Nguy cơ giá cước vận tải biển tăng vọt trở lại?
Theo ông Nguyễn Hoài Chung, CEO Sàn giao dịch Logistics quốc tế Phaata, bước sang tháng Ba, nhu cầu vận tải dự báo sẽ tăng lên khi các nhà máy tại Trung Quốc và Việt Nam khôi phục sản xuất sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Đồng thời, các nhà bán lẻ tạiMỹ cũng đang có xu hướng nhập khẩu hàng hóa sớm nhằm tránh các mức thuế cao hơn. Những yếu tố này giúp cung - cầu vận tải biển cân bằng hơn trong 2 - 3 tháng tới, khiến giá cước có thể ổn định hoặc tăng nhẹ trong ngắn hạn.
Một số nhà phân tích quốc tế lo ngại rằng, giá cước vận tải biển có thể tăng đột biến, tương tự như giai đoạn 2017 - 2021. Theo dữ liệu từ Xeneta, cước vận tải container từng tăng hơn 70% sau khi Mỹ áp thuế bổ sung vào năm 2018. Nếu kịch bản này lặp lại, thuế suất cao đối với hàng xuất khẩu vào Mỹ có thể tiếp tục đẩy giá cước lên.
Tuy nhiên, tình hình hiện tại đã có nhiều thay đổi so với giai đoạn đầu nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ngoài chính sách thuế quan, giá cước vận tải còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác như:
Căng thẳng địa chính trị; Bất ổn kinh tế toàn cầu; Tắc nghẽn cảng biển, thiếu container, thiếu lao động; Biến động giá dầu
Những nguyên nhân này từng khiến chi phí vận tải biển tăng mạnh trong giai đoạn 2020 - 2022 và duy trì ở mức cao kỷ lục. Hiện tại, dù giá cước đã hạ nhiệt nhưng vẫn cao hơn 85% so với mức trung bình năm 2019, trước đại dịch Covid-19.
Xu hướng dài hạn: Giá cước sẽ ra sao?
Theo ông Nguyễn Hoài Chung, trong trung và dài hạn, giá cước vận tải biển sẽ phụ thuộc chủ yếu vào sự cân bằng giữa cung và cầu:
Nếu nhu cầu vận tải suy giảm hoặc năng lực vận tải tăng quá nhanh, áp lực giảm giá sẽ tiếp tục kéo dài.
Ngược lại, nếu có sự gián đoạn trong nguồn cung tàu biển hoặc nhu cầu vận tải tăng đột biến, giá cước có thể tăng trở lại.
Các tổ chức tài chính quốc tế nhưQuỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đều dự báo rằng tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ chậm lại trong năm 2025. Trong khi đó, năng lực vận tải biển toàn cầu dự kiến tăng thêm 5%, tương đương 1,5 triệu TEU.
Ngoài ra, tuyến đường kênh đào Suez có khả năng được khôi phục trong năm nay, đưa khoảng 9% công suất vận tải quay trở lại thị trường. Nếu điều này xảy ra, nguy cơ cung vượt cầu có thể khiến các hãng tàu đối mặt với cạnh tranh gay gắt, dẫn đến giá cước giảm.
Dù vậy, xu hướng giá cước trong dài hạn không chỉ phụ thuộc vào cung - cầu, mà còn chịu tác động mạnh mẽ từ chính sách thương mại của Mỹ. Các mức thuế suất mới có thể làm tăng tính bất định cho thị trường vận tải biển.
Thị trường vận tải biển Việt Nam: Cước phí có thể tăng nhẹ
Theo phân tích của Chứng khoán Guotai Junan Vietnam, việc Mỹ áp thuế cao với hàng hóa Trung Quốc sẽ thúc đẩy quá trình dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, kéo theo nhu cầu vận chuyển linh kiện, hàng hóa giữa các khu vực khác nhau. Điều này có thể khiến giá cước vận tải biển neo ở mức cao hơn, thiết lập một mặt bằng giá mới.
Đối với thị trường Việt Nam, sản lượng hàng hóa xuất nhập khẩu dự báo sẽ tăng mạnh khi dòng vốn đầu tư nước ngoài đang có xu hướng chảy mạnh vào Việt Nam. Đồng thời, các thị trường xuất khẩu trọng điểm như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc đang ghi nhận nhiều tín hiệu kinh tế tích cực.
Tuy nhiên, với việc sản lượng hàng hóa tăng nhưng năng lực đội tàu nội địa khó tăng trưởng tương ứng, giá cước vận tải biển trong nước dự kiến sẽ ổn định hoặc tăng nhẹ trong năm nay.
Trong ngắn hạn, giá cước vận tải biển có thể ổn định hoặc tăng nhẹ do nhu cầu phục hồi sau kỳ nghỉ lễ. Tuy nhiên, trong trung và dài hạn, mức giá này sẽ phụ thuộc vào tình hình cung - cầu, chính sách thương mại toàn cầu và các yếu tố địa chính trị. Nếu không có những biến động lớn, xu hướng chung của giá cước vẫn là giảm dần theo thời gian.
Phương Thảo (t/h)
