Lưới điện thông minh được hiểu là tập hợp các thiết bị phần cứng và các công cụ phần mềm được tích hợp lại nhằm truyền tải dòng điện hiệu quả hơn, giảm công suất dư thừa, cũng như quản lý thông tin tức thời theo nhu cầu thực tế. Áp dụng lưới điện thông minh sẽ đạt hiệu quả cao trong việc giám sát điện năng, cũng như truyền và thu thập dữ liệu ngay trên đường dây truyền tải điện.
Tại PC Lạng Sơn, phát triển lưới điện thông minh được Công ty tập trung vào một số lĩnh vực chính. Trong đó, lĩnh vực quan trọng nhất đó là xây dựng Trung tâm Điều khiển xa và tự động hóa các trạm biến áp 110kV nhằm vận hành tối ưu hệ thống và tăng cường độ tin cậy cung cấp điện thuộc khâu phân phối. Vượt qua nhiều khó khăn, thách thức trong quá trình triển khai,
PC Lạng Sơn đã nghiên cứu và hoàn thành việc đầu tư xây dựng Trung tâm Điều khiển xa từ tháng 7/2020 đồng thời, Công ty còn lắp đặt các hệ thống thiết bị theo định hướng chuyển tất cả các trạm biến áp 110kV sang vận hành chế độ không người trực.
Trung tâm Điều khiển xa đi vào vận hành đã mang lại nhiều hiệu quả rõ rệt. Trong đó, nổi bật là giảm thời gian thao tác vận hành; đóng cắt thiết bị trạm biến áp; rút ngắn thời gian bảo trì, bảo dưỡng… Do vậy, độ tin cậy cung cấp điện của PC Lạng Sơn đã không ngừng tăng lên. Đặc biệt, khi triển khai xong dự án thì các thao tác trên thiết bị (có điều khiển xa) được thực hiện tại Trung tâm Điều khiển xa theo thời gian thực, khai thác thông số (bản ghi sự cố, thông số vận hành) đã được nhanh chóng. Mặt khác, thời gian qua, PC Lạng Sơn còn đẩy mạnh xây dựng và phát triển lưới điện trung, hạ thế.
Theo đó, Công ty nỗ lực tạo ra các kết nối mạch vòng với khả năng thực hiện thao tác khép vòng nóng nhằm không gây mất điện cho khách hàng khi chuyển kết lưới. Đến nay, PC Lạng Sơn đã triển khai ứng dụng tự động hóa các mạch vòng trung áp, tích hợp 127 Recloser (máy cắt tự động đóng lại) và 30 LBS trên lưới điện trung áp vào hệ thống SP5.
Nhờ đẩy mạnh áp dụng giải pháp này nên so sánh kết quả 6 tháng cuối năm 2020 và 6 tháng đầu năm 2022 thì chỉ số SAIFI (số lần mất điện trung bình của lưới điện phân phối) giảm từ 1,91 lần xuống còn 1,29 lần; Chỉ số SAIDI (thời gian mất điện trung bình của lưới điện phân phối) giảm từ 204,19 phút xuống còn 112,06 phút. Đây là những con số ấn tượng, khẳng định độ tin cậy cung cấp điện của PC Lạng Sơn đang không ngừng được cải thiện. 
Ông Phạm Minh Tuấn - Phó Giám đốc PC Lạng Sơn cho biết: “Thời gian qua, Công ty đã tập trung mọi nguồn lực để triển khai tự động hóa lưới điện. Đến nay, hệ thống lưới điện của PC Lạng Sơn đã được biến đổi từ phương thức vận hành thủ công, phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố con người và thời tiết sang phương thức vận hành tự động. Việc đưa Trung tâm Điều khiển xa vào vận hành đã giúp xóa bỏ công tác trực vận hành 3 ca, 4 kíp tại mỗi điểm trạm 110kV truyền thống”.
Đối với hệ thống đo đếm, toàn Công ty đã và đang đẩy nhanh tiến độ lắp đặt công tơ điện tử đo xa với mục tiêu bao phủ 100% trong thời gian tới. Bởi, hệ thống đo đếm dữ liệu từ xa này sẽ phục vụ đắc lực cho công tác kinh doanh và quản lý kỹ thuật của ngành Điện, như: Tự động ghi chỉ số tiêu thụ (không cần nhân viên ghi điện tới nhà khách hàng); Tự động tính toán hóa đơn tiền điện; Thực hiện giám sát, quản lý vận hành lưới điện từ xa và đặc biệt là giúp phát hiện nhanh các hiện tượng mất điện hoặc thấp/quá áp, non/quá tải, thiếu/quá bù công suất phản kháng để kịp thời xử lý. Ngoài ra, khách hàng cũng có thể chủ động theo dõi và kiểm soát số lượng điện năng tiêu thụ trong gia đình thông qua tin nhắn, ứng dụng điện thoại thông minh.
Đáng chú ý, hiện nay PC Lạng Sơn còn đẩy mạnh mạnh ứng dụng thiết bị bay không người lái được gắn camera vào công tác quản lý, bảo dưỡng, sửa chữa, giám sát vận hành: Trạm biến áp không người trực, đường dây, định vị sự cố tại những khu vực con người khó tiếp cận. Cùng với đó, Đơn vị cũng tập trung ứng dụng công nghệ sửa chữa, bảo dưỡng lưới điện hotline; Quản lý thông tin bản đồ GIS, giám sát cảnh báo sét… để nâng cao khả năng truyền tải, độ tin cậy và độ ổn định của hệ thống điện.
“Có thể khẳng định, những thành công bước đầu trong việc phát triển lưới điện thông minh đang là tiền đề quan trọng thúc đẩy PC Lạng Sơn tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng các công nghệ hiện đại của Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Thời gian tới, trên cơ sở đúc kết các kinh nghiệm, Công ty sẽ tiếp tục triển khai chương trình hiện đại hóa lưới điện và xây dựng lưới điện thông minh với các nội dung trọng tâm như: Duy trì, vận hành hiệu quả hệ thống tự động hóa lưới điện phân phối và tiếp tục mở rộng, phát triển hệ thống này; Thực hiện các dự án đầu tư xây dựng, phát triển lưới điện, áp dụng công nghệ sửa chữa bảo dưỡng tiên tiến theo điều kiện vận hành (CBM) nhằm hướng tới nâng cao hơn nữa độ tin cậy cung cấp điện cho khách hàng; Đẩy mạnh chuyển đổi số, trong đó đặc biệt chú trọng xây dựng các ứng dụng hỗ trợ ra quyết định trong công tác quản lý, vận hành lưới điện và cây dựng đội ngũ công nhân kỹ thuật theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại”… ông Phạm Minh Tuấn - Phó Giám đốc PC Lạng Sơn chia biết thêm.
Tâm Phúc
