Theo Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương), tính đến nay, Bộ Công thương đã tiếp nhận và xử lý 176 vụ việc nước ngoài khởi xướng điều tra, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, bao gồm 100 vụ việc chống bán phá giá, 18 vụ việc chống trợ cấp, 23 vụ việc chống lẩn tránh thuế, 35 vụ việc tự vệ.
Chỉ riêng 6 tháng đầu năm 2020, Bộ đang xử lý 13 vụ việc, đồng thời tiếp nhận xử lý sáu vụ việc tiền khởi xướng. Ngoài ra, Bộ tiếp tục xử lý nhiều vụ việc rà soát biện pháp phòng vệ thương mại đang có hiệu lực thi hành với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.
Ảnh minh họa
Đáng chú ý, cùng với nỗ lực cảnh báo và ứng phó với các biện pháp phòng vệ thương mại của các cơ quan chức năng, đến nay, năng lực phòng vệ thương mại của các ngành sản xuất, xuất khẩu của ta đã được củng cố. Nhiều ngành hàng (như thủy sản, thép, sợi, ván sợi bằng gỗ…) sản xuất, xuất khẩu các sản phẩm thường xuyên bị kiện phòng vệ thương mại đã có kinh nghiệm ứng phó với các biện pháp phòng vệ thương mại của nước ngoài.
Về cơ bản, hầu hết các doanh nghiệp có thái độ tích cực hợp tác tham gia quá trình điều tra của cơ quan điều tra phòng vệ thương mại nước ngoài. Một số vụ việc, doanh nghiệp đã có sự chủ động, tìm sự tư vấn, hỗ trợ từ phía Cục Phòng vệ thương mại hoặc luật sư thương mại quốc tế.
Tuy nhiên, vẫn còn có một số doanh nghiệp chưa thực sự tích cực, từ chối tham gia hoặc tham gia không đầy đủ trong một số vụ việc. Một trong những lý do của tình trạng này là do hiểu biết về pháp luật phòng vệ thương mại quốc tế của các doanh nghiệp cũng như kinh nghiệm tham gia, ứng phó các vụ việc còn hạn chế. Trong một vài vụ việc, doanh nghiệp cố tình không phối hợp do ngay từ đầu, mục tiêu đầu tư, hoạt động đã là lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại.
Chia sẻ kinh nghiệm thoát khỏi các biện pháp phòng vệ thương mại của nước nhập khẩu, ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) cho biết, quan trọng vẫn là doanh nghiệp phải bảo đảm nguyên tắc chặt chẽ, minh bạch về sổ sách, truy xuất được về hồ sơ gốc để có thể đáp ứng mọi yêu cầu thông tin của phía DOC.
Một yếu tố quan trọng nữa là phải kiên trì theo đuổi các vụ kiện chống bán phá giá, bởi nếu bỏ cuộc cũng đồng nghĩa bỏ thị trường lớn.
Để hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó với các vụ kiện phòng vệ thương mại, Bộ Công thương vừa ban hành Quyết định số 1347/QĐ-BCT triển khai một số hoạt động nhằm hỗ trợ, nâng cao năng lực phòng vệ thương mại cho các ngành sản xuất trong nước.
Theo đó, Quyết định đã đề ra các hoạt động toàn diện, tập trung vào các nhóm giải pháp về: Đào tạo về phòng vệ thương mại cho ngành sản xuất trong nước, đặc biệt là các hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp; cung cấp thông tin phòng vệ thương mại cho các Hiệp hội, ngành sản xuất trong nước; hoàn thiện thể chế về phòng vệ thương mại theo hướng hiệu quả, tinh giản và phù hợp với các diễn biến mới; tăng cường công tác thực thi phòng vệ thương mại.
Bên cạnh đó, trong các vụ việc cụ thể, Bộ Công thương đang chủ động làm việc, kể cả đấu tranh với các cơ quan điều tra nước ngoài ngay từ giai đoạn điều tra ban đầu để bảo vệ lợi ích chính đáng của các doanh nghiệp Việt Nam, giảm thiểu những tác động bất lợi.
Bộ Công thương cũng đang đấu tranh pháp lý bằng cách đề nghị Chính phủ đưa vụ việc ra cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO khi những biện pháp mà các nước áp dụng có dấu hiệu vi phạm quy định WTO.
Các chuyên gia khuyến cáo, doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức về nguy cơ bị khiếu kiện, điều tra, các nhóm mặt hàng thường bị kiện; không tham gia, tiếp tay cho các hành vi gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp.
Hoan Nguyễn
