Xu hướng công nghệ tài chính ngân hàng tại Việt Nam

Theo thông tin tại Diễn đàn, hiện Việt Nam đã có 166 công ty Fintech với các hoạt động chủ yếu là thanh toán điện tử, ngân hàng số, wealth management, cho vay ngang hàng P2P, blockchain, gọi vốn cộng đồng, đánh giá điểm tín dụng, SMEs Financing, comparision, POS và Insurtech.

Trong đó, lĩnh vực thanh toán chiếm tỷ lệ lớn nhất với 47% số công ty và 98% số vốn đầu tư vào Fintech Việt Nam năm 2019, nếu chỉ tính các thương vụ được công bố (theo UOB) và cho vay ngang hàng là lĩnh vực lớn thứ hai với 20 công ty, tiêu biểu là Tima và Vaymuon.vn.

“Fintech xuất hiện đã mang lại nhiều sự thay đổi”, ông Phạm Xuân Hòe – nguyên Phó viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng (NHNN) phát biểu.

Diễn đàn “Xây dựng thương hiệu quốc gia cho công nghệ tài chính ngân hàng”

Diễn đàn Xây dựng thương hiệu quốc gia cho công nghệ tài chính ngân hàng Việt Nam do Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh phối hợp với VietinBank tổ chức, trước hết là mang đến thay đổi lớn về hành vi người tiêu dùng tài chính. Khách hàng được hưởng nhiều tiện ích hơn từ dịch vụ tài chính, kể cả tư vấn, chăm sóc tự động. Tuy nhiên, khách hàng sẽ đối mặt với rủi ro mới: Lộ lọt thông tin cá nhân; bị hack tài khoản, mất tiền; khiếu nại, giải quyết có thể phức tạp hơn.

Fintech cũng tạo ra thách thức và thay đổi lớn về pháp lý trong ngành dịch vụ tài chính, mang lại thách thức nhưng cũng mang lại cơ hội hợp tác kinh doanh với NHTM, thúc đẩy phát triển đa kênh và sản phẩm và dịch vụ tài chính cung ứng cho khách hàng.

Bên cạnh đó, Fintech cũng mang lại thách thức về tư duy chính sách. “Sáng tạo mới, mô hình kinh doanh mới, kênh cung ứng mới (sáng tạo) đòi hỏi khung pháp lý mới, trước mắt là Sandbox và rất nhiều vấn đề pháp lý phải thay đổi”, ông Phạm Xuân Hòe phát biểu.

Theo đánh giá của TS.Cấn Văn Lực và các đại biểu tham dự Diễn đàn, Việt Nam có nhiều lợi thế phát triển Fintech với thị trường nội địa lớn và còn nhiều dư địa phát triển. TS.Lực cho rằng cần phải hiểu rõ khái niệm về Fintech, đó là tất cả những gì là đổi mới và sáng tạo trong lĩnh vực tài chính ngân hàng đó là Fintech. Đó bao gồm từ cho vay, bảo hiểm, tư vấn, so sánh lãi suất... Như thế Fintech ảnh hưởng rất sâu rộng đến mọi mặt trong đời sống xã hội.

Nhưng cũng như ông Phạm Xuân Hòe, TS.Cấn Văn Lực cho rằng Fintech còn gặp nhiều rủi ro và thách thức, trước hết là vấn đề pháp lý, chính sách và văn hóa. Trong đó cơ chế, chính sách hay thay đổi, thiếu đồng bộ, thiếu nhất quán.

Bên cạnh đó, quy định về hoạt động Fintech (dạng sandbox) chưa được ban hành lại thiếu các tiêu chuẩn, chuẩn mực chung. Dữ liệu chưa được chia sẻ và văn hóa giấy tờ, thói quen dùng tiền mặt còn nặng nề.

Một cái khó nữa là chưa có cơ sở dữ liệu định danh cá nhân quốc gia và dữ liệu về doanh nghiệp còn phân tán, thiếu cập nhật, thiếu nhất quán và đồng bộ. Đồng thời đi kèm đó là thách thức về vấn đề an toàn bảo mật, an ninh mạng. Rủi ro an ninh mạng ở mức cao, trong khi nhận thức và giải pháp còn hạn chế và rủi ro phụ thuộc bên thứ 3 nhiều, như thế khó kiểm soát hơn.

Các chuyên gia khẳng định chuyển đổi số là xu hướng không thể bỏ qua của các doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần đầu tư nghiêm túc cho công nghệ nếu muốn có lợi thế để phát triển trong tương lai và Fintech là trọng tâm cần được đưa vào chiến lược phát triển thương hiệu của doanh nghiệp.

“Làm được điều đó mới giúp doanh nghiệp phát triển thương hiệu nhanh hơn, mạnh hơn và bền vững hơn”. TS.Võ Trí Thành – Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh phát biểu.

Công nghệ tài chính sẽ tăng cơ hội giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới, nhưng cũng mở ra cơ hội tương đương cho các đối thủ, vì vậy để cạnh tranh được doanh nghiệp phải liên tục đổi mới sản phẩm và kỹ năng phục vụ.

Áp lực của doanh nghiệp Fintech trong nước sẽ ngày càng lớn vì các doanh nghiệp nước ngoài có tốc độ thâm nhập và chiếm lĩnh thị trường rất nhanh. Không ngoại trừ khả năng doanh nghiệp nước ngoài sẽ mua lại các tập đoàn Fintech lớn tại Việt Nam và làm chủ lĩnh vực Fintech của Việt Nam.

Để Fintech phát triển và để mang lại bước phát triển mạnh mẽ cho ngành công nghệ tài chính ngân hàng bắt nhịp với mức độ phát triển của thế giới, các chuyên gia cho rằng trước hết cần nhanh hoàn thiện hành lang pháp lý quản lý hoạt động Fintech theo cách tiếp cận: mở nhưng kiểm soát được rủi ro (sandbox…) và hoàn thiện thể chế, và cần bộ máy quản lý Fintech như thành lập một đơn vị có thể là một vụ một cục thuộc bộ để là đầu mối, quản lý thống nhất Fintech.

Bên cạnh đó là cần tạo được niềm tin từ cả người tiêu dùng lẫn người quản lý, đơn cử như cơ quan thuế thấy rằng sẽ thu đủ thuế và cần có hệ sinh thái và môi trường cho đổi mới sáng tạo. Đồng thời cần có tiêu chuẩn, chuẩn mực chung, các quy định về liên kết, hệ sinh thái giữa ngân hàng, Fintech, Big tech, bên thứ 3 và các chuỗi cửa hàng, trang thương mại điện tử. Và các Fintech, Big tech và ngân hàng tham gia Fintech phải đáp ứng các yêu cầu về vốn, công nghệ, chuẩn mực hoạt động và quản lý rủi ro…

Trúc Mai