Sang chiết, nạp gas trái phép: Gây tổn thất cho người tiêu dùng

Chủ tịch HĐQT Công ty CP Kinh doanh khí miền Bắc, Trần Trọng Hữu

Xin ông cho biết, đặc điểm lớn nhất của mặt hàng gas và kinh doanh gas là gì?

Gas là mặt hàng có nguy cơ cháy, nổ cao. Gas được chứa vào các bình chứa chịu áp lực và các chai chứa LPG là một loại bao bì đặc biệt, là thiết bị chịu áp lực, có liên quan mật thiết đến quá trình tồn trữ, sang chiết, nạp, vận chuyển và sử dụng. Vì vậy, có yêu cầu rất nghiêm ngặt trong thiết kế, chế tạo, kiểm định, về an toàn lao động, PCCC, an toàn trong chiết nạp, vận chuyển, sử dụng. 

Bình (chai chứa) gas là phương tiện để chứa gas, không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh và sử dụng gas. Thương nhân kinh doanh LPG phải đầu tư rất lớn vào bình gas, là chủ sở hữu bình gas; phải đăng ký nhãn hiệu bình với cơ quan quản lý nhà nước. Bình gas là tài sản lớn của công ty kinh doanh LPG, chủ sở hữu vỏ bình phải đăng ký nhãn hiệu hàng hóa, đóng thuế, mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự, chi phí quảng bá thương hiệu, bảo dưỡng, sơn sửa chữa, kiểm định… với chi phí thường xuyên rất lớn.

Hoạt động kinh doanh mặt hàng gas khác với kinh doanh các mặt hàng khác: Thương nhân kinh doanh gas bắt buộc phải đầu tư và là chủ sở hữu bình của thương nhân và bình gas đi vào từng hộ NTD với hàng triệu bình lưu hành trên khắp các vùng, miền nên rất khó khăn trong công tác quản lý.

Vậy, vấn đề nổi cộm trong thời gian qua?

Đó là tình trạng sang chiết nạp gas trái phép, thu gom, chiếm dụng bình gas của nhau. Các đối tượng vi phạm đã hoán cải bình gas, mài chữ nổi trên vỏ chai (bình gas đã bị mài mỏng) của các hãng khác, cắt tai, thay đổi kết cấu, logo để biến thành bình gas của mình, tung ra thị trường..., gây thiệt hại lớn về kinh tế, cũng như uy tín của các DN kinh doanh gas chân chính.

Cạnh tranh không lành mạnh trong kinh doanh, làm thiệt hại đến quyền lợi chính đáng của NTD. Nhà nước thất thu thuế và đặc biệt đó là những mầm mống gây ra những vụ tai nạn, cháy nổ, gây bất bình trong dư luận xã hội.

Một số công ty kinh doanh gas cho biết, hàng năm, dù đã rất cố gắng nhưng cũng chỉ thu về được khoảng 60 – 70% số vỏ chai đã đưa ra lưu thông thị trường. Điều này lý giải tại sao số vỏ chai trôi nổi, sang chiết nạp gas trái phép để thu lợi bất chính dẫn đến hàng năm xảy ra nhiều vụ cháy nổ do sang chiết, nạp trái pháp luật, không đảm bảo điều kiện.

Đối với các bình gas du lịch, đang được bán và sử dụng nhiều ở cả thành phố lẫn nông thôn. Nhiều vụ sang nạp gas từ bình 45 kg, 12 kg sang chai gas du lịch bằng phương pháp thủ công đã bị các cơ quan chức năng phát hiện, xử lý. Đây là loại bình không được phép nạp lại, nhưng cũng rất khó kiểm tra, phát hiện. Sang chiết, nạp gas vào bình gas du lịch không được nạp lại là một hiểm họa đối với sự an toàn trong sử dụng.

Ông có thể chỉ ra một số dấu hiệu để phân biệt bình gas thật và bình gas giả?

Bình gas thật sẽ có tên chủ sở hữu bình gas được dập nổi trên quai bình, hoặc trên vai bình, logo được dán hoặc sơn trên thân bình. Gas được nạp đủ theo khối lượng ghi trên vỏ bình. Màng niêm van bình của mỗi hãng gas khác nhau theo nhãn hiệu đã được đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ. Bình gas được cung cấp từ các cửa hàng có địa chỉ rõ ràng, có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, làm đại lý cho chính thương nhân chủ sở hữu nhãn hiệu.

Đối với bình gas giả, tên chủ sở hữu trên quai bình hoặc thân bình có dấu hiệu mài vỏ hoặc là nhiệt cho phẳng chữ dập nổi. Gas không nạp đủ số lượng. Màng niêm không đúng màng niêm của thương nhân chủ sở hữu nhãn hiệu đã được đăng ký bảo hộ.

