Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) có văn bản gửi tới các Ủy ban của Quốc hội, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, thời gian tới, sẽ không còn doanh nghiệp nào có thể đáp ứng điều kiện phải có quyền sử dụng “đất ở và đất khác” trong dự án nhà ở thương mại.
Ở góc độ rộng hơn, luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLAW bày tỏ lo lắng bởi nếu quy định được thông qua, các dự án sẽ rơi vào tình trạng không thể triển khai. Thị trường bất động có thể tê liệt vì không có nguồn cung mới, giá bất động sản tăng cao và người dân phải lãnh hậu quả.
Mặt khác, chính doanh nghiệp cũng sẽ gặp rủi ro lớn. Bởi thực tế, nhiều đơn vị đã đầu tư rất lớn để thực hiện các bước triển khai dự án ban đầu. Dù phù hợp quy hoạch nhưng chỉ vì trong quỹ đất không có đất ở, doanh nghiệp vẫn không thể chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại
Từ đó, Luật sư Hà đề xuất, để phù hợp với thực tiễn, quy định trên cần được sửa đổi theo hướng cho phép chủ đầu tư phát triển các dự án trên “đất ở hoặc đất khác” (đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp… được thuê trả tiền một lần hoặc trả tiền hàng năm) đáp ứng điều kiện cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.
Trước một vài lo lắng về tình trạng nhà đầu tư có thể thoải mái đi thu gom đất phi nông nghiệp, đất nông nghiệp để làm nhà ở thương mại, ông Hà khẳng định đây là cách nhìn chưa chính xác. Theo Luật sư Hà, doanh nghiệp không thể “tự tung tự tác” bởi việc sử dụng đất phụ thuộc vào quy hoạch đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. 
Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư Bất động sản Toàn Cầu kể câu chuyện thực tế, doanh nghiệp ông đã theo đuổi 02 dự án tại Hà Nội và TP. HCM trong suốt mấy năm. Dù bỏ nhiều công sức nhưng sau cùng, công ty của ông quyết định từ bỏ dự án vì vướng mắc quy định đất ở.
Theo ông Hiệp, tình trạng này xuất hiện vài năm nay khi Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Nhà ở quy định việc phải có “đất ở hoặc đất ở và đất khác” mới được chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại. Điều này đồng nghĩa dự án muốn được triển khai phải có 100% đất ở hoặc “dính” đất ở. “Đây chính là lý do mấy trăm dự án tồn đọng, không chuyển đổi được”, ông Hiệp nói.
Quy định trên cũng được đại diện Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chỉ ra là có trường hợp, nhà đầu tư nhận chuyển nhượng các loại đất không phải là đất ở nhưng đã được quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là đất ở. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng không thể thực hiện dự án vì yêu cầu chuyển đổi mục đích sử dụng đất là phải có đất ở.
Quy định trên cũng là lý do dự thảo Luật Đất đai sửa đổi nhận được sự quan tâm đặc biệt của không chỉ cộng đồng doanh nghiệp mà cả người dân với kỳ vọng sẽ được sửa đổi.
Xuân Hải (t/h)
