Hà Nội là địa phương hội tụ nhiều lợi thế nổi trội để phát triển các sản phẩm thiết kế sáng tạo. Trước hết, Thủ đô sở hữu kho tàng di sản văn hóa phong phú, từ kiến trúc đô thị, không gian phố cổ, các di tích lịch sử đến hệ thống làng nghề và giá trị văn hóa phi vật thể đặc sắc. Đây là nguồn “chất liệu” quý giá để giới thiết kế khai thác, chuyển hóa thành những sản phẩm mang đậm bản sắc riêng.
Mạng lưới làng nghề truyền thống với nhiều nghề thủ công tinh xảo như gốm sứ, sơn mài, lụa, mây tre đan, khảm trai… không chỉ lưu giữ tinh hoa văn hóa mà còn là không gian sáng tạo giàu tiềm năng. Khi kỹ thuật thủ công truyền thống được kết hợp hài hòa với tư duy thiết kế hiện đại, các sản phẩm làng nghề có thể vượt ra khỏi khuôn khổ quà lưu niệm thông thường, trở thành sản phẩm thiết kế có giá trị kinh tế và thẩm mỹ cao.
Bên cạnh đó, Hà Nội còn là trung tâm đào tạo lớn, tập trung đông đảo đội ngũ nhân lực sáng tạo gồm nhà thiết kế, nghệ sĩ, kiến trúc sư, chuyên gia truyền thông và công nghệ. Đây là nền tảng quan trọng giúp hình thành cộng đồng sáng tạo năng động, nhạy bén với xu hướng thị trường và có khả năng đổi mới tư duy thiết kế.
Theo ông Nguyễn Đình Thắng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội, một lợi thế đáng kể khác của Thành phố là việc từng bước hình thành mạng lưới các trung tâm thiết kế, sáng tạo và giới thiệu sản phẩm gắn với làng nghề, tuyến du lịch và chuyển đổi số. Những không gian này vừa là nơi trưng bày, trải nghiệm, vừa góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, hỗ trợ sản phẩm OCOP và sản phẩm làng nghề tiếp cận thị trường hiệu quả hơn. 
Nhằm khuyến khích đổi mới sáng tạo, hằng năm Hà Nội tổ chức Cuộc thi Thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Năm 2025, cuộc thi với chủ đề “Nâng tầm sáng tạo – lan tỏa tinh hoa – vươn mình hội nhập” đã thu hút hơn 160 tổ chức, cá nhân và nghệ nhân tham gia với hàng trăm sản phẩm dự thi, phản ánh sức sáng tạo dồi dào của các làng nghề Thủ đô.
Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy việc đổi mới mẫu mã ở một số dòng sản phẩm truyền thống còn hạn chế, thiếu đột phá về ý tưởng và tính ứng dụng. Vì vậy, thời gian tới, các làng nghề cần có chiến lược dài hơi trong tổ chức sản xuất, ứng dụng công nghệ và nâng cao năng lực thiết kế.
Có thể khẳng định, thiết kế sáng tạo không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn là con đường hiệu quả để lan tỏa văn hóa và nâng cao hình ảnh Hà Nội. Khi sáng tạo gắn với thị trường và bản sắc, sản phẩm Thủ đô hoàn toàn có thể vươn ra thị trường khu vực và quốc tế, đóng góp tích cực vào phát triển công nghiệp văn hóa bền vững.
Nam Sơn (t/h)
