Vừa qua, Cục Thuế ban hành Quyết định triển khai chương trình “60 ngày cao điểm chuyển đổi mô hình từ thuế khoán sang kê khai đối với hộ kinh doanh”. Song, do phần lớn hộ kinh doanh quen với phương thức ghi chép thủ công, hạn chế về kỹ năng số và còn tâm lý e ngại thay đổi, việc chuyển đổi bước đầu phát sinh nhiều băn khoăn. Trước thực trạng đó, ngành thuế đang đẩy mạnh truyền thông, đối thoại và tổ chức các hội thảo chuyên đề nhằm làm rõ quy định, tháo gỡ những “vùng xám” trong quá trình thực hiện.
Mới đây, tại hội thảo “Giải mã chuyển đổi mô hình và kê khai thuế: Từ thực tiễn hộ kinh doanh”, ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), khẳng định khu vực hộ kinh doanh đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp đáng kể cho ngân sách nhà nước và tạo việc làm cho xã hội. Theo ông, việc chuyển đổi mô hình quản lý thuế không nhằm tạo thêm gánh nặng, mà hướng tới xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, bình đẳng và bền vững hơn cho chính các hộ kinh doanh.
Ở góc độ cơ quan quản lý, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, cho biết ngành thuế đang tăng cường truyền thông đa kênh, tổ chức đối thoại trực tiếp và trực tuyến để giúp người nộp thuế hiểu đúng, làm đúng. Đồng thời, cơ quan thuế sẽ phân loại hộ kinh doanh theo quy mô doanh thu, lĩnh vực và điều kiện hoạt động; kết nối với các nhà cung cấp giải pháp kế toán, hóa đơn và kê khai thuế phù hợp, nhằm giảm chi phí và tạo thuận lợi trong quá trình chuyển đổi.
Một trong những vấn đề được nhiều hộ kinh doanh quan tâm là xử lý hàng tồn kho khi chuyển sang kê khai thuế. Theo ông Nguyễn Tiến Minh, Phó Trưởng Thuế TP. Hà Nội, hộ kinh doanh cần nắm rõ ngưỡng doanh thu để tránh tâm lý lo lắng quá mức. Với hộ có doanh thu năm dưới 500 triệu đồng được miễn thuế; từ trên 500 triệu đến 3 tỷ đồng, hộ kinh doanh có thể lựa chọn phương pháp tính thuế theo thu nhập hoặc theo doanh thu, trong đó phương pháp tính theo doanh thu không yêu cầu hóa đơn, chứng từ đầu vào.
Đối với nhóm hộ có doanh thu trên 3 tỷ đồng – chiếm tỷ lệ không lớn – cơ quan thuế sẽ tiến hành khảo sát thực tế về hàng tồn kho, nguồn gốc hàng hóa và phương thức thanh toán để có hướng dẫn phù hợp. Song song với đó, Thuế TP. Hà Nội đang thử nghiệm hệ thống AI hỗ trợ hộ kinh doanh tích hợp trên ứng dụng iHaNoi, giúp người nộp thuế làm quen với kê khai, nộp thuế và hỗ trợ cơ quan quản lý hoàn thiện hệ thống trước khi triển khai chính thức từ ngày 1/1/2026.
Các chuyên gia cho rằng, để quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi, hộ kinh doanh cần chủ động cập nhật quy định pháp luật và từng bước ứng dụng công nghệ. Về phía doanh nghiệp công nghệ, việc cung cấp giải pháp phù hợp với từng nhóm đối tượng, đi kèm hỗ trợ trong suốt quá trình vận hành sẽ là yếu tố then chốt giúp hộ kinh doanh thích ứng với cơ chế thuế mới, hướng tới phát triển minh bạch và bền vững.
Nam Sơn (t/h)
