Áo là quốc gia nằm ở trung tâm Châu Âu, với dân số khoảng 9 triệu người và mức thu nhập bình quân đầu người cao (hơn 50.000 USD/năm theo Ngân hàng Thế giới). Mặc dù không phải là thị trường tiêu thụ gạo lớn như Châu Á hay Châu Phi, nhưng nhu cầu đối với các sản phẩm gạo chất lượng cao, hữu cơ và đặc sản đang gia tăng ổn định, nhất là trong các cộng đồng người gốc Á, người theo xu hướng ăn uống lành mạnh (healthy living) và tầng lớp trung lưu – thượng lưu.
Theo dữ liệu từ Cơ quan Thống kê Áo (Statistik Austria), nhu cầu nhập khẩu gạo vào nước này đạt khoảng 60.000 – 70.000 tấn/năm, chủ yếu đến từ Thái Lan, Ấn Độ, Pakistan, và gần đây là Ý, Tây Ban Nha. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, người tiêu dùng Áo đang chuyển hướng sang các sản phẩm hữu cơ, có nguồn gốc rõ ràng và đạt các tiêu chuẩn bền vững. Đây chính là khoảng trống mà gạo Việt Nam có thể tận dụng, nhất là khi chúng ta đã có một số doanh nghiệp đạt chuẩn Châu Âu như GlobalG.A.P, HACCP, hoặc Organic EU.
Thống kê, trong những năm gần đây, sản lượng gạo sản xuất trong nước của Áo có sự gia tăng, nhưng nhu cầu tiêu dùng và nhập khẩu gạo từ các quốc gia khác, bao gồm Việt Nam, cũng đang tăng trưởng. Năm 2023, lượng nhập khẩu gạo vào Áo đã đạt 62,869 tấn, trong khi sản lượng gạo sản xuất trong nước chỉ đạt 287 tấn. Điều này cho thấy sự thiếu hụt gạo trong sản xuất nội địa và sự phụ thuộc vào nguồn gạo nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ.
Việt Nam nổi bật với nhiều giống gạo chất lượng cao, từ gạo thơm, gạo nếp, gạo tẻ, đến gạo hữu cơ, gạo lứt. Một số giống gạo nổi bật như gạo ST25, Jasmine, gạo nếp cái hoa vàng, và gạo tấm đã nhận được sự yêu thích của người tiêu dùng trong và ngoài nước. Đặc biệt, gạo Việt Nam không chỉ có chất lượng vượt trội mà còn đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về an toàn thực phẩm và chất lượng sản phẩm.
Để có thể xuất khẩu vào thị trường Áo, gạo Việt Nam phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình kiểm tra chất lượng, bao gồm việc kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, an toàn vệ sinh thực phẩm, bao bì, nhãn mác, và truy xuất nguồn gốc. Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam đã và đang đầu tư vào công nghệ chế biến và bảo quản tiên tiến nhằm giữ nguyên giá trị dinh dưỡng và hương vị đặc trưng của gạo. Điều này không chỉ giúp sản phẩm duy trì chất lượng mà còn đảm bảo sự an toàn cho người tiêu dùng.
Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu (EVFTA) có hiệu lực từ tháng 8 năm 2020 đã mang lại nhiều ưu đãi thuế quan cho mặt hàng gạo Việt Nam khi xuất khẩu vào thị trường Áo và các quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu (EU). Nhờ đó, giá gạo Việt Nam trở nên cạnh tranh hơn so với sản phẩm từ các quốc gia khác như Thái Lan, Ấn Độ hay Campuchia.
Thương vụ cho biết, ngày càng nhiều người tiêu dùng tại Áo lựa chọn gạo Việt Nam trong bữa ăn hàng ngày. Sự đa dạng về chủng loại, hương vị thơm ngon, giá thành hợp lý và đặc biệt là yếu tố an toàn thực phẩm của gạo Việt Nam đã chinh phục nhiều đối tượng khách hàng, từ các gia đình địa phương tới nhà hàng, khách sạn cao cấp.
Các khảo sát gần đây cho thấy, người Áo đánh giá cao gạo Việt Nam bởi hạt dài, trắng, dẻo và thơm, thích hợp cho nhiều món ăn truyền thống lẫn hiện đại. Tuy nhiên, lượng tiêu thụ tại các quán ăn châu Á thì gạo hạt tròn (sushi) là nhiều nhất.
Mới đây, Thương vụ Việt Nam tại Áo đã kết nối công ty 3Brothers nhập khẩu gạo Sushi của Việt Nam vào thị trường với bao bì 10kg, được khách hàng rất ưa chuộng.
Dự báo, với xu hướng tiêu dùng xanh và bền vững, nhu cầu về các mặt hàng nông sản chất lượng cao, an toàn, thân thiện với môi trường tại Áo chắc chắn sẽ còn tăng mạnh trong thời gian tới. Nếu tiếp tục duy trì chất lượng, đầu tư vào đổi mới công nghệ cũng như đa dạng hóa sản phẩm, gạo Việt Nam sẽ ngày càng khẳng định vị trí vững chắc tại thị trường Áo nói riêng và châu Âu nói chung.
Bên cạnh đó, vấn đề về quy mô xuất khẩu và hạn ngạch cũng là một thách thức lớn. Mặc dù EVFTA đã mở ra cơ hội xuất khẩu gạo sang Châu Âu, nhưng hiện tại, hạn ngạch xuất khẩu gạo Việt Nam vào EU vẫn còn khá thấp. Để tận dụng hết tiềm năng, các doanh nghiệp cần làm việc chặt chẽ với các đối tác EU để mở rộng hạn ngạch và đưa sản phẩm gạo Việt Nam đến nhiều quốc gia hơn trong khu vực.
Bất chấp những thách thức, triển vọng phát triển gạo Việt Nam tại Áo vẫn rất sáng sủa. Sự thay đổi trong thói quen ăn uống của người tiêu dùng Áo, với xu hướng ưu tiên thực phẩm sạch, hữu cơ và thân thiện với môi trường, sẽ là cơ hội lớn cho gạo Việt Nam. Các giống gạo hữu cơ của Việt Nam, với đặc tính an toàn và chất lượng vượt trội, sẽ ngày càng được người tiêu dùng Áo ưa chuộng. Cùng với đó, việc duy trì chất lượng sản phẩm và phát triển công nghệ chế biến hiện đại sẽ giúp gạo Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế của mình tại thị trường này.
Mặt khác, nhu cầu tiêu thụ gạo tại Áo vẫn tiếp tục gia tăng, đặc biệt là đối với các món ăn Châu Á. Các khảo sát gần đây cho thấy rằng người Áo đánh giá cao gạo Việt Nam bởi chất lượng vượt trội, hạt dài, trắng, dẻo và thơm, phù hợp cho nhiều món ăn truyền thống lẫn hiện đại. Đặc biệt, gạo hạt tròn sushi là loại gạo được ưa chuộng nhiều nhất tại các nhà hàng Châu Á ở Áo.
Sự thành công của gạo Việt không chỉ nâng tầm thương hiệu quốc gia mà còn đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững của ngành nông nghiệp Việt Nam. Gạo Việt Nam đang khẳng định vị thế của mình không chỉ ở trong nước mà còn tại các thị trường quốc tế. Thị trường Áo, mặc dù có nhiều thách thức, vẫn là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam.
Hà Trần
