Nguyên nhân giá lúa gạo neo cao do nguồn cung trong nước chưa nhiều

Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam loại 5% tấm giao dịch ở 468 USD/tấn, gạo 25% tấm 448 USD/tấn. 

Ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Phước Thành IV cho biết, mặc dù xuất khẩu gạo tháng đầu năm giảm, song đây không phải do nhu cầu thiếu mà là do nguồn cung trong nước chưa nhiều. Hiện vụ Đông Xuân một số nơi có sự thay đổi lịch, xuống giống muộn hơn nên chưa có nhiều lúa để doanh nghiệp mua vào. Bên cạnh đó, giá gạo xuất khẩu chào ở mức cao nên khách hàng chưa mạnh dạn ký hợp đồng mới mà đang thăm dò giá.

Về nguyên nhân giá lúa tăng, ông Thành cho rằng, hiện một số hợp đồng của năm 2022 vẫn còn tồn đọng lại, các doanh nghiệp tranh thủ mua để giao cho khách hàng. Mặt khác, hiện tồn kho trong nước còn ít nên doanh nghiệp mua vào để có nguồn dự trữ, hơn nữa, vụ Đông Xuân là vụ lúa có chất lượng tốt, dẫn đến đẩy giá lúa lên. "Hiện công ty đang thu mua lúa với giá từ 6.800- 7.100 đồng/kg. “Công ty chúng tôi cũng đang tập trung thu mua để có nguồn hàng, ký hợp đồng các đơn hàng xuất khẩu mới cũng như cung cấp thị trường nội địa”, ông Thành chia sẻ.

Ông Đỗ Trần Hoàn, Thành viên Hội đồng thành viên Tổng Công ty Lương thực miền Bắc phân tích, năm 2023 nhu cầu tiêu thụ gạo của thế giới không biến động nhiều, khoảng 1%. Việt Nam sẽ có nhiều thuận lợi khi Trung Quốc mở cửa giao thương bình thường trở lại. Tuy nhiên, điều lo ngại là Philippines - thị trường nhập khẩu gạo Việt Nam lớn nhất sẽ thấp đi khi năm 2022 nước này nhập khẩu gạo tăng 30% so với năm 2021.

Ông Đỗ Trần Hoàn cho hay, năm 2022, Việt Nam xuất khẩu 7,1 triệu tấn gạo, kim ngạch trên 3,4 tỷ USD, giá trung bình 486 USD/tấn. Lượng xuất khẩu tăng khá mạnh 13,83%, nhưng giá chỉ tăng khiêm tốn trên 5% bởi giá xuất khẩu trung bình giảm 50,47 USD/tấn. 

Xuất khẩu gạo Việt Nam sang Philippines năm 2022 chiếm 45% tổng lượng xuất khẩu gạo Việt Nam với hơn 3 triệu tấn và chiếm trên 80% lượng nhập của nước này. Điều này, đặt ra vấn đề tồn kho của họ lớn hay không và nếu lớn thì năm 2023 thì nhu cầu nhập khẩu sẽ giảm. Bên cạnh đó, lượng gạo tồn kho của các doanh nghiệp cuối năm 2022 đã giảm đi rất nhiều. Dự kiến, cả năm 2023 xuất khẩu gạo trên 6 triệu tấn, ông Đỗ Trần Hoàn nhận định.

Thị trường xuất khẩu gạo lớn thứ hai của Việt Nam là Trung Quốc được kỳ vọng sẽ mở ra nhiều cơ hội khi nước này mở cửa trở lại sau COVID. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, nếu số lượng các doanh nghiệp được phép xuất khẩu gạo sang thị trường này không tăng thì cũng khó có thể nói là sẽ có nhiều cơ hội mở ra.

Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT, kiêm Tổng giám đốc Intimex Group cũng cho hay, xuất khẩu gạo năm 2022 rất tốt, do đó, lượng hàng tồn kho gần như không có. Vào vụ mới, lượng sản xuất ra đến đâu bán đến đấy. Hiện giá gạo tốt, nhưng sản lượng bán ra không bằng năm ngoái.

Đánh giá về chủng loại gạo xuất khẩu, ông Đỗ Trần Hoàn cho hay, xu hướng Việt Nam tăng xuất khẩu gạo thơm, gạo chất lượng cao. Gạo thường như gạo 5% tấm có xu hướng giảm, nhưng gạo Đài thơm 8 đã tăng 147% trong năm vừa qua. Xu hướng thị trường cũng đòi hỏi gạo có chất lượng cao hơn. Như gạo 5% tấm nay cũng đòi hỏi chất lượng cao hơn những năm trước nhiều.

Về vấn đề giá gạo xuất khẩu, ông Đỗ Hà Nam cho rằng, mặt bằng chung chắc chắn sẽ tăng lên. Bởi, nhu cầu tiêu dùng trên thế giới tiếp tục tăng do những bất ổn về kinh tế, chính trị trên thế giới chưa có hồi kết. Các quốc gia có nhu cầu dự trữ lương thực nhiều hơn. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu vẫn đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều nước.

Hơn nữa, nhu cầu tiêu dùng trên thế giới ngày càng tăng với các loại gạo thơm và chỉ Việt Nam có loại gạo này đã đẩy giá gạo này tăng cao. Chưa kể đến nhiều doanh nghiệp ký đơn hàng từ trước đó. Thời điểm này, bắt buộc họ phải giao hàng, khi thiếu hàng thì buộc họ phải đẩy giá thu mua lên.

Theo ông Đỗ Hà Nam, trong bối cảnh tại Việt Nam đang giảm dần sản xuất các loại gạo thường, gạo trắng và tăng cường gạo thơm. Mặt khác, nhiều vùng trồng lúa đã chuyển sang trồng các loại cây khác có hiệu quả cao hơn. Việc này làm cho sản lượng lúa gạo xuất khẩu giảm.

Công Huy (t/h)