trong máu, tăng khả năng hấp thụ can xi, chống viên khớp, não hoá cột sống..”.
Khi PV đề cập đến sản phẩm có ngừa được Covid-19 cho người chưa mắc vấn đề này hay không thì nhân viên tư vấn nói rằng: “Sản phẩm bên em chỉ tăng cường sức khoẻ và nâng cao sức đề kháng thôi..”.
Như vậy, từ sự việc trên, người tiêu dùng có quyền đặt ra câu hỏi: Có hay không việc CiCi Thượng Đỉnh Yến lừa dối người tiêu dùng, vi phạm về quảng cáo khi đăng bài bán hàng trên Facebook “thổi phồng” công dụng của sản phẩm, nhưng khi hỏi nhân viên tư vấn để mua sản phẩm thì được biết những sản phẩm này chỉ ở ngưỡng “phù hợp” không đúng như trên Facebook nói.
Và có hay không việc, CiCi Thượng Đỉnh Yến đã lợi dụng sự tin tưởng của người tiêu dùng/khách hàng khi mua hàng không cần tư vấn, mà chỉ cần đọc bài viết, comment hay đánh giá từ người sử dụng sản phẩm…? Đây có phải là hình thức “treo đầu dê bán thịt chó” hay không?
Cơ quan chức năng cần vào cuộc
Trước "mê hồn trận" quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, người tiêu dùng rất cần tấm "lá chắn" từ các cơ quan chức năng, giúp phân biệt thật - giả và loại bỏ những "hạt sạn" trên thị trường này. Mỗi khách hàng hãy luôn là "người tiêu dùng thông thái", biết chọn mặt gửi vàng. Tuyệt đối không dễ dãi khi đặt mua những sản phẩm liên quan trực tiếp đến sức khỏe. Cũng đừng vội đồn thổi, "rỉ tai" nhau về thông tin của sản phẩm mới mua trên mạng.
Trước thực trạng trên, để tránh gây hiểu lầm cũng như đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng, thiết nghĩ các cơ quan chức năng, quản lý cần vào cuộc kiểm tra, làm rõ, đồng thời xử lý nghiêm các cơ sở sản xuất, đơn vị kinh doanh phân phối sản phẩm có dấu hiệu vi phạm quy định của pháp luật.
Theo Giáo sư Nguyễn Lân Dũng, Viện trưởng Viện Thực phẩm chức năng, nhà nghiên cứu Sinh học hàng đầu Việt Nam, tổ yến chứa 42,8 - 54,9% protein; nhiều glucose; các acid amin cần thiết khó thay thế: cystein, phenyllamin, tyrosin...; các vitamin B, C, E, PP; các muối natri, sắt, phosphor và các nguyên tố vi lượng. Do vậy, yến là một sản phẩm dinh dưỡng có chứa nhiều vi chất, một số axit amin, trong nước bọt của yến cũng có một số chất miễn dịch. Thực phẩm này có tác dụng nâng cao hệ thống miễn dịch cho cơ thể giúp cơ thể chống chọi với bệnh tật cũng như bồi bổ để nhanh phục hồi sức khỏe, nhất là những người đã mắc Covid-19.
Trong giai đoạn mắc Covid-19 hay khi ốm đau, nhân lúc sức khỏe bị suy yếu, tà khí và thời khí sẽ xâm nhập vào trong cơ thể của con người mà gây bệnh. Lúc này, cơ thể cần phải loại trừ tà khí, giải độc nên chưa cần bồi bổ bởi việc bồi bổ làm cho tà khí và thời khí bị giữ lại trong cơ thể lâu hơn. Người bệnh chỉ cần cung cấp lượng dinh dưỡng vừa đủ để giúp cơ thể chống lại tà khí.
Do đó, người bệnh không nên tẩm bổ yến tại thời điểm đang điều trị Covid-19, chỉ cần ăn uống bình thường, có thể sử dụng thêm các vị thuốc tán phong hàn như: Gừng, sả, tỏi, tía tô, hành, ngải cứu... Sau khi khỏi Covid-19, việc ăn tổ yến hay đông trùng hạ thảo sẽ phát huy tác dụng tốt hơn, giúp cơ thể phục hồi nhanh.
Theo y học cổ truyền, tổ yến có vị ngọt, tính bình, vào các kinh phế, vị và thận, có tác dụng dưỡng âm nhuận táo, bổ trung ích khí, bổ thận sinh tân, kiện tỳ dưỡng huyết. Trẻ em 1 đến 3 tuổi chỉ nên dùng 1 - 2 gram tổ yến tinh mỗi lần, một tuần dùng 2 - 3 lần, không nên dùng quá nhiều khiến hệ tiêu hóa của trẻ không tiêu hóa được. Trẻ từ 3 đến 12 tuổi, có thể dùng 3 - 4 gram tổ yến tinh chế mỗi lần, 3 lần một tuần. Người lớn nên ăn hàng ngày với liều 3 - 4 gram yến tinh mỗi ngày nếu có điều kiện bởi tổ yến tốt cho da và sự hồi phục sau Covid-19.
Lê Pháp – Minh An
Còn nữa