Theo Tiến sĩ Lê Văn Đông, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Vĩnh Long, địa phương đã đăng ký tham gia Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp của vùng Đồng bằng sông Cửu Long với diện tích 50.000 ha vào năm 2025 và tăng lên 65.000 ha vào năm 2030.

Mô hình lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh
Mô hình lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh

Trong năm 2024, tỉnh đã phối hợp triển khai hai mô hình thí điểm tại Hợp tác xã (HTX) Phước Hảo (xã Hưng Mỹ) và HTX Phát Tài (xã Châu Thành), với tổng diện tích 100 ha. Mô hình áp dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật như sạ cụm giảm lượng giống xuống còn 60kg/ha, tưới ngập khô xen kẽ, bón phân cân đối, sử dụng thiết bị bay phun thuốc, thu gom rơm rạ... giúp giảm phát thải khí mê-tan và bảo vệ môi trường.

Ông Phùng Duy Truyền, Phó Giám đốc HTX Phước Hảo cho biết, vụ hè thu 2025, hơn 200 thành viên của HTX tiếp tục mở rộng mô hình lên 200 ha với giống lúa ST24, thời gian sinh trưởng 105 ngày. “Nhờ sạ cụm, ruộng thông thoáng, ít sâu bệnh, chi phí giảm rõ rệt. Lúa đạt chuẩn VietGAP và được HTX bao tiêu toàn bộ sản lượng”, ông Truyền chia sẻ.

Sau 4 vụ liên tiếp (hè thu, thu đông 2024; đông xuân 2024-2025; hè thu 2025), mô hình cho thấy hiệu quả rõ rệt: giảm 60% giống gieo sạ, tiết kiệm 20% phân bón, giảm ít nhất 2 lần phun thuốc, năng suất đạt 7-8 tấn/ha, lợi nhuận tăng thêm 6-8 triệu đồng/ha so với canh tác truyền thống.

Nông dân Huỳnh Công Chánh, xã Hưng Mỹ, phấn khởi cho biết: “Nhà tôi trồng 1,5 ha lúa ST24 theo mô hình mới, thu hoạch đạt 7,5 tấn/ha. HTX hỗ trợ giống, phân và thu mua cao hơn thị trường 500 đồng/kg. Thương hiệu ‘Gạo quê hương’ của HTX còn được công nhận OCOP 3 sao”.

Sử dụng máy gặt đập liên hợp thu hoạch lúa, giúp giảm chi phí sản xuất.
Sử dụng máy gặt đập liên hợp thu hoạch lúa, giúp giảm chi phí sản xuất.

Tại HTX Phát Tài (xã Châu Thành), quy mô mô hình dao động từ 40-200 ha mỗi vụ. Chính quyền cùng ngành nông nghiệp đã tổ chức nhiều lớp tập huấn về kỹ thuật sạ cụm, tưới tiết kiệm, sử dụng phân hữu cơ, canh tác theo chuẩn VietGAP... giúp nông dân nắm vững quy trình sản xuất thân thiện môi trường. Nhờ đó, năng suất bình quân đạt 7-9 tấn/ha, sản phẩm được doanh nghiệp bao tiêu với giá cao hơn thị trường 1.000 đồng/kg.

Đáng chú ý, HTX đã cơ giới hóa 100% khâu sản xuất. Sau thu hoạch, rơm rạ được máy cuộn thu gom để tái sử dụng làm nấm, phân hữu cơ hoặc thức ăn chăn nuôi, góp phần giảm thiểu đốt rơm truyền thống gây ô nhiễm.

Ông Châu Văn Hòa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long nhấn mạnh, các mô hình trồng lúa phát thải thấp hoàn toàn có khả năng nhân rộng trên địa bàn. “HTX là lực lượng nòng cốt trong chuyển giao kỹ thuật tiên tiến, giúp giảm phát thải khí nhà kính, nâng cao chất lượng hạt gạo và tăng thu nhập cho nông dân” – ông khẳng định.

Nam Sơn (t/h)