Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050 (Quyết định số 1018/QĐ-TTg ngày 21/9/2024) xác định 4 tư tưởng cốt lõi: Phát triển công nghiệp bán dẫn phải đi cùng phát triển công nghiệp điện tử, chuyển đổi số; phát triển công nghiệp bán dẫn phải nằm trong tổng thể phát triển công nghiệp điện tử và công nghệ cốt lõi của cách mạng công nghiệp lần thứ tư là trí tuệ nhân tạo;
Ưu tiên đầu tư phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đưa Việt Nam trở thành trung tâm về nhân lực bán dẫn toàn cầu, có khả năng tham gia sâu vào các công đoạn của công nghiệp bán dẫn, là bước đi đầu tiên để Việt Nam phát triển công nghiệp bán dẫn;
Vị thế địa chính trị và mối quan hệ hợp tác chiến lược với tất cả các cường quốc bán dẫn là thời cơ để Việt Nam trở thành điểm “+1” trong chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng “X + 1” của các cường quốc bán dẫn;
Tập trung nguồn lực, cơ chế ưu đãi đặc biệt để nghiên cứu, thiết kế, sản xuất sản phẩm bán dẫn chuyên dụng thúc đẩy phát triển bền vững các ngành/lĩnh vực: công nghiệp điện tử, chuyển đổi số, AI hóa thiết bị điện tử, IoT và AI hóa thiết bị IoT.
Để thúc đẩy phát triển công nghiệp bán dẫn, ngày 14/6/2025, Quốc hội khóa XV đã ban hành Luật Công nghiệp Công nghệ số (71/2025/QH15), đặt nền móng pháp lý để phát triển công nghiệp công nghệ số và công nghiệp bán dẫn.
Luật Công nghiệp công nghệ số đã quy định các nguyên tắc phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam với trọng tâm là phát triển chip bán dẫn có tính đột phá trong các ngành, lĩnh vực; liên kết chặt chẽ với hệ sinh thái bán dẫn toàn cầu; Phát triển công nghiệp bán dẫn phải đồng bộ với công nghiệp điện tử; Khuyến khích thu hút đầu tư nước ngoài, huy động nguồn lực trong và ngoài nước nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp bán dẫn, hướng tới làm chủ công nghệ, thiết kế và sản xuất chip bán dẫn.
Cụ thể hơn, Luật Công nghiệp công nghệ số cùng với một số Luật như đầu tư, thuế thu nhập doanh nghiệp, xuất nhập khẩu,… đã dành những cơ chế hỗ trợ, ưu đãi đặc biệt cho hoạt động công nghiệp bán dẫn. Theo đó, dự án nghiên cứu sản xuất sản phẩm bán dẫn với vốn đầu tư chỉ từ 6000 tỷ đồng sẽ được áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi đối với các dự án đặc biệt theo Luật đầu tư; miễn toàn bộ tiền thuê đất, thuê mặt nước của dự án; miễn thuế thu nhập cá nhân cho nhân lực chất lượng cao trong 5 năm; miễn giấy phép lao động và visa 5 năm cho nhân lực chất lượng cao là người nước ngoài,…
Đây là những chính sách ưu đãi đầu tư đặc thù, vượt trội; các chính sách ưu đãi này chỉ áp dụng đối với các ngành, lĩnh vực ưu tiên khác, có quy mô vốn đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên. Trong tháng 11/2025, Bộ KH&CN đã ban hành 6 Thông tư hướng dẫn Luật và hiện nay, Bộ KHCN đã trình Chính phủ 2 Nghị định hướng dẫn Luật và dự kiến sẽ có hiệu lực đồng thời với Luật vào ngày 1/1/2026.
Ông Huỳnh Thành Đạt, Phó trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho biết, công nghiệp bán dẫn đã vượt ra khỏi khuôn khổ của một ngành sản xuất công nghệ cao thuần túy, để trở thành dạng hạ tầng chiến lược của nền kinh tế số và xã hội số.
Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu ngày càng gay gắt như hiện nay, bán dẫn không chỉ là công cụ thúc đẩy phát triển kinh tế, mà còn là vấn đề liên quan đến an ninh công nghệ và năng lực tự chủ quốc gia. Chính vì vậy, chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đòi hỏi cách tiếp cận phải rất bài bản, dài hạn, tránh tư duy phong trào hay nóng vội.
"Để chiến lược đi vào thực chất, khu vực kinh tế tư nhân cần được xác định là lực lượng đồng hành quan trọng, từng bước phát huy vai trò dẫn dắt và lan tỏa trong phát triển ngành", ông Đạt nói.
Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó chủ tịch UBND TP.HCM nhìn nhận, với diện mạo mới sau sáp nhập, TP.HCM hội tụ đủ 3 yếu tố "vàng" cho ngành bán dẫn mà hiếm địa phương nào có được gồm nhân lực, cơ sở hạ tầng và vận chuyển.
Trong đó, khu vực trung tâm với bề dày lịch sử về giáo dục đào tạo và là trung tâm đổi mới sáng tạo, với vai trò quan trọng của Đại học Quốc gia TP.HCM, Khu Công nghệ cao và cộng đồng khởi nghiệp sôi động. Đây tiếp tục đóng vai trò là trái tim nghiên cứu, nơi đặt các trung tâm thiết kế chip và cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao hàng đầu cả nước.
Khu vực Bình Dương cũ vốn là thủ phủ công nghiệp của Việt Nam với quỹ đất sạch rộng lớn, hạ tầng năng lượng, cấp thoát nước ổn định. "Đây là địa bàn lý tưởng nhất để các nhà đầu tư đặt nhà máy sản xuất và nhà máy đóng gói, kiểm thử quy mô lớn", ông Cường nói.
Đồng thời, khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu cũ với cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải và sự kết nối trực tiếp sân bay quốc tế Long Thành đảm bảo cho chuỗi cung ứng vật liệu siêu tinh khiết và xuất khẩu sản phẩm chip đi toàn cầu với tốc độ nhanh nhất và chi phí tối ưu nhất.
Ông Cường khẳng định: TP.HCM sẽ là khách hàng lớn nhất cho đầu ra các sản phẩm chip bán dẫn với nhu cầu chuyển đổi số, quản lý đô thị thông minh, đầu tư mạnh mẽ vào trung tâm dữ liệu siêu lớn, hạ tầng trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật.
Ông Nguyễn Hữu Yên, Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết, Sở đang nghiên cứu, đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ để thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn.
Theo đó, TP.HCM sẽ hỗ trợ một phần chi phí đầu tư, cung cấp điện ổn định, nước siêu sạch, đồng thời hỗ trợ chi phí dự án R&D, sản xuất thử, mua bản quyền, chi phí đổi mới công nghệ, hỗ trợ lương chuyên gia cao cấp, thành lập quỹ phát triển nhân lực vi mạch. Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030, sẽ có 9.000 kỹ sư và chuyên gia trong lĩnh vực vi mạch, bán dẫn.
Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương cho biết, doanh nghiệp, kỹ sư của Việt Nam đã từng bước tham gia vào các công đoạn trong chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn, tuy nhiên doanh nghiệp nước ngoài vẫn chiếm tỷ trọng và chi phối phần lớn.
Năm 2025, Việt Nam có 16 doanh nghiệp sản xuất vật liệu, thiết bị sản xuất chip bán dẫn, chủ yếu là sản xuất sản phẩm phụ trợ cho thiết bị sản xuất chip và cung cấp vật liệu bán dẫn cho nước ngoài.
Lĩnh vực thiết kế chip hiện có hơn 50 công ty nước ngoài từ Nhật, Mỹ, Đài Loan, Hàn Quốc đã có mặt ở Việt Nam và có khoảng hơn 10 doanh nghiệp trong nước, cùng với đội ngũ nhân lực khoảng 7.000 kỹ sư thiết kế. "Đây là công đoạn mà Việt Nam có lợi thế hiện nay", ông Phương đánh giá.
Dù vậy, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ nêu ra hàng loạt hạn chế, thách thức của Việt Nam trong ngành bán dẫn, ở các khâu thiết kế, chế tạo, sản xuất, đóng gói, kiểm thử. Tỷ lệ sinh viên theo học các ngành kỹ thuật vẫn còn thấp. Chỉ có 0,4% sinh viên tốt nghiệp ngành kỹ thuật làm việc trong ngành công nghiệp bán dẫn, trong khi các quốc gia, nền kinh tế khác có tỷ lệ trung bình 3%.
Ông Phương cho biết, Bộ Khoa học và Công nghệ đang triển khai các giải pháp thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn như: Hoàn thiện hành lang pháp lý, đẩy mạnh thu hút đầu tư và chuyển giao công nghệ; tập trung nguồn lực cho nghiên cứu, phát triển (R&D) và hạ tầng nghiên cứu; thành lập trung tâm quốc gia hỗ trợ sản xuất thử chip bán dẫn theo mô hình tập trung.
Bên cạnh phiên hội thảo, khu triển lãm công nghệ trưng bày và giới thiệu các giải pháp phát triển công nghiệp bán dẫn, điện tử; tạo không gian kết nối và chia sẻ kinh nghiệm triển khai giữa doanh nghiệp công nghệ và đại diện các địa phương.
Thu Trang
