Kế hoạch cao điểm lần này được Bộ Công Thương xác định là một chiến dịch tổng lực, toàn diện, không hình thức, yêu cầu tất cả đơn vị trong ngành từ trung ương đến địa phương phải: Bám sát thực tiễn địa bàn, tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; phối hợp liên ngành, liên tỉnh, không để sót lọt tội phạm hay xảy ra tình trạng “vùng trũng quản lý”.
Đặc biệt, các địa bàn nóng như Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Quảng Ninh, Lạng Sơn, An Giang, Tây Ninh... được đưa vào diện trọng điểm, nơi cần tập trung nguồn lực để kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm các đường dây, ổ nhóm, tụ điểm vi phạm lớn.
Một trong những trọng tâm được Bộ Công Thương nhấn mạnh là tăng cường giám sát hoạt động kinh doanh trên môi trường thương mại điện tử – nơi đang nổi lên là “thiên đường” của hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, đặc biệt trong các mặt hàng nhạy cảm như: Mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, dược liệu, thuốc tân dược, sữa và sản phẩm dinh dưỡng, thực phẩm chế biến từ động – thực vật, các mặt hàng thiết yếu phục vụ đời sống hàng ngày.
Bộ Công Thương yêu cầu các đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ với lực lượng chức năng, sàn thương mại điện tử và nền tảng mạng xã hội để xử lý kịp thời các gian thương lợi dụng không gian số để phân phối sản phẩm giả, sản phẩm kém chất lượng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và quyền lợi người tiêu dùng.
Không chỉ xử lý hành vi vi phạm, kế hoạch cao điểm còn đặt ra yêu cầu “siết lại kỷ cương, kỷ luật công vụ” trong toàn hệ thống. Theo đó, từng đơn vị chức năng phải: Rà soát lại quy trình phân cấp, phân quyền, xác định rõ trách nhiệm trong quản lý địa bàn; không để xảy ra tình trạng chồng chéo, bỏ sót nhiệm vụ, hay tạo ra “vùng mờ trách nhiệm”; chủ động chỉ ra các sơ hở, bất cập của pháp luật mà đối tượng lợi dụng để vi phạm, từ đó kiến nghị sửa đổi, bổ sung phù hợp.
Đặc biệt, Bộ Công Thương nhấn mạnh việc xây dựng hệ thống dữ liệu thị trường liên thông và dùng chung, làm nền tảng cho việc chia sẻ, cảnh báo, dự báo nguy cơ vi phạm từ sớm, từ xa, từ đó nâng cao năng lực phản ứng và ngăn chặn.
Một điểm nhấn quan trọng khác là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và số hóa trong quản lý thị trường. Bộ Công Thương yêu cầu: Xây dựng hệ thống thu thập, chia sẻ dữ liệu chung toàn ngành, kết nối với các bộ, ngành, địa phương; tăng cường kiểm tra bằng công cụ công nghệ để theo dõi, phân tích hành vi vi phạm, nhất là trên môi trường số; ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) trong dự báo xu hướng vi phạm, kịp thời can thiệp sớm.
Đây là bước chuyển từ quản lý truyền thống sang quản trị hiện đại, nhằm bắt kịp tốc độ biến hóa của hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vốn ngày càng tinh vi và xuyên biên giới.
Quyết định số 1398/QĐ-BCT giao trách nhiệm cụ thể đến từng đơn vị: từ Văn phòng Bộ, các Cục chức năng (Quản lý thị trường, Thương mại điện tử, Xuất nhập khẩu…) đến chính quyền các tỉnh, thành. Tất cả các cơ quan đơn vị đều phải: Triển khai đúng trọng tâm, trọng điểm, tuyệt đối không hành động hình thức;
Tăng cường phối hợp địa phương – trung ương – liên ngành để xử lý nhanh, xử lý đúng, xử lý nghiêm;
Báo cáo kịp thời các điểm nóng, xu hướng mới, thủ đoạn mới, đồng thời chủ động đề xuất các cơ chế, chính sách khắc phục lỗ hổng quản lý.
Với kế hoạch cao điểm lần này, Bộ Công Thương không chỉ muốn kiểm soát tình trạng hàng giả, mà còn hướng đến mục tiêu chấm dứt triệt để tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả – vốn đang bào mòn niềm tin thị trường, gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế và sức khỏe người dân.
Cuộc chiến này đòi hỏi sự quyết liệt, liên tục và đồng bộ của cả hệ thống chính trị, từ Trung ương đến địa phương, từ cơ quan quản lý đến cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng. Và chỉ khi mọi “kẽ hở” bị bịt kín, mọi “vùng trũng” được lấp đầy bằng công cụ pháp lý và công nghệ, mới có thể hy vọng chặn đứng được vòng xoáy hàng giả – một trong những thách thức nhức nhối nhất của nền kinh tế Việt Nam hiện đại.
Nguyễn Kiên
