Theo Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, Trung Quốc đã áp dụng các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt hơn với sầu riêng nhập khẩu sau khi phát hiện một số lô hàng từ Việt Nam chứa chất vàng O và hàm lượng cadmium vượt ngưỡng cho phép. Các lô hàng không đạt chuẩn sẽ bị trả lại, tiêu hủy, thậm chí đình chỉ đơn vị xuất khẩu.

Thông tin trên lập tức gây tác động mạnh đến ngành rau quả xuất khẩu. Sáu tháng đầu năm nay, kim ngạch toàn ngành chỉ đạt hơn 3 tỷ USD, giảm gần 10% so với cùng kỳ 2024. Nguyên nhân chính được xác định là do lượng sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc giảm sút.

Trung Quốc siết quy định nhập khẩu, sầu riêng Việt Nam đối mặt thách thức lớn
Trung Quốc siết quy định nhập khẩu, sầu riêng Việt Nam đối mặt thách thức lớn (Ảnh: internet)

Không chỉ dừng ở phía Trung Quốc, tại Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có loạt chỉ đạo yêu cầu siết quản lý chất lượng nông sản, đặc biệt với sầu riêng – mặt hàng từng được kỳ vọng trở thành “ngôi sao xuất khẩu” của ngành trái cây Việt Nam. Bộ cho biết, nếu không cải thiện điều kiện an toàn thực phẩm như đã cam kết, nguy cơ mất thị trường là hoàn toàn có thể xảy ra.

Dù vậy, cơ quan này vẫn kỳ vọng xuất khẩu sầu riêng có thể phục hồi vào vụ chính từ tháng 8-10/2025. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết là doanh nghiệp, nông dân và thương lái phải thay đổi tư duy sản xuất, đảm bảo quy trình canh tác và kiểm định chất lượng theo chuẩn quốc tế.

Theo báo South China Morning Post (SCMP), Trung Quốc hiện yêu cầu kiểm tra an toàn thực phẩm "theo từng lô", đồng thời áp dụng cơ chế kiểm tra kép – tại nước xuất khẩu và tại cửa khẩu nhập. Điều này khiến chuỗi cung ứng bị kéo dài và chi phí gia tăng, gây áp lực lên các nhà cung ứng như Việt Nam.

Sầu riêng từ Việt Nam hiện cạnh tranh trực tiếp với các nhà cung cấp lớn trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, Philippines và Campuchia. Trong đó, Thái Lan vẫn giữ vững vị trí số một tại thị trường Trung Quốc. Một quả sầu riêng khoảng 6kg tại đây có thể được bán với giá lên tới 200 nhân dân tệ (khoảng 29 USD), thu hút người tiêu dùng từ tầng lớp trung lưu đến giới sành ăn và giới tặng quà.

Các chuyên gia cảnh báo, việc Trung Quốc thắt chặt nhập khẩu là hồi chuông cảnh báo về sự lệ thuộc vào một thị trường. “Người trồng và thương lái Việt Nam cần đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Năm nay có thể bị ảnh hưởng nặng, nhưng đây cũng là cơ hội để ngành hàng nhìn lại và nâng tầm năng lực cạnh tranh”, ông Nguyễn Thành Trung, giảng viên Đại học Fulbright Việt Nam nhận định.

L.T (t/h)