Chỉ hai tuần sau khi đưa vắc xin Sốt xuất huyết (Takeda) về triển khai tiêm đầu tiên tại gần 200 trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc, ngày 4/10, Hệ thống tiêm chủng VNVC tiếp tục cùng Tập đoàn dược phẩm GSK (Bỉ) chính thức ra mắt vắc xin zona thần kinh (giời leo) tại Việt Nam.
Phát biểu tại buổi ra mắt vắc xin zona thần kinh diễn ra ngày 4/10, bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết vắc xin zona thần kinh được hãng dược phẩm GSK (Bỉ) đưa vào sử dụng trên thế giới từ năm 2017. Đến nay, vắc xin này đã được phê duyệt và sử dụng ở hơn 50 nước như: Anh, Úc, Hy Lạp, Canada, Đức…
Vắc xin được chỉ định cho người lớn từ 50 tuổi trở lên và người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc zona thần kinh như bị suy giảm miễn dịch hoặc bị ức chế miễn dịch do bệnh lý hoặc các thuốc điều trị…. Người từ 50 tuổi trở lên tiêm 2 mũi cách nhau 2 tháng. Người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc zona thần kinh tiêm 2 mũi cách nhau 1 tháng.
Vắc xin zona thần kinh của GSK được sản xuất theo công nghệ bất hoạt, tái tổ hợp và chứa dược chất đặc biệt giúp tăng hiệu quả trên người cao tuổi, người có bệnh nền, người suy giảm miễn dịch do bệnh lý. Vắc xin có hiệu quả phòng ngừa zona thần kinh lên đến 97% ở người từ 50 tuổi và đến 87% trên người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý. Đồng thời, vắc xin cũng giúp giảm biến chứng đau thần kinh sau zona và các biến chứng khác hơn 90%.
Ngay sau khi ra mắt, các trung tâm tiêm chủng của VNVC đã ghi nhận nhiều người dân đến tiêm vắc xin zona thần kinh. Anh Phan Cự Nhân, 48 tuổi, ngụ quận Tân Phú, TP. HCM cho biết từng bị zona thần kinh, các nốt mụn nước ở cổ lan rộng khiến anh đau đớn, ám ảnh. Năm ngoái, anh được chẩn đoán mắc ung thư máu nên suy giảm miễn dịch, có nguy cơ cao mắc zona thần kinh.
“Các cơn đau zona rất khủng khiếp, kéo dài hàng tháng trời mặc dù vùng da bên ngoài đã lành, tôi hy vọng tiêm vắc xin sẽ không bị tái phát nữa”, anh Nhân nói.
Zona thần kinh là bệnh hậu thủy đậu do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra. Sau khi khỏi bệnh, virus này không bị tiêu diệt hoàn toàn mà trú ẩn trong các rễ hạch thần kinh và sẽ tái hoạt động gây bệnh zona thần kinh khi gặp điều kiện thuận lợi như tuổi cao, suy giảm miễn dịch... Bất kỳ ai đã từng bị thủy đậu đều có thể bị zona thần kinh.
Zona thần kinh biểu hiện ở người mắc với các ban đỏ, mụn nước, bọng nước tập trung thành đám, thành chùm dọc theo đường phân bố của thần kinh ngoại biên, thường sẽ bị một bên của cơ thể. Bệnh thường xuất hiện và có thể khỏi sau khoảng 2-4 tuần.
Bệnh zona tuy không bùng phát thành dịch lớn nhưng lại gây ra hàng loạt biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt hay gặp ở người cao tuổi và người có bệnh lý suy giảm miễn dịch, bệnh lý nền như tổn thương da, đau đớn mức độ cao, đau thần kinh dai dẳng, mù lòa, liệt mặt, viêm phổi, viêm gan, viêm não, viêm màng não, đột quỵ…
Theo thống kê, có khoảng 5-30% người bệnh sẽ gặp biến chứng đau dây thần kinh sau zona kéo dài nhiều tháng, nhiều năm thậm chí cơn đau kéo dài dai dẳng đến suốt cuộc đời. Tuổi càng cao, nguy cơ đau dây thần kinh nhiều hơn và bệnh càng nghiêm trọng hơn. Tỷ lệ bệnh nhân xuất hiện biến chứng này ở người trên 50 tuổi cao gấp 15-25 lần so với người dưới 30 tuổi. Trước khi có vắc xin, bệnh chưa có phương pháp phòng bệnh và điều trị tối ưu, có thể tái phát.
Theo bác sĩ Khanh, tiêm phòng bệnh zona đã được khuyến cáo rộng rãi, trong đó vắc xin của GSK được khuyến cáo cho độ tuổi 50 trở lên ở hầu hết các quốc gia cũng như ưu tiên và có chỉ định cho người suy giảm miễn dịch.
Bộ Y tế Việt Nam đã đưa dự phòng bệnh zona thần kinh bằng vắc xin vào trong Hướng dẫn quốc gia về Chẩn đoán và Điều trị các bệnh da liễu 2023. Khuyến cáo tiêm phòng zona thần kinh cho các bệnh nhân có bệnh nền mạn tính cũng được đưa vào khuyến cáo tiêm chủng quốc gia và các hiệp hội chuyên ngành như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen, đái tháo đường, cơ xương khớp.
Bà Vũ Thị Thu Hà, Giám đốc Cung ứng của Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết với lợi thế là đối tác chiến lược toàn diện của hãng dược phẩm GSK trong nhiều năm liền, VNVC đã đặt hàng từ sớm với số lượng lớn và nỗ lực cùng nhà sản xuất đưa về số lượng lớn vắc xin để triển khai tiêm cho người dân Việt Nam. Vắc xin hiện đã có mặt tại gần 200 trung tâm tiêm chủng của VNVC trên toàn quốc và VNVC là hệ thống tiêm chủng đầu tiên có vắc xin này.
Theo bà Hà, thủy đậu là bệnh lây nhiễm hàng đầu, nhiều quốc gia quan tâm đến vấn đề bệnh truyền nhiễm và chất lượng sống của người dân ở mức cao, do đó vắc xin phòng zona rất được quan tâm, việc đặt mua được vắc xin này đòi hỏi rất nhiều điều kiện khắt khe.
Tuy nhiên, là đối tác chiến lược toàn diện của GSK từ nhiều năm nay nên VNVC khá thuận lợi trong việc đàm phán để sớm đưa vắc xin về phục vụ cộng đồng.
Hạ Lam