Các cơ sở kinh doanh vi phạm thường sơn màu sơn giống với màu sơn của các thương nhân chủ sở hữu, cắt quai xách hàn quai mới, mài hoặc là nhiệt làm phẳng tên của chủ sở hữu trên vỏ bình để chiếm đoạt...

Ông đánh giá thế nào về công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường đối với mặt hàng này?

Công tác kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về kinh doanh gas, nhất là hành vi chiếm dụng, sang chiết trái pháp luật, giả nhãn hiệu, vi phạm về sở hữu trí tuệ, chiếm đoạt, hoán cải vỏ bình gas của thương nhân chủ sở hữu bình của các cơ quan chức năng thời gian qua đã đạt nhiều kết quả, góp phần quan trọng ổn định thị trường.

Đặc biệt, trong những năm gần đây, có nhiều vụ vi phạm lớn đã được các cơ quan chức năng phát hiện, kiểm tra thu giữ hàng nghìn bình gas được sản xuất, bị sử dụng trái phép và xử lý theo quy định của pháp luật như vụ Công ty TNHH Điện Quang (Quảng Ninh), Công ty Thành Tài (Long An), Công ty Đất Việt (Ninh Bình), Công ty Hà Phong  (Hưng Yên), Công ty TNHH Thăng Long (Hà Nội), Công ty Thái Dương (Tây Ninh)...

Lực lượng chức năng phát hiện nhiều bình gas gắn mác thương hiệu nổi tiếng

Thời gian qua, các lực lượng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả ở Trung ương, địa phương đã phối hợp, tăng cường công tác kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động sản xuất, kinh doanh gas trên thị trường, đặc biệt là hành vi chiếm đoạt, hoán cải, lưu giữ vỏ bình gas của thương nhân kinh doanh LPG không thuộc sở hữu, vi phạm về sở hữu trí tuệ, sang chiết gas trái quy định của pháp luật.

Tuy nhiên việc xử lý các vỏ bình gas bị các lực lượng chức năng tịch thu, xử lý của mỗi lực lượng, mỗi địa phương khác nhau, cùng một loại hành vi vi phạm, có vụ việc xử lý hình sự, có vụ việc sau khi xử phạt vi phạm hành chính bằng tiền, vỏ bình bị tịch thu được xử lý tùy theo vụ việc. Có vụ việc trả lại vỏ bình gas cho chính đối tượng vi phạm. Có vụ việc bán đấu giá hay trả lại cho chủ sở hữu, hoặc đem tiêu hủy…

Việc xử lý như trên, phần nào đã hạn chế hiệu quả, hiệu lực của pháp luật trong hoạt động kinh doanh gas.

Để thị trường kinh doanh gas hoạt động lành mạnh, ông có kiến nghị, đề xuất gì?

Cần tăng cường công tác truyền thông để ngăn chặn các hành vi vi phạm, công tác tuyên truyền về sử dụng gas an toàn cho NTD và về văn hóa kinh doanh của các thương nhân kinh doanh khí không thể chỉ quan tâm đến lợi nhuận, mà quên sự an toàn của NTYD, an ninh trật tự của xã hội.

Các cơ quan quản lý nhà nước cần quan tâm phối hợp chặt chẽ với các DN kinh doanh khí, Hiệp hội Gas Việt Nam để xử lý các vi phạm trên thị trường kinh doanh gas.

Trong  các nghị định, đề nghị quy định rõ về tài sản và sở hữu bình gas của các thương nhân, những hành vi vi phạm như thu gom, tàng trữ trái phép bình gas của các thương nhân khác thì bị tịch thu trả cho chủ sở hữu cộng thêm xử lý vi phạm hành chính hoặc hình sự tùy theo mức độ vi phạm. Các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm, đúng quy định của pháp luật về các hành vi vi phạm trong kinh doanh khí.

Bên cạnh đó, nghiên cứu quy định các thương nhân cung cấp gas không được cung cấp gas cho các trạm sang chiết, nạp gas trái pháp luật trong thời gian trạm bị đình chỉ hoạt động sang chiết, các tổ chức, cá nhân có trạm sang chiết gas không có giấy chứng nhận đủ điều kiện.

Các cơ quan quản lý nhà nước nghiên cứu, xây dựng, ban hành thông tư liên tịch hướng dẫn truy cứu trách nhiệm hình sự đối với một số hành vi vi phạm trong kinh doanh gas...

Trân trọng cảm ơn ông!

Hưng Khánh (Thực hiện)