Vì sao 15 bộ, cơ quan Trung ương chỉ giải ngân dưới 10% và 04 địa phương dưới 30% kế hoạch vốn được giao?

Số liệu từ Bộ Tài chính, ước thanh toán vốn đầu tư công từ đầu năm đến hết tháng 10/2023 của cả nước trên 401.863 tỷ đồng, đạt 52% kế hoạch và đạt trên 56% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó, tỷ lệ giải ngân của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là 72.478 tỷ đồng, đạt trên 58% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Một số bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đạt kết quả tích cực và có khả năng hoàn thành sớm kế hoạch giải ngân năm 2023 như: Ngân hàng Nhà nước (79%); Bộ Giao thông vận tải (67%); tỉnh Thừa Thiên Huế (92,2%); tỉnh Đồng Tháp (87,9%); tỉnh Tiền Giang (82,7%); tỉnh Vĩnh Phúc (80,7%).

Theo Bộ Tài chính, hiện vẫn còn 15 bộ, cơ quan Trung ương chỉ giải ngân được dưới 10% và 04 địa phương giải ngân dưới 30% kế hoạch vốn được giao. Với tình hình thực hiện giải ngân của các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương như hiện nay thì mục tiêu giải ngân đạt tối thiểu 95% rất khó có thể thực hiện được.

Phân tích của Bộ Tài chính chỉ rõ: Nguyên nhân chủ quan và khách quan làm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân trong cả nước gồm: Vướng mắc về quy định của pháp luật liên quan đến đầu tư, xây dựng cần có hướng xử lý trong chuyển đổi đất rừng, đất lúa, khai thác khoáng sản; các vướng mắc trong thực hiện các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia.

Một nguyên nhân nữa là một số tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long bị thiếu hụt cát sử dụng trong đắp nền để thi công các dự án giao thông trọng điểm. Các vướng mắc trong tổ chức thực hiện giải phóng mặt bằng, vướng quy hoạch sử dụng đất, trọng tâm là việc xác định nguồn gốc đất, xác định giá đất, người dân chưa đồng thuận với phương án bồi thường, tái định cư,... dẫn đến chậm thời gian tổ chức lựa chọn nhà thầu, ký hợp đồng, thi công…

Cụ thể số tiền một số bộ, cơ quan Trung ương và địa phương chưa triển khai phân bổ chi tiết kế hoạch vốn, khoảng 13.000 tỷ đồng, chiếm 2% kế hoạch nên đến thời điểm báo cáo chưa thể giải ngân. Một số dự án đã phân bổ nhưng chưa giải ngân; một số bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đề nghị cắt giảm do không có khả năng giải ngân khoảng 8.000 tỷ đồng nên ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công.

Đối với các vướng mắc liên quan đến chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội, Ủy ban Dân tộc rà soát các khó khăn, vướng mắc ảnh hưởng đến việc phân bổ, giải ngân vốn của các chương trình để giải quyết trong thẩm quyền hoặc khẩn trương trình cấp có thẩm quyền giải quyết.

Cùng với đó, các bộ, ngành, địa phương cần quyết liệt chỉ đạo tháo gỡ vướng mắc để triển khai nhanh, hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm về giải ngân vốn đầu tư công theo đúng chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ tại các nghị quyết, chỉ thị, công điện về thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.

Các bộ, ngành, địa phương hoàn thành việc điều chỉnh, điều hòa các dự án giải ngân chậm hoặc không có khả năng giải ngân sang dự án có khả năng để đẩy mạnh giải ngân, lập kế hoạch giải ngân chi tiết từng dự án và tuân thủ kế hoạch giải ngân theo từng tuần; đánh giá khả năng thực hiện trong năm 2023.

Bộ Tài chính đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp tục phối hợp với các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương làm rõ lý do, trách nhiệm trong việc đề xuất việc kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân sang năm sau nhưng khả năng giải ngân chậm làm ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước.

Bộ cũng đề nghị các bộ, ngành và địa phương đánh giá kiểm điểm trách nhiệm cụ thể trong việc phải cắt giảm kế hoạch, rút kinh nghiệm trong việc xây dựng kế hoạch năm2024 đảm bảo sát với khả năng thực hiện.

Xuân Hải (t/h)