Xã Quang Kim, huyện Bát Xát nằm ở phía tây – bắc, cách thành phố Lào Cai chưa đầy 10km. Đây là xã biên giới có đông đồng bào dân thộc thiểu số, chủ yếu là đồng bào Giáy và Dao sinh sống. Với mục tiêu phát triển kinh tế, xã đã tích cực triển khai các chương trình, dự án, vận động Nhân dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi để nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.
Cũng như những hộ gia đình khác trong thôn, những năm trước đây, gia đình anh La Văn Lưu, dân tộc Giáy ở thôn Đồng Quang, xã Quang Kim chủ yếu chăn nuôi lợn, nuôi bò, nhưng do chăn nuôi nhỏ lẻ nên đầu ra không ổn định, hiệu quả kinh tế không cao.
Với khát vọng làm giàu trên mảnh đất quê hương, anh Lưu luôn trăn trở với câu hỏi nuôi con gì, trồng cây gì để phát triển kinh tế gia đình. Từ những suy nghĩ đó, anh Lưu thường xuyên tìm hiểu các mô hình chăn nuôi qua mạng internet để học hỏi. Sau khi tham quan mô hình nuôi hươu sao lấy nhung tại tỉnh Hà Tĩnh, nhận thấy đây là mô hình khá hiệu quả, cuối năm 2021, gia đình anh Lưu đã mạnh dạn đầu tư mua con giống để nuôi sinh sản và khai thác nhung.
Chia sẻ về việc “bén duyên” với nghề nuôi hươu, anh Lưu bộc bạch: Trước đây, gia đình đã đầu tư nuôi lợn, kinh tế dần cải thiện, nhưng trong quá trình nuôi hay bị mắc bệnh, cộng với giá cả bấp bênh nên lời lãi chẳng là bao. Năm 2021, qua tìm hiểu thông tin về loài hươu trên mạng, cũng như thăm quan một số mô hình nuôi hươu, gia đình tôi đã đầu tư hơn 100 triệu đồng mua 02 con hươu sao đực, 02 con hươu sao cái, 02 con hươu sao con. Nguồn vốn mua giống đước tích góp từ trước và vay mượn thêm.
Nhớ lại những ngày đầu nuôi hươu, anh Lưu cho biết, do chưa có kinh nghiệm cộng với trùng với đợt rét đậm nên đàn hươu của anh sau khi đẻ được 04 con thì bị chết mất 03 con. Để khắc phục, anh Lưu đã tìm đến các mô hình để học tập kinh nghiệm và đầu tư xây dựng lại chuồng trại. Sau hơn 01 năm, với những kiến thức đã học được, gia đình anh quyết định về Hà Tĩnh mua thêm 7 con hươu trưởng thành với giá 35 triệu đồng một con.
Hiện, cơ sở của anh La Văn Lưu có khoảng gần 20 con hươu, nhiều con hươu đực đã bắt đầu cho khai thác nhung. Thông thường, một con hươu phát triển tốt sẽ cho nhung 1-2 lần/năm, mỗi lần 7-8 lạng, thậm chí hơn 1kg. Với giá bán từ 1,2 đến 1,5 triệu đồng/lạng nhung hươu, mỗi năm từ bán nhung hươu, gia đình anh thu về trên 100 triệu đồng. Bên cạnh đó, đàn hươu cái của gia đình anh Lưu cũng đang bước vào mùa sinh sản, với giá hươu giống trên thị trường dao động từ 30 – 35 triệu đồng/con thì cũng hy vọng việc bán giống sẽ đem về cho gia đình anh Lưu khoản thu nhập đáng kể.
Chia sẻ về kinh nghiệm nuôi hươu, anh Lưu cho biết: “Hươu sao là loài sống hoang dã, với bản tính nhút nhát, khi có người đến gần rất dễ hoảng loạn, chạy nhảy. Do đó, tôi phải dùng lưới làm hàng rào bao quanh chuồng trại để bảo vệ. Sau gần 2 năm gắn bó, đến nay đàn hươu đã quen dần với tôi, không còn sợ mỗi lần cho chúng ăn. Mặc dù hươu là con vật ít bị bệnh, tuy nhiên vẫn phải tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật và vệ sinh nhằm đảm bảo điều kiện sạch sẽ về thức ăn, nguồn nước và môi trường. Bù lại, chúng phàm ăn, rất ít kén chọn nên có thể tận dụng nguồn thức ăn sẵn có tại địa phương bao gồm phụ phẩm từ nông nghiệp như cỏ voi, hoa màu, trái cây các loại...”
Theo đánh giá của anh Lưu, nuôi hươu phải đầu tư vốn lớn, nhưng sản phẩm dễ bán, thị trường ổn định, giá cao. Nuôi hươu sao còn dễ hơn nuôi trâu, nuôi bò. Trung bình một con hươu trưởng thành trong một ngày ăn khoảng 5 - 7 kg cỏ, phụ phẩm từ hoa màu. Với những con hươu đang trong thời kỳ sinh sản, cho nhung, cần bổ sung thêm lượng thức ăn giàu tinh bột và củ quả tươi. Lần đầu có thể cho ít nhung (khoảng 150g) nhưng lượng nhung lượng nhung thu hoạch được tăng dần theo tuổi của hươu, bắt đầu từ năm thứ 6 - 8 trở đi hươu sao sẽ cho nhung ổn định và có thể cho nhung kéo dài đến khoảng 20 năm.
Theo anh Lưu, trước đây, nhắc đến con hươu sao, nhiều người thường mặc định đây là vật nuôi có giá trị kinh tế cao và khó chăm sóc. Tuy nhiên, những năm gần đây, sau khi dịch bệnh liên tục xảy ra trên đàn lợn, trâu bò và và gia cầm với giá cả lên xuống thất thường thì lại cho thấy hươu sao là vật nuôi an toàn, thị trường ổn định và đem lại hiệu quả kinh tế cao.
Lãnh đạo xã Quang Kim cho biết, mô hình nuôi hươu của gia đình anh Lưu là mô hình mới ở địa phương. Tuy mới nuôi trong thời gian ngắn nhưng đã mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đây là môi hình phù hợp để người dân tham quan, học hỏi. Xã sẽ tạo điều kiện để các hộ dân được tiếp cận các nguồn vốn vay lãi suất thấp để bà con mua được hươu nhằm nhân rộng mô hình nuôi hươu sao lấy nhung tại xã Quang Kim, cũng như các mô hình chăn nuôi khác nếu có nhu cầu để người dân phát triển kinh tế hộ gia đình, làm giàu hiệu quả.
Chia sẻ về định hướng phát triển mô hình của mình trong thời gian tới, anh Lưu cho biết sẽ tiếp tục đầu tư xây dựng chuồng trại, mở rộng diện tích chăn nuôi, phát triển đàn hươu của mình vừa nuôi hươu lấy nhung vừa nuôi sinh sản để cung cấp con giống cho bà con trong và ngoài xã, nhân rộng các mô hình chăn nuôi mở ra hướng đi mới để nâng cao thu nhập.
Nguyễn Mạnh
