Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt đáng chú ý trong công tác quản lý mỹ phẩm. Con số gần 300 sản phẩm bị rút số công bố chỉ trong một ngày là một mức đột biến rõ rệt so với quy luật thông thường. Điều đáng nói là các doanh nghiệp liên quan đều là những tên tuổi quen thuộc trên thị trường, với các sản phẩm nhập khẩu từ các thị trường uy tín như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Pháp… đang được phân phối rộng rãi khắp Việt Nam.
Đặc biệt, theo thông báo của Cục Quản lý Dược thu hồi 14 số tiếp nhận phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm của Công ty TNHH Dịch vụ Phần mềm Human Offshore Partners do doanh nghiệp tự nguyện đề nghị có nhiều mỹ phẩm phổ biến trên thị trường như: Sữa tắm Dove Peony & Sweet CreBody Wash (số phiếu 215792/23/CBMP-QLD, cấp ngày 1/11/2023), do Unilever Japan K.K. sản xuất; Nước tẩy trang Bioderma Sebium H2O (số phiếu 216381/23/CBMP-QLD, cấp ngày 8/11/2023), do NAOS Les Laboratoires sản xuất tại địa chỉ 505 Rue Pierre Berthier, 13290 Aix-en-Provence, Pháp.
Đáng chú ý, Công ty TNHH Đầu tư và phát triển HSD (Hưng Yên) xin thu hồi 65 số tiếp nhận phiếu công bố. Trong đó, nổi tiếng dòng sản phẩm sữa chống nắng Shiseido ANESSA Perfect UV Suncreen Skincare milk (số phiếu 156937/21/CBMP-QLD, cấp ngày 30/8/2021, do Shiseido Company, Limited (Nhật Bản) sản xuất đang được rất nhiều chị em ưa chuộng hiện nay cũng tự nguyện thu hồi số công bố.
Nếu nhìn lại năm 2024, Cục Quản lý Dược chỉ thu hồi khoảng 500 số tiếp nhận theo đề nghị tự nguyện trong cả năm, bên cạnh hơn 100 số khác bị thu hồi do phát hiện vi phạm hoặc sai sót trong hồ sơ. Tuy nhiên, tình hình gần đây đã thay đổi đáng kể, số lượng doanh nghiệp xin rút số tiếp nhận tăng vọt, xuất hiện không chỉ ở một mà ở nhiều địa phương trên cả nước, tạo thành một làn sóng khó lý giải.
Bối cảnh kiểm tra siết chặt và những lo ngại từ thị trường
Làn sóng rút số công bố mỹ phẩm diễn ra không phải ngẫu nhiên. Nó trùng khớp hoàn toàn với thời điểm các cơ quan chức năng đang tăng cường kiểm tra và thanh tra hậu kiểm trên diện rộng đối với nhiều lĩnh vực nhạy cảm, có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và quyền lợi người tiêu dùng. Cụ thể, các đợt kiểm tra này đang được thực hiện theo chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, tập trung vào việc chống hàng giả, hàng kém chất lượng, gian lận thương mại và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Để đẩy mạnh công tác này, Bộ Y tế thậm chí đã thành lập 15 tổ kiểm tra đột xuất, tập trung vào việc giám sát và xử lý các vi phạm.
Theo quy định hiện hành, số tiếp nhận phiếu công bố là một điều kiện pháp lý bắt buộc để mỹ phẩm được phép lưu hành trên thị trường trong vòng 5 năm. Tuy nhiên, cần phải hiểu rõ rằng việc có số công bố không đồng nghĩa với việc sản phẩm đã được chứng nhận an toàn hay hiệu quả tuyệt đối. Đó chỉ là bước đầu tiên trong quy trình quản lý. Việc doanh nghiệp xin rút số tiếp nhận, theo đánh giá từ Cục Quản lý Dược, là một hành động "bình thường và đúng quy định" nếu sản phẩm đó không còn được lưu hành trên thị trường hoặc doanh nghiệp không có ý định tiếp tục kinh doanh sản phẩm đó. 
Tuy nhiên, chính sự trùng hợp về thời điểm – việc hàng loạt doanh nghiệp đồng loạt rút số tiếp nhận đúng vào lúc các hoạt động hậu kiểm bị siết chặt – đã khiến dư luận và các chuyên gia đặt ra câu hỏi lớn: Liệu đây có phải là một động thái né tránh trách nhiệm pháp lý? Phải chăng các doanh nghiệp này đang cố gắng "đi trước một bước" để tránh bị phát hiện các sai phạm về chất lượng sản phẩm, về nguồn gốc xuất xứ, hoặc các vấn đề pháp lý khác có thể nảy sinh trong quá trình thanh tra? Nhiều ý kiến lo ngại rằng đây có thể là một cách để các công ty "xóa dấu vết" các sản phẩm chưa đạt chuẩn hoặc có vấn đề, đặc biệt khi các đợt thanh tra đang diễn ra ráo riết và không khoan nhượng.
Cơ quan chức năng khẳng định không có vùng cấm trong xử lý vi phạm
Trả lời báo chí, đại diện Cục Quản lý Dược nhấn mạnh: Dù doanh nghiệp tự nguyện rút số tiếp nhận, nếu cơ quan chức năng phát hiện sản phẩm có dấu hiệu vi phạm trước đó, thì vẫn có thể xử lý theo quy định pháp luật. Điều này rất quan trọng, bởi nó cho thấy việc rút số công bố không đồng nghĩa với việc "xóa sạch" mọi sai phạm hay làm mất đi căn cứ để xử lý các vi phạm đã xảy ra. Cục Quản lý Dược sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ mọi diễn biến trên thị trường, đặc biệt chú ý đến các doanh nghiệp có dấu hiệu lợi dụng việc rút số tiếp nhận để né tránh hậu kiểm hoặc trách nhiệm pháp lý. Các đợt kiểm tra, hậu kiểm sẽ không dừng lại mà sẽ được duy trì và mở rộng trong thời gian tới, với cam kết không để bất kỳ hành vi sai phạm nào bị bỏ qua.
Có thể thấy, việc hàng loạt doanh nghiệp ồ ạt xin rút số tiếp nhận công bố mỹ phẩm là một hiện tượng bất thường, diễn ra trong bối cảnh các hoạt động hậu kiểm đang được siết chặt.
Mặc dù lý do chính thức được đưa ra là tự nguyện, nhưng nhiều ý kiến vẫn nghiêng về khả năng đây là động thái nhằm né tránh kiểm tra và xử lý vi phạm. Tuy nhiên, điều quan trọng là cơ quan chức năng đã khẳng định rõ ràng về thẩm quyền và khả năng xử lý các trường hợp vi phạm ngay cả khi doanh nghiệp đã rút số tiếp nhận. Điều này thể hiện sự quyết tâm mạnh mẽ của cơ quan quản lý trong việc tăng cường giám sát và đảm bảo thị trường mỹ phẩm hoạt động minh bạch, an toàn, từ đó bảo vệ quyền lợi chính đáng và sức khỏe của người tiêu dùng.
Thành Nam
