Đánh thức "nàng công chúa ngủ trong rừng"
Nằm cách trung tâm thành phố Thái Nguyên chừng 20 cây số, hồ Ghềnh Chè thuộc xã Bình Sơn, thành phố Sông Công, nay là xã Tân Cương tỉnh Thái Nguyên từ lâu đã được ví như “Đà Lạt thu nhỏ” của xứ chè. Được hình thành từ những năm 1980, khởi thủy là một công trình thủy lợi cần mẫn, chứa trong lòng mình 2,5 triệu mét khối nước để tưới tiêu cho hơn 300 héc-ta lúa, Ghềnh Chè âm thầm cất giấu một vẻ đẹp diễm lệ mà ít người biết tới. Suốt nhiều thập kỷ, “nàng công chúa” ấy vẫn ngủ yên trong cánh rừng già, vẻ đẹp của bình minh soi bóng hay hoàng hôn nhuộm vàng mặt nước chỉ dành riêng cho những người dân địa phương cần cù, lam lũ.
Người ta vẫn nói, một “mỏ vàng lộ thiên” của du lịch đang bị bỏ quên. Tiềm năng là thế, nhưng Ghềnh Chè vẫn lặng lẽ, hoang sơ. Mãi cho đến tháng 9 năm 2019, một bước ngoặt lịch sử đã đến. Hợp tác xã Du lịch cộng đồng Ghềnh Chè ra đời, gói ghém niềm hy vọng của 19 thành viên, những người nông dân chân chất lần đầu tiên dám nghĩ, dám làm du lịch.
Những ngày đầu là chuỗi ngày của sự bỡ ngỡ và vô vàn khó khăn. Con thuyền du lịch cộng đồng khi ấy còn quá nhỏ bé, chòng chành trước sóng nước mênh mông của cơ chế thị trường. Anh Hiệp và các xã viên của mình, bằng niềm tin mộc mạc và tình yêu quê hương cháy bỏng, đã cùng nhau đi những bước đi đầu tiên. Họ tự tay dọn dẹp cảnh quan, đóng những con thuyền đơn sơ, học cách đón tiếp và phục vụ du khách. Chuyến thuyền đầu tiên chở khách tham quan lòng hồ, bữa cơm dân dã đầu tiên với cá hồ, gà đồi được dọn ra… tất cả đều giản dị nhưng đong đầy tâm huyết. Họ kinh doanh theo 7 nhóm dịch vụ, từ điều hành tour, lưu trú, vận tải đường thủy cho đến ẩm thực, cốt sao đáp ứng được những nhu cầu cơ bản nhất của du khách.
Và rồi, những nỗ lực không mệt mỏi đã được đền đáp. Năm 2023, UBND tỉnh Thái Nguyên chính thức công nhận Hồ Ghềnh Chè là Điểm du lịch cộng đồng. Đó không chỉ là một tờ quyết định, mà là sự ghi nhận quý giá, là nguồn động lực khổng lồ tiếp thêm sức mạnh cho những con người dám mơ ước. “Từ khi được công nhận là điểm du lịch của tỉnh, các thành viên trong Hợp tác xã nói riêng và người dân xã Bình Sơn nói chung rất tự hào và thấy mình có trách nhiệm hơn,” anh Hiệp chia sẻ, ánh mắt không giấu được niềm vui.
Chân dung "người thuyền trưởng" và giấc mơ lớn
Để hiểu về khát vọng Ghềnh Chè, phải hiểu về người đàn ông Lê Văn Hiệp. Gặp anh vào một buổi lộng gió bên hồ, người ta dễ bị cuốn hút bởi nguồn năng lượng dồi dào và tình yêu mãnh liệt anh dành cho mảnh đất này. Đôi mắt anh nheo lại dưới nắng, nhưng lấp lánh một niềm vui khó tả khi nhìn về phía những hòn đảo. Anh kể về Ghềnh Chè không phải bằng những con số thống kê khô khan, mà bằng ngôn ngữ của một người đã trót gửi gắm cả tâm hồn mình vào non nước.
Cơ duyên nào đã gắn anh với con đường làm du lịch cộng đồng đầy mới mẻ và thách thức này? Có lẽ, nó bắt nguồn từ chính sự tiếc nuối khi mỗi ngày phải chứng kiến một “viên ngọc” quý giá bị bỏ quên. Anh và những thanh niên cùng chí hướng không cam lòng. Họ thấy được tiềm năng, thấy được cơ hội đổi đời cho bà con ngay trên chính quê hương mình.
Nhưng giấc mơ của anh Hiệp không chỉ dừng lại ở việc đưa đón khách, phục vụ vài bữa ăn. Trong tâm trí người thuyền trưởng ấy, một viễn cảnh lớn lao và độc đáo hơn nhiều vẫn đang được ấp ủ. Anh chỉ tay về phía những hòn đảo xanh mướt giữa lòng hồ, giọng say sưa: “Khát vọng lớn nhất của tôi và anh em xã viên là gây dựng một mô hình trồng chè ngay trên các hòn đảo này, biến chúng thành những ‘Đảo Chè’ độc nhất vô nhị.”
Đó là một viễn cảnh anh Hiệp vẽ ra trong tâm trí, một bức tranh tương lai mà anh và các xã viên đang dò dẫm từng bước để chạm tới, dù biết rằng nó chưa hề được triển khai và còn vô vàn cách trở. Tầm nhìn ấy, nếu thành hiện thực, sẽ tạo ra một hệ sinh thái du lịch bền vững:
Hãy thử tưởng tượng, 45 hòn đảo sẽ được phủ một màu xanh mướt của những nương chè Tân Cương đặc sản. Du khách ngồi trên thuyền, lướt đi giữa những “ốc đảo” xanh, một khung cảnh vừa hùng vĩ, vừa thơ mộng.
