Chanh leo, chuối, dứa… từng bước khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế

Tại Diễn đàn, các đại biểu tập trung trao đổi, đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho trái cây Việt Nam đến năm 2030, trong đó nhấn mạnh yêu cầu đầu tư vào vùng trồng đạt chuẩn, chế biến sâu, mở rộng thị trường chính ngạch và xây dựng thương hiệu bài bản.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh: Trong bối cảnh ngành trái cây Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp thiết về mở rộng thị trường xuất khẩu, nâng cao năng lực cạnh tranh và xây dựng thương hiệu, việc tập trung giải quyết các điểm nghẽn về vùng nguyên liệu, chế biến, truy xuất nguồn gốc và đáp ứng yêu cầu thị trường là nhiệm vụ trọng tâm.

Việt Nam hiện có hơn 1,3 triệu ha cây ăn quả với sản lượng khoảng 15 triệu tấn/năm. Trong đó, nhóm trái cây có tiềm năng tăng trưởng nhanh và đóng góp tích cực vào cơ cấu xuất khẩu gồm chanh leo, chuối, dứa và dừa. Bốn sản phẩm này đang từng bước khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế, hướng tới mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt mốc tỷ USD.

Ông Nguyễn Như Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: Ngành trồng trọt đang chứng kiến sự vươn lên mạnh mẽ của cây ăn quả như một động lực tăng trưởng mới. Riêng năm 2024, tổng diện tích cây ăn quả ước đạt 1,28 triệu ha. Trong đó, chanh leo, chuối, dứa và dừa là những sản phẩm hội tụ nhiều lợi thế phát triển, có khả năng mở rộng quy mô và gia tăng giá trị xuất khẩu.

“Đến nay, chỉ có sầu riêng trở thành sản phẩm trái cây duy nhất đạt kim ngạch “tỷ đô”, trong khi những mặt hàng từng có vị thế như thanh long đang sụt giảm. Thực tế này cho thấy, ngành trái cây vẫn còn nhiều việc cần làm để thích ứng với yêu cầu ngày càng cao của thị trường toàn cầu”, ông Cường thẳng thắn chỉ rõ.

Đồng thời nhấn mạnh: Diễn đàn hôm nay là dịp để nhìn lại và tập trung tháo gỡ những vấn đề cốt lõi từ quy hoạch vùng trồng, liên kết sản xuất, chế biến đến mở rộng thị trường xuất khẩu. Đây không phải là việc của riêng ai, mà là trách nhiệm chung của toàn ngành, từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp đến hợp tác xã và người nông dân.

Trình bày tại Diễn đàn, ThS Ngô Quốc Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu II, khẳng định: Đây là thời điểm ngành trái cây cần nhìn lại chiến lược phát triển, chuyển trọng tâm từ tăng sản lượng sang nâng cao chất lượng, ứng dụng công nghệ và phát triển thương hiệu.

Các ý kiến tại Diễn đàn cũng nêu rõ: Ngành trái cây Việt Nam hiện đối mặt với nhiều rào cản kỹ thuật từ các thị trường nhập khẩu, như kiểm dịch thực vật, truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Một số vụ việc vi phạm dẫn đến mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói bị thu hồi (sầu riêng, mít), ảnh hưởng lớn đến thương mại và uy tín ngành hàng.

Theo ThS Tuấn, việc mở rộng sang thị trường Nam Mỹ gặp khó do chi phí vận chuyển và cạnh tranh gay gắt, trong khi các nước ASEAN lại có sản phẩm tương đồng, khó tạo khác biệt. Vì vậy, Việt Nam cần định hướng phát triển trái cây theo chiều sâu, không chỉ mở rộng diện tích mà chú trọng chất lượng, công nghệ sau thu hoạch, tiêu chuẩn hóa chuỗi giá trị và minh bạch thông tin.

“Muốn xuất khẩu hiệu quả, chúng ta phải kiểm soát chặt chẽ truy xuất nguồn gốc và tổ chức lại sản xuất theo chuỗi. Mỗi hợp tác xã, doanh nghiệp và nông hộ phải trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị, góp phần xây dựng nền nông nghiệp chuyên nghiệp, hiện đại và hội nhập”, ông Tuấn khẳng định.

PV (t/h)