Hơn 1 triệu đồng/kg tinh bột củ sen
Năm 2015, sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Nông nghiệp I, anh Vũ Văn Anh, xã Phương Định, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định mạnh dạn thuê lại trang trại tổng hợp ở bên tỉnh Thái Bình để phát triển kinh tế.
Thời điểm đó, trang trại tổng hợp của Văn Anh vừa chăn nuôi gia súc, gia cầm, vừa trồng sen lấy hạt, cung ứng ra thị trường. Sau vài năm gắn bó với mảnh đất Thái Bình, Văn Anh thất bại và trở về quê tìm hướng đi mới.
Nhớ lại những lời chia sẻ, gợi ý của thương lái Hải Phòng về mô hình trồng sen lấy củ, Văn Anh lên mạng tìm hiểu, rồi quyết định canh tác dòng sen này. Thế nhưng, đến thời điểm thu hoạch củ, lại xảy ra dịch Covid-19, các phương tiện giao thông bị cấm và hạn chế lưu thông khiến sản phẩm bị ùn ứ. Với lợi thế gia đình có nghề truyền thống sản xuất bột sắn dây và mong muốn nâng cao giá trị sản phẩm, Văn Anh đã áp dụng các phương pháp sản xuất tinh bột sắn dây sang chế biến sen củ thành tinh bột.
Do đây là sản phẩm mới, khách hàng chưa biết đến sản phẩm tinh bột củ sen, nên thời gian đầu, Văn Anh vừa sản xuất vừa tặng miễn phí (số lượng nhỏ) để khách hàng thưởng thức. Rất may mắn, sản phẩm được thị trường đón nhận và nhiều khách hàng biết đến.
Năm 2022, Văn Anh thuê lại hơn 3 sào đất công ích ở thôn Bình Thành, xã Trực Chính, huyện Trực Ninh để đầu tư nhà xưởng để chế biến các sản phẩm từ củ sen. Anh đầu tư mua các loại máy nghiền, máy lọc bột, máy sấy, máy hút chân không, đảm bảo cơ giới hóa khép kín quá trình sản xuất. Để có được vùng nguyên liệu ổn định, anh liên kết với các hộ trồng sen củ ở trong tỉnh, với tổng diện tích khoảng 4 ha. Toàn bộ diện tích được canh tác giống sen Bách Diệp.
Văn Anh cho hay, đây là giống sen có mùi thơm đặc trưng, chất lượng tinh bột dẻo, đậm vị hơn so với sen thông thường, mỗi năm cho thu hoạch 1 vụ. Ngoài ra, năng suất cao, khoảng 300kg củ/sào. Bên cạnh đó, sen Bách Diệp dễ trồng, dễ chăm sóc, ít sâu bệnh. Trường hợp, sen mắc bệnh, Văn Anh chủ yếu phun trừ bằng chế phẩm sinh học, men vi sinh nhằm đảm bảo an toàn, chất lượng sạch. “Trung bình mỗi củ sen có trọng lượng từ 500g – 1kg”, Văn Anh nói và cho biết thêm, ngoài thu hoạch củ, sen Bách Diệp còn cho thu hoạch hoa.
Theo tính toán của Văn Anh, trung bình mỗi năm, cơ sở sản xuất tinh bột củ sen của gia đình anh cung ứng ra thị trường khoảng 500kg tinh bột củ sen, giá bán dao động từ 750.000 đồng - 1,2 triệu đồng/kg, tùy vào từng loại và 300kg trà củ sen, với giá bán 400.000 đồng/kg. Thị trường tiêu thụ trong và ngoài tỉnh.
Đưa sản phẩm lên không gian mạng
Dẫn chúng tôi đi tham quan cơ sở sản xuát, Văn Anh chia sẻ, hằng năm cứ đến tháng 9 âm lịch là sen Bách Diệp cho thu hoạch củ. Củ sen sau khi thu hoạch, được cắt bỏ phần đầu mặt và rửa sạch.
Tiếp đến cho củ sen vào máy nghiền, rồi đưa vào máy vắt bột, sau đó xử lý lắng đọng để loại bỏ tạp chất. Xong công đoạn này, đưa tinh bột ra hong khô khoảng 48 giờ đồng hồ.
Đủ thời gian hong khô thì cho tinh bột củ sen vào khay, đưa vào máy sấy với nhiệt độ từ 38 - 45 độ C. Sấy khô trong vòng 24 giờ đồng hồ, đưa ra ngoài để nguội và đóng vào hộp.
Theo Văn Anh, để tạo sự khác biệt so với các sản phẩm tinh bột củ sen khác trên thị trường, anh đã sử dụng loại hoa sen Bách Diệp hái trước khi mặt trời lên cao (thời điểm hoa đạt hương thơm tốt nhất) dùng để ướp, tạo hương thơm tự nhiên đặc trưng cho sản phẩm. Còn đối với trà củ sen, quy trình sản xuất đơn giản hơn. Củ sen được thái lát thủ công, sau đó phơi khô kiệt dưới ánh nắng mặt trời.
“Sen thái lát đã phơi khô được sao trên bếp củi. Trong quá trình sao sen, tôi cho thêm cát đen, do cát giữ ổn định nhiệt độ, giúp sen chín đều. Trước khi sao lẫn với củ sen, cát phải được rửa sạch và phơi cho ráo nước”, Văn Anh bật mí.
Với thương hiệu là “SEN 90”, toàn bộ sản phẩm tinh bột củ sen, trà củ sen của gia đình Văn Anh được bán rộng rãi trên thị trường, không gian mạng. Hiện sản phẩm “Tinh bột củ sen thượng hạng” của Văn Anh đã được công nhận là sản phẩm OCOP, đạt hạng 3 sao.
“Trà sen và tinh bột củ sen có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, nhất là trị các bệnh về đường hô hấp, đường máu... nên sản phẩm được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng”, Văn Anh nói.
Được biết, tại Cuộc thi Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Thành Nam năm 2024, dự án “Ứng dụng công nghệ vi sinh để nâng cao chất lượng các sản phẩm chế biến từ cây sen Bách Diệp hoa đỏ” của anh Vũ Văn Anh được đánh giá có ý tưởng mang tính đột phá, độc đáo và lọt vào vòng bán kết.
Mai Chiến - Phạm Thịnh