Đối với Hiệp, du lịch không chỉ là ngắm cảnh. Anh muốn du khách được sống cùng văn hóa bản địa. Họ sẽ được tự tay hái những búp chè non, tham gia vào quy trình sao chè thủ công, học cách pha một ấm trà đúng kiểu và thưởng thức hương vị tinh túy của đất trời ngay giữa không gian thanh khiết của đảo chè. Từ đó, một thương hiệu mới sẽ ra đời: “Chè Đảo Ghềnh Chè”. Đây sẽ là một sản phẩm OCOP độc đáo, kết tinh từ vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa bản địa và câu chuyện về khát vọng của những người nông dân. Nó không chỉ là một món quà, mà còn là một kỷ niệm, một dấu ấn khó phai.
Giấc mơ ấy lớn lao, nhưng không hề viển vông. Nó bắt nguồn từ chính thế mạnh cốt lõi của mảnh đất Thái Nguyên – xứ sở Đệ nhất danh trà.
Con đường gieo những mầm xanh hy vọng
Tất nhiên, con đường từ giấc mơ đến hiện thực chưa bao giờ bằng phẳng. Anh Hiệp và Hợp tác xã đang đối mặt với vô vàn thách thức. “Vốn ở đâu?” là câu hỏi lớn nhất. Để cải tạo đất, đầu tư giống, xây dựng cơ sở hạ tầng trên đảo cần một nguồn lực tài chính không hề nhỏ. Kỹ thuật trồng chè trên đất đảo, với thổ nhưỡng và điều kiện khác biệt, cũng là một bài toán cần lời giải. Và quan trọng không kém, làm sao để thuyết phục bà con cùng chung tay, góp sức vào một dự án dài hơi, khi mà cái lợi trước mắt chưa thể nhìn thấy ngay?
Có những buổi chiều, người ta lại thấy anh Hiệp ngồi lặng bên mép hồ, ánh mắt đăm chiêu nhìn những hòn đảo. Gánh nặng của người đứng đầu, những trăn trở về cơm áo cho xã viên, về tương lai của Ghềnh Chè, tất cả đè nặng lên đôi vai anh. Nhưng rồi, chỉ cần nhìn thấy một đoàn khách vui vẻ cập bến, nghe một lời khen ngợi của du khách, ngọn lửa nhiệt huyết trong anh lại bùng lên mạnh mẽ.
Thực tế phũ phàng hơn những con số ấn tượng thuở ban đầu. Lượng khách đến Ghềnh Chè sau giai đoạn đầu hào hứng đã chững lại, không còn được như kỳ vọng. Sự thiếu vắng một nhà đầu tư chiến lược, hạ tầng còn nhiều yếu kém với những hạng mục đập, cống xuống cấp, cùng các dịch vụ còn manh mún khiến du khách khó lòng ở lại lâu. “Viên ngọc” Ghềnh Chè vẫn chưa đủ sức tỏa sáng để níu chân người lữ hành.
Dù vậy, những nỗ lực tự thân vẫn chưa bao giờ dừng lại. Hợp tác xã đã hoàn thành khu đón tiếp, bãi đỗ xe, nhà ăn và đưa vào hoạt động 3 tàu du lịch. Những hạng mục mới như đảo hoa, nhà sàn cộng đồng, lán nghỉ lưu trú… vẫn đang được gấp rút hoàn thiện. Họ không đơn độc. Sự ủng hộ từ chính quyền địa phương, sự quan tâm của du khách và trên hết là niềm tin, sự đồng lòng của các thành viên trong hợp tác xã chính là hậu phương vững chắc nhất.
Sóng vỗ về những mầm xanh
Trên hồ Ghềnh Chè, mặt nước vẫn phẳng lặng, những hòn đảo vẫn nằm đó, nhưng trong mắt người viết, chúng không còn vẻ hoang sơ, tĩnh mịch nữa. Chúng đang cựa mình, ẩn chứa bên trong những mầm xanh hy vọng, chờ ngày vươn mình mạnh mẽ. Dù phía trước còn nhiều gian nan, dù vẫn thiếu vắng những nhà đầu tư chiến lược để biến Ghềnh Chè thành một khu nghỉ dưỡng tầm cỡ quốc gia như quy hoạch năm 2021 đã định hướng, nhưng không ai có thể phủ nhận sức sống mãnh liệt đang trỗi dậy từ chính nội lực của cộng đồng.
“Rồi sẽ có một ngày, không xa đâu,” anh Hiệp quả quyết, nụ cười rạng rỡ, “du khách đến đây không chỉ để ngắm hồ, mà còn để sống trong hương chè, để mang về câu chuyện về những hòn đảo chè độc đáo. Chúng tôi sẽ làm được.”
Câu nói của anh vang vọng trên mặt nước, hòa cùng tiếng sóng vỗ về bờ. Một câu chuyện truyền cảm hứng về tình yêu quê hương, về khát vọng làm giàu chân chính từ những giá trị bản địa, đang được viết lên mỗi ngày bởi những con người bình dị trên sóng nước Ghềnh Chè. Và “nàng công chúa” ngày nào, chắc chắn sẽ sớm thức tỉnh toàn diện, không phải bởi một phép màu, mà bởi chính những giọt mồ hôi và ước mơ của những người như ông.
Thành Nam - Tâm An
