Đó là nhận định vừa được Ngân hàng Nhà nước công bố tại Báo cáo tóm tắt Đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền, tài trợ khủng bố tại Việt Nam giai đoạn 2012 - 2017.
Đây là lần đầu tiên Việt Nam thực hiện đánh giá rủi ro quốc gia. Mức xếp hạng rủi ro quốc gia về rửa tiền, tài trợ khủng bố được quyết định dựa trên kết quả đánh giá nguy cơ và tính dễ tổn thương về rửa tiền, tài trợ khủng bố của quốc gia.
Các cơ quan tham gia vào việc cung cấp thông tin, số liệu bao gồm các cơ quan thực thi pháp luật, thanh tra, giám sát, các tổ chức tài chính, tổ chức kinh doanh ngành nghề phi tài chính chỉ định, UBND cấp tỉnh trong toàn bộ các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế giai đoạn 2012-2017.
Dựa trên các bộ công cụ đánh giá và số liệu tập hợp được cho thấy hai lĩnh vực được đánh giá có nguy cơ rửa tiền ở mức cao là ngân hàng và bất động sản. Kênh chuyển tiền phi chính thức cũng được đánh giá ở mức cao.
Trong khi đó, nguy cơ rửa tiền ở lĩnh vực chứng khoán, kiều hối, casino/sòng bạc ở mức trung bình. Các lĩnh vực kiểm toán, kế toán, luật sư, công chứng được đánh giá có nguy cơ ở mức thấp…
Tại lĩnh vực ngân hàng, thống kê cho thấy có gần 90% tổng số báo cáo giao dịch đáng ngờ (STR) gửi đến Cục Phòng, chống rửa tiền, cao hơn hẳn các lĩnh vực khác.
Mặc dù cần khẳng định rằng không phải tất cả các khoản tiền thu bất chính đều được tội phạm đưa vào chu trình tẩy rửa tiền, song điều này cũng chứng tỏ, so với các lĩnh vực khác trong nền kinh tế, khả năng tội phạm lựa chọn hệ thống ngân hàng nhằm hợp pháp hóa các khoản thu bất chính thành “tiền sạch” là cao hơn.
Căn cứ vào những vụ đại án đã và đang bị điều tra về tội rửa tiền và các số liệu về STR của Cục Phòng, chống rửa tiền có thể thấy nguy cơ rửa tiền trong lĩnh vực ngân hàng liên quan chủ yếu đến việc rửa tiền có nguồn gốc từ tội tham ô tài sản (tội phạm chủ yếu liên quan đến những người có chức vụ, quyền hạn), đánh bạc và trốn thuế.
Tương tự, lĩnh vực bất động sản cũng thu hút nhiều nguồn tiền đầu tư có giá trị lớn. Các giao dịch mua bán, chuyển nhượng bất động sản có thể thực hiện bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản và không thông qua sàn giao dịch nên rất khó kiểm tra, xác định nguồn gốc tiền. Trong số các tài sản thu được từ những vụ đại án về tham ô, đánh bạc thì tài sản là bất động sản rất nhiều.
Lĩnh vực đại lý chuyển và thu đổi ngoại tệ được đánh giá trên 2 kênh là chuyển tiền chính thức và phi chính thức.
Đối với kênh chuyển tiền phi chính thức, do có những lợi ích vượt trội về phí chuyển tiền, tính tiện lợi, không phải chứng minh mục đích chuyển tiền, tính đơn giản về thủ tục… so với các kênh chuyển tiền chính thức, các kênh chuyển tiền phi chính thức (chuyển tiền ngầm) cũng được sử dụng để chuyển kiều hối về Việt Nam. So với các kênh chuyển tiền chính thức, các kênh chuyển tiền ngầm này tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền cao hơn.
Riêng nguy cơ về tài trợ khủng bố của Việt Nam được đánh giá ở mức thấp và mức độ tổn thương về tài trợ khủng bố của Việt Nam được đánh giá ở mức thấp. Từ đó, đưa ra kết luận rủi ro tài trợ khủng bố của Việt Nam là thấp.
Hằng Vương
