Sơ kết 3 năm thực hiện Quyết định 217 và Quyết định 218 của Bộ Chính trị

3 năm qua, thực hiện Quyết định 217, 218 của Bộ Chính trị, từ năm 2014 đến nay, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phối hợp 10 Bộ, ngành triển khai 9 chương trình giám sát ở các vấn đề, lĩnh vực có ý nghĩa cấp bách với toàn xã hội như: Chính sách với người có công; bảo vệ môi trường; thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH; thực hiện pháp luật về sản xuất kinh doanh vật tư nông nghiệp; giải quyết khiếu nại, tố cáo; việc chấp hành pháp luật của các cơ sở y tế tư nhân; nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia về lĩnh vực thuế, hải quan; an toàn thực phẩm; xác định sự hài lòng của nhân dân đối với các dịch vụ hành chính công; thực hiện Luật Khoa học, công nghệ; Luật Hợp tác xã… Ở tất cả 63 tỉnh, thành phố đã tổ chức 721 cuộc giám sát, cấp huyện tổ chức 6.404 cuộc, cấp xã tổ chức 49.564 cuộc.

Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân khẳng định giám sát của nhân dân là giám sát toàn diện

Phát biểu tại hội nghị, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh cho rằng: 3 năm qua việc triển khai thực hiện Quyết định 217, 218 khá tích cực và có nhiều kết quả ý nghĩa. Trong cơ chế chính trị hiện nay, việc giám sát, phản biện đóng vai trò quan trọng, MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội và nhân dân phải có quyền, trách nhiệm tham gia đóng góp xây dựng Đảng và chính quyền.

Hoạt động của chính quyền cả nước liên quan đến hơn 11.000 phường xã trên cả nước, đến hàng triệu doanh nghiệp nếu chỉ dựa vào bộ máy kiểm tra thanh tra chuyên trách của chính quyền các cấp thì việc kiểm tra giám sát không thể được thực hiện đầy đủ đến các đối tượng liên quan đến cuộc sống người dân và các hoạt động kinh tế xã hội.

Vì vậy việc giám sát có yêu cầu bức bách cả về ý nghĩa quản lý và ý nghĩa chính trị. Muốn làm được điều này, lãnh đạo Đảng, chính quyền, Mặt trận, các tổ chức thành viên các cấp phải thấy được quyền và trách nhiệm của mình đối với đất nước. “Không làm giám sát, phản biện thì sai phạm không thể khắc phục được”, ông Nhân nhấn mạnh.

Các đại biểu khẳng định quyết định 217, 218 đã mở ra cơ hội để MTTQ và các đoàn thể thực hiện quyền giám sát và phản biện biện xã hội. Tuy nhiên, điều 4 quy định chủ thể giám sát, phản biện xã hội là MTTQ, các đoàn thể chính trị xã hội chưa đảm bảo phát huy dân chủ, sự tham gia của nhân dân như khoản 2, điều 4, Hiến pháp 2013 là Đảng Cộng sản Việt Nam gắn bó mật thiết với nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân.

Phó Bí thư tỉnh ủy Quảng Ninh Đỗ Thị Hoàng đề nghị sửa đổi, bổ sung quy chế giám sát, phản biện xã hội ban hành kèm theo quyết định 217 theo hướng hợp nhất 2 quyết định 217-218 để mở rộng chủ thể và đảm bảo cơ chế chịu sự giám sát của nhân dân theo Hiến pháp 2013. Theo đó, cần điều chỉnh chủ thể, nội dung, cách thức, quy trình, phạm vi giám sát và phản biện xã hội, khắc phục khó khăn.

Công tác phản biện xã hội được triển khai sâu rộng và hiệu quả. MTTQ cấp tỉnh tổ chức được 784 cuộc phản biện xã hội; cấp huyện chủ trì phản biện xã hội được trên 4.000 cuộc; cấp xã chủ trì phản biện được hơn 25.800 cuộc. Qua giám sát, phản biện xã hội, Ủy ban MTTQ các cấp có nhiều kiến nghị, đề xuất quan trọng đối với các cơ quan Đảng, Nhà nước và các cơ quan chức năng trong việc hoàn thiện chính sách, pháp luật và tổ chức thực hiện.

Các ý kiến, kiến nghị được nhân dân và cử tri cả nước đánh giá cao, góp phần tăng cường sự phối hợp, thống nhất hành động giữa các thành viên của MTTQ, phát huy dân chủ và tạo sự đồng thuận trong nhân dân, nhất là ở cơ sở; đảm bảo và tăng cường an ninh trật tự xã hội, tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương.

Tuy nhiên, công tác phối hợp còn chưa đồng bộ, chưa có cơ chế và quy trình thống nhất nên nhiều đề xuất, kiến nghị trong quá trình giám sát, phản biện xã hội và tham gia góp ý ở nhiều nơi, nhiều lúc chưa được chính quyền các cấp quan tâm xem xét, giải quyết, phản hồi thỏa đáng; sức lan tỏa, hiệu quả mang tính chiều sâu trong thực hiện Quyết định 217, 218 chưa được như mong đợi vẫn còn hiện tượng né tránh, ngại va chạm trong quá trình giám sát, phản biện xã hội trong các cơ quan, tổ chức và đội ngũ cán bộ làm công tác mặt trận.

Ông Nguyễn Thiện Nhân cho biết: “Qua thực tiễn giám sát, Mặt trận sẽ lắng nghe ý kiến của người dân, trao đổi với chính quyền cấp uỷ để chọn vấn đề giám sát để từ đó đảm bảo được lực lượng, xác định được các vấn đề trọng tâm, tạo được sự đồng thuận, đồng tình trong giám sát từ đó mới đưa ra được chính sách, chế tài. Vì hiện nay giám sát của Mặt trận là không có chế tài, chính vì vậy muốn chế tài được thì giám sát của Mặt trận phải chuyển qua chính quyền các cấp phụ trách đơn vị giám sát nhằm xử lý. Mặc dù cấp uỷ, chính quyền địa phương không trực tiếp tham gia giám sát nhưng lại giữ vai trò quan trọng trong việc triển khai các chương trình giám sát”.

Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân đề nghị, thời gian tới, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ban Dân vận Trung ương trong thực hiện giám sát, phản biện xã hội và tham gia góp ý.

Công tác giám sát phải có trọng tâm, trọng điểm và phải tạo sự đồng thuận của nhân dân. Cần thống nhất giữa 3 bên: Ban Dân vận, MTTQ và chính quyền địa phương để tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò của các tổ chức thành viên. Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ phối hợp với Ban Dân vận Trung ương xây dựng, phát hành cuốn “Sổ tay hướng dẫn công tác giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam” để giúp cán bộ MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội và các tổ chức Đảng có tài liệu cơ bản, toàn diện và thực tế về công tác giám sát, phản biện xã hội để các hoạt động này đi vào nền nếp, có cơ sở pháp lý hoàn chỉnh và phát huy tác dụng xã hội ngày càng hiệu quả hơn..

Có chương trình phối hợp hướng dẫn về việc Mặt trận, các tổ chức thành viên và nhân dân tham gia đóng góp xây dựng chính quyền. Hướng dẫn Mặt trận, tổ chức thành viên dưới sự chỉ đạo của cấp uỷ giám sát cá nhân và người đứng đầu các tổ chức của Đảng.

Nguyễn Quyên