Nguyên nhân chủ yếu xảy ra dịch bệnh LMLM, theo Cục Thú y là do thiếu sự giám sát
Báo cáo của Cục Thú y cho thấy từ đầu tháng 12/2018 đến ngày 27/12/2018, dịch bệnh LMLM ở heo đã xảy ra tại một số tỉnh, thành phố (Hà Nội, Bắc Ninh, Hòa Bình, Hà Nam...) làm nhiều heo nuôi thịt của các các hộ chăn nuôi mắc bệnh.
Nguyên nhân chủ yếu xảy ra dịch bệnh LMLM, theo Cục Thú y là do hệ thống thú y cấp thôn, xã, huyện và cấp tỉnh chưa chủ động giám sát, nắm bắt kịp thời và chưa báo cáo đầy đủ theo quy định; Mầm bệnh vi rút LMLM lưu hành nhiều trên đàn gia súc, hầu hết người chăn nuôi không tổ chức tiêm phòng đàn lợn thịt (chỉ tiêm phòng đàn lợn nái, đực giống), khi gặp thời tiết bất lợi rét đậm, rét hại, mưa nhiều,… sẽ phát sinh dịch bệnh.
Việc tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh tại cơ sở chưa tốt, còn nhiều tồn tại, bất cập, thiếu sự kiểm tra, đôn đốc, giám sát thực hiện; Một số địa phương không lấy mẫu gửi đến phòng thí nghiệm của cơ quan có thẩm quyền đã được chỉ định để xét nghiệm; Chưa đề xuất công bố dịch để làm cơ sở hỗ trợ thiệt hại cho người chăn nuôi để tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt các biện pháp phòng, chống dịch. Người chăn nuôi không biết được chủ trương và mức hỗ trợ khi có gia súc bị bệnh, chết buộc phải xử lý, vứt xác lợn chết ra đường giao thông, gây ô nhiễm môi trường, lây lan dịch bệnh; Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức người chăn nuôi trong phòng, chống dịch bệnh động vật chưa thường xuyên, liên tục và chưa hiệu quả; Việc buôn bán, vận chuyển bất hợp pháp lợn bệnh, lợn nghi mắc bệnh vẫn diễn ra dẫn đến dịch bệnh lây lan nhanh và ở phạm vi rộng;...
Theo lãnh đạo Cục Thú y, việc để xảy ra dịch LMLM bùng phát trong thời gian vừa qua còn do những nguyên nhân khách quan như: Các địa phương đang sắp xếp lại hệ thống tổ chức theo hướng gộp đầu mối để tinh giảm biên chế; một số Chi cục được sáp nhập thành Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thuộc Sở NN&PTNT; nhiều tỉnh đã cắt giảm rất nhiều nguồn nhân lực và kinh phí, do đó không còn bảo đảm khả năng tổ chức có hiệu quả công tác phòng, chống dịch bệnh động vật.
Nhiều tỉnh, thành phố đã sáp nhập Trạm Chăn nuôi và Thú y với các đơn vị khác thành Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thuộc UBND huyện quản lý. Do vậy, các Chi cục Chăn nuôi và Thú y không còn hệ thống Trạm Chăn nuôi và Thú y trực thuộc như trước đây; và việc tổ chức triển khai công tác phòng, chống dịch bệnh LMLM nói riêng và công tác thú y nói chung do các Trung tâm này thực hiện theo chỉ đạo của UBND cấp huyện.
Các địa phương chỉ có chính sách hỗ trợ tiêm phòng vắc xin LMLM cho trâu, bò, heo nái và heo đực giống; không hỗ trợ vắc xin tiêm phòng cho heo thịt, trong khi vi rút LMLM lưu hành nhiều, nhất là đối với các trường hợp heo bệnh, người chăn nuôi giữ lại để điều trị, mặc dù heo có thể khỏi triệu chứng lâm sàng, những vẫn mang và bài thải vi rút LMLM lây lan sang các đàn chưa bị bệnh.
Để khẩn trương khắc phục, đặc biệt để nhanh chóng tổ chức dập tắt dịch bệnh LMLM, giảm thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi, ngân sách nhà nước, bảo đảm an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm, nhất là trước và sau Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019, từ đầu tháng 12/2018 đến nay, Cục Thú y đã thành lập nhiều Đoàn công tác trực tiếp đến các địa phương để chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra thực tế công tác phòng, chống dịch bệnh động vật ở nhiều địa phương như Hà Nội, Hòa Bình, Bắc Ninh, Hà Nam.
Về vắc xin LMLM, hiện nay, đang có tại các kho của các công ty nhập khẩu (tính đến 23/12/2018) là 8,7 triệu liều vắc xin LMLM các loại. Ngoài ra, số vắc xin dự kiến nhập khẩu trong quý I năm 2019 là 3,5 triệu liều vắc xin LMLM các loại (bao gồm: Công ty NAVETCO dự kiến nhập 2,7 triệu liều vắc xin đơn giá type O; Công ty VETVACO dự kiến nhập 0,8 triệu liều vắc xin đơn giá type O). Cục Thú y cũng đã chỉ đạo Trung tâm Chẩn đoán thú Trung ương và Chi cục Thú y vùng VI giải trình tự gien vi rút LMLM đã gây bệnh trong thời gian vừa qua để có cơ sở hướng dẫn sử dụng vắc xin cho phù hợp và hiệu quả..
Các địa phương đã tập trung chỉ đạo quyết liệt dập dịch LMLM, do vậy, dịch bệnh LMLM ở các địa phương đã giảm rất nhiều (như TP.Hà Nội chỉ còn 4/16 ổ dịch chưa qua 21 ngày, Hòa Bình chỉ còn 2/10 ổ dịch chưa qua 21 ngày...) và tình hình dịch bệnh LMLM ở các địa phương đang được kiểm soát tốt.
Lê Đại
