Hiện nay hàng giả, hàng nhái đang xuất hiện ngày càng phổ biến trên các sàn thương mại điện tử (TMĐT) như Shopee, Lazada,... Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi người tiêu dùng và môi trường kinh doanh lành mạnh. Chỉ cần gõ vài từ khóa phổ biến như “tai nghe iPhone”, “túi thời trang cao cấp”, người dùng có thể bắt gặp hàng loạt sản phẩm được rao bán giá rất rẻ.
Người dùng hầu hết tiếp xúc là hàng giả, hàng nhái kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ với mức giá trên. Các sản phẩm này có hình thức tương đối giống hàng thật, đánh lừa người tiêu dùng bằng hình ảnh đẹp, mô tả “chính hãng” cùng các chương trình khuyến mãi hấp dẫn.
Đơn cử, giày Converse chính hãng hiện đang được giảm giá tại các cửa hàng phân phối uy tín với mức từ 1.000.000 VNĐ trong các chương trình ưu đãi chính thức. Tuy nhiên trên sàn TMĐT người bán lợi dụng hình ảnh sản phẩm thật và gắn mác “Sale off 50–70%” để rao bán cùng mẫu mã giày này với giá chỉ từ dưới 170.000 VNĐ. Thực chất đây là hàng giả, hàng nhái được làm tinh vi, mô phỏng gần giống mẫu mã thật.
Đồng thời sử dụng chất liệu kém chất lượng và không có tem, hộp bảo hành chính hãng. Những chiêu trò như “flash sale”, “xả kho”, “mua 1 tặng 1” được tận dụng để kích thích tâm lý mua hàng của người tiêu dùng. Điều này khiến nhiều người nhầm tưởng đang được mua hàng chính hãng giá tốt, trong khi thực tế đang mua phải hàng kém chất lượng.
Nhiều loại quần, áo mang thương hiệu Nike, Adidas của các câu lạc bộ bóng đá nổi tiếng được rao bán 40.000-60.000/bộ. Dù rằng, với những bộ quần áo chính hãng này được bán tại các cửa hàng chính hãng lên tới hàng triệu đồng. Tất nhiên, cả người bán lẫn người mua đều biết đây là những loại hàng hóa chất lượng, xuất xứ như thế nào. Những hành vi xâm phạm nghiêm trọng quyền sở hữu trí tuệ, thương hiệu trên các sàn TMĐT.
Nguyên nhân chính của tình trạng này đến từ mô hình ‘kinh doanh mở’ của các sàn TMĐT. Cá nhân, tổ chức tự do đăng bán mà thiếu kiểm duyệt chất lượng, nguồn gốc của hàng hoá đầu vào. Bên cạnh đó công tác hậu kiểm còn hạn chế, chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe. Trong khi đó người tiêu dùng bị hấp dẫn bởi giá rẻ, dễ bị đánh lừa nếu không có kinh nghiệm mua sắm online. 
Phương Uyên sinh viên Đại học Văn Hiến (TP. Hồ Chí Minh) thông tin: “Em thường xuyên mua sắm online, trên sàn thương mại điện tử (TMĐT) hàng hoá rẻ hơn mua tại cửa hàng. Trên TMĐT có nhiều sự lựa chọn và em không phải mất nhiều thời gian cho mua sắm. Em từng mua nhầm mỹ phẩm giả, em thấy sản phẩm rẻ hơn mức bình thường khi mua ở cửa hàng khác. Khi nhận hàng em mới biết đây là hàng kém chất lượng, không dùng được. Vì giá sản phẩm rất rẻ nên em cũng không đắn đo nhiều khi mua.”
Kim Tuyền nhân viên văn phòng tại TP. HCM kể lại: “Bản thân mình thường mua sắm trên các sàn thương mại điện tử. Lúc mua thì tâm lý cũng suy nghĩ, không biết đây có phải hàng thật không vì giá quá rẻ. Mình suy nghĩ, nếu hàng thật thì mình lời, nếu hàng giả thì mình cũng không mất quá nhiều tiền. Dù chi ra số tiền nhiều hay ít thì người tiêu dùng vẫn muốn sản phẩm mình mua chất lượng.”
Chính tâm lí dễ dãi, chấp nhận rủi ro của người tiêu dùng đã trực tiếp giúp những gian thương kiếm lợi. Hệ quả là người tiêu dùng chịu thiệt, các doanh nghiệp làm ăn chân chính cũng bị ảnh hưởng nặng nề về uy tín và doanh thu. Môi trường cạnh tranh trở nên méo mó, đồng thời gây thất thu cho ngân sách nhà nước.
Thực trạng này đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan chức năng, các nền tảng TMĐT và chính người tiêu dùng. Nếu không được xử lý kịp thời, hàng giả sẽ tiếp tục hoành hành, làm xói mòn niềm tin vào thị trường TMĐT – lĩnh vực vốn đang đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế chuyển đổi số hiện nay.
Thanh Ngân - Mai Dung
