Xếp sau Ninh Bình là Thành phố Hà Nội với 85 ứng viên và Hải Phòng với 69 ứng viên. Các địa phương có truyền thống giáo dục lâu đời như Hưng Yên (68), Nghệ An (51), Bắc Ninh (46), Thanh Hóa (43), Hà Tĩnh (41), Thành phố Huế (36) và Gia Lai, Quảng Trị (cùng 34) cũng góp mặt trong Top 10 địa phương dẫn đầu cả nước.
Như vậy, miền Bắc chiếm ưu thế tuyệt đối trong bức tranh tổng thể, với 5/10 địa phương có số lượng ứng viên cao nhất, gồm: Ninh Bình, Hà Nội, Hải Phòng, Hưng Yên và Bắc Ninh.
Miền Trung có 4 đại diện trong nhóm dẫn đầu gồm Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Tĩnh và Huế, chiếm khoảng 25% tổng số ứng viên toàn quốc. Trong khi đó, miền Nam và Tây Nguyên chỉ có Gia Lai góp mặt trong nhóm này, với 34 nhà giáo đạt chuẩn.
Ở nhóm đô thị lớn, Đà Nẵng có 28 ứng viên, TP. Hồ Chí Minh 23, và Cần Thơ 13. Các tỉnh vùng Tây Nam Bộ như Vĩnh Long, Đồng Tháp, An Giang, Cà Mau vẫn duy trì sự hiện diện ổn định, dao động từ 10–19 ứng viên.
Ngược lại, một số tỉnh miền núi phía Bắc như Điện Biên, Lai Châu, Tuyên Quang không ghi nhận ứng viên nào đạt chuẩn năm nay. Sơn La, Lạng Sơn và Cao Bằng chỉ có 1 người/địa phương, phản ánh sự chênh lệch đáng kể về nguồn nhân lực khoa học – giáo dục giữa các vùng, miền.
Danh sách ứng viên đạt chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư năm 2025 do Hội đồng Giáo sư Nhà nước công bố cho thấy nhiều điểm đáng chú ý về độ tuổi và chuyên ngành, phản ánh bức tranh đa dạng và trẻ hóa của đội ngũ học giả Việt Nam.
Hai phó giáo sư trẻ nhất – sinh năm 1992 (33 tuổi). Tiến sĩ Nguyễn Hà Thanh, quê Thanh Hóa, giảng viên thỉnh giảng tại Học viện Khoa học và Công nghệ (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), được xét đạt chuẩn chức danh phó giáo sư ngành Hóa học.
Tiến sĩ Đỗ Quang Lộc, quê Lạng Sơn, giảng viên Khoa Điện tử - Viễn thông, Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội), đạt chuẩn chức danh phó giáo sư ngành Vật lý.
Hai nhà khoa học trẻ này được đánh giá là đại diện tiêu biểu cho thế hệ giảng viên – nghiên cứu viên mới, có năng lực chuyên môn vững vàng, tích cực công bố quốc tế và hội nhập học thuật.
Ứng viên giáo sư trẻ tuổi nhất năm 2025 là Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Quốc Trung (39 tuổi), quê Đà Nẵng (tỉnh Quảng Nam cũ), hiện là Phó Giám đốc Cơ sở II, Trường Đại học Ngoại thương TP. Hồ Chí Minh. Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Quốc Trung được xét đạt chuẩn chức danh giáo sư ngành Kinh tế, là gương mặt nổi bật trong lĩnh vực nghiên cứu, giảng dạy và chuyển giao tri thức kinh tế quốc tế. Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Quốc Trung từng có nhiều công trình được đăng tải trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín và được biết đến với phong cách giảng dạy hiện đại, gần gũi với thực tiễn.
Trong danh sách được thông qua năm nay, có hai ứng viên cao tuổi nhất, cùng 68 tuổi, được xem là những gương mặt tiêu biểu cho sự cống hiến bền bỉ với sự nghiệp khoa học và giáo dục:
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Thành, quê Ninh Bình, Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương, được xét đạt chuẩn chức danh giáo sư ngành Chính trị học. Ông là một trong những nhà khoa học đầu ngành về lý luận chính trị, đóng góp nhiều công trình có giá trị trong lĩnh vực xây dựng Đảng và quản trị nhà nước.
Tiến sĩ Nguyễn Thanh Vân, quê Đồng Tháp, Giám đốc Bệnh viện Thẩm mỹ Thanh Vân, kiêm Trưởng Bộ môn Phẫu thuật tạo hình - Thẩm mỹ, Trường Y Dược (Đại học Trà Vinh), đạt chuẩn chức danh phó giáo sư ngành Y học. Ông được biết đến là một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực phẫu thuật thẩm mỹ, có nhiều sáng kiến ứng dụng thực tiễn trong điều trị và đào tạo chuyên ngành.
Theo đánh giá của giới chuyên môn, việc Ninh Bình vươn lên dẫn đầu cả nước về số lượng ứng viên đạt chuẩn giáo sư, phó giáo sư năm 2025 là kết quả của chính sách phát triển giáo dục đại học và khoa học công nghệ đồng bộ, cũng như nguồn nhân lực học thuật dồi dào từ các trường, viện trực thuộc khu vực đồng bằng sông Hồng.
Mặt khác, sự xuất hiện ngày càng nhiều nhà khoa học trẻ tuổi trong danh sách đạt chuẩn cũng phản ánh xu hướng trẻ hóa và hội nhập quốc tế của đội ngũ trí thức Việt Nam – những người đang góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao tri thức cho nền kinh tế tri thức.
Với sự phân bố đa dạng giữa các vùng miền, danh sách năm 2025 không chỉ tôn vinh các học giả xuất sắc, mà còn là bức tranh sinh động về năng lực khoa học của các địa phương, đồng thời khẳng định giáo dục đại học Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ, hướng tới chuẩn mực quốc tế trong đánh giá, công nhận và phát triển đội ngũ.
Thành Nam (t/h)
