Trong báo cáo gửi Chính phủ về dự thảo Nghị quyết xử lý vướng mắc pháp luật về an toàn thực phẩm (liên quan đến công bố tiêu chuẩn áp dụng và đăng ký bản công bố sản phẩm), Bộ Y tế chỉ ra nhiều bất cập, nhất là tình trạng thực phẩm giả (như sữa bột, thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khỏe) diễn ra với quy mô lớn, gây bức xúc dư luận.
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều Công điện, Chỉ thị chỉ đạo Bộ Y tế phối hợp các bộ, ngành, địa phương rà soát, sửa đổi, bổ sung kịp thời các quy định pháp luật hiện hành. Thực tế cho thấy Luật An toàn thực phẩm và Nghị định 15/2018/NĐ-CP còn nhiều hạn chế, đặc biệt liên quan đến quy định về tự công bố, đăng ký công bố và quảng cáo sản phẩm, cần sớm được điều chỉnh để phù hợp thực tiễn và yêu cầu quản lý.
Vì vậy, việc ban hành Nghị quyết của Chính phủ về cơ chế xử lý các vướng mắc trong pháp luật an toàn thực phẩm là cần thiết, nhằm kịp thời tháo gỡ bất cập trong Luật An toàn thực phẩm và Nghị định 15/2018/NĐ-CP, tăng cường quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh thực phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả công tác hậu kiểm.
Dự thảo Nghị quyết quy định cơ chế xử lý các vướng mắc trong pháp luật về an toàn thực phẩm, tập trung vào thủ tục công bố tiêu chuẩn áp dụng đối với thực phẩm chế biến bao gói sẵn, phụ gia, chất hỗ trợ chế biến, dụng cụ và vật liệu bao gói không có hoặc chưa đầy đủ quy chuẩn kỹ thuật; đăng ký bản công bố đối với thực phẩm chức năng; quy định về hồ sơ công bố, thu hồi Giấy tiếp nhận đăng ký và gỡ bỏ thông tin sản phẩm vi phạm trên cổng thông tin của cơ quan quản lý, cũng như việc tạm dừng tiếp nhận, xử lý hồ sơ trong các trường hợp cần thiết.
Dự thảo Nghị quyết đề xuất hai cơ chế quản lý thực phẩm gồm: tự công bố tiêu chuẩn áp dụng và đăng ký bản công bố sản phẩm, phân theo mức độ rủi ro của sản phẩm.
Rủi ro thấp và trung bình: tổ chức, cá nhân tự công bố tiêu chuẩn áp dụng. Với sản phẩm rủi ro trung bình, phải kèm theo tự đánh giá hoặc được tổ chức chứng nhận thực hiện chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.
Rủi ro cao: ngoài việc tự công bố, sản phẩm phải được tổ chức chứng nhận được chỉ định thực hiện chứng nhận phù hợp quy chuẩn.
Căn cứ Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa sửa đổi năm 2025, dự thảo quy định rõ trường hợp áp dụng từng thủ tục, tránh việc doanh nghiệp tùy tiện phân loại và áp dụng không đúng.
Công bố tiêu chuẩn áp dụng áp dụng với: thực phẩm chế biến bao gói sẵn, phụ gia, chất hỗ trợ chế biến, dụng cụ và vật liệu bao gói không có hoặc chưa đầy đủ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.
Đăng ký bản công bố sản phẩm áp dụng với: thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, thực phẩm bổ sung và sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ dưới 36 tháng tuổi.
Các sản phẩm, nguyên liệu dùng cho sản xuất xuất khẩu, nội bộ hoặc viện trợ sẽ được miễn thủ tục công bố. Ngoài ra, dự thảo cũng quy định chi tiết thành phần hồ sơ đăng ký bản công bố đối với từng nhóm sản phẩm nhằm bảo đảm tính minh bạch và phù hợp với tính chất hàng hóa.
Hiện nay, Luật An toàn thực phẩm chưa quy định cụ thể về việc thu hồi kết quả giải quyết thủ tục hành chính, gây lúng túng khi xử lý các trường hợp doanh nghiệp vi phạm. Do đó, dự thảo Nghị quyết bổ sung cơ chế và thủ tục thu hồi Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm, đồng thời gỡ bỏ thông tin sản phẩm trên cổng thông tin của cơ quan quản lý nhằm bảo đảm tính chặt chẽ, hiệu quả trong thực thi pháp luật về an toàn thực phẩm.
Nghị quyết quy định rõ các trường hợp và thẩm quyền thu hồi trong trường hợp sản phẩm vi phạm hoặc không đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện sau khi đã được công bố hoặc đăng ký bản công bố.
Hà Trần (t/h)
