Làm hàng giả: Tội phạm lớn nhất của thế kỷ

Việc giao thương hàng hóa giữa các quốc gia thuận tiện cũng là cơ hội cho hàng giả phát triển. Sản xuất và tiêu thụ hàng giả không chỉ gây thiệt hại cho nền kinh tế, mà còn được đánh giá là tội phạm lớn nhất của thế kỷ XXI.

Hàng giả hoành hành

Vấn nạn làm giả ngày càng gia tăng gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế của hầu hết các quốc gia trên thế giới.

Tại Việt Nam, năm 2012, lực lượng QLTT cả nước xử lý 91.519 vụ vi phạm trong đó có 13.101 vụ hàng giả, kém chất lượng, vi phạm SHTT với số thu 399 tỷ đồng. 8 tháng đầu năm 2013, QLTT đã xử lý 57.867 vụ vi phạm với tổng số thu nộp ngân sách 220 tỷ đồng, trong đó xử lý 9.036 vụ vi phạm về sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng hàng xâm phạm quyền SHTT và vi phạm ATVSTP và xử phạt 37,1 tỷ đồng.

Đánh giá về thực trạng hàng giả, hàng vi phạm SHTT ở Việt Nam, ông Lê Thế Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu Việt Nam (VATAP) cho biết: Thu nhập của người dân chưa cao, không đủ tiền để mua hàng thật trong khi giá của hàng giả lại rẻ, xuất hiện khắp nơi; văn bản pháp luật còn hạn chế, chồng chéo, khung pháp lý còn nhẹ, chưa phù hợp và chưa theo kịp tốc độ phát triển sản xuất. Mặt khác, lợi nhuận từ việc sản xuất và buôn bán hàng giả quá lớn nên tốc độ làm giả rất nhanh, thủ đoạn làm giả tinh vi...

Càng chống càng nóng!

Ông Trương Quang Hoài Nam, Cục trưởng Cục QLTT cho biết, có tới 95% hàng hóa có thương hiệu từ cao cấp đến bình dân đều bị làm giả, tuy nhiên chỉ có 20% DN có ý thức đấu tranh chống hành vi giả thương hiệu, ngược lại, 80% DN biết nhưng làm ngơ, chấp nhận hành vi trên hoặc tự phòng chống bằng cách sản xuất sản phẩm thay thế.

Đề cập đến nguyên nhân khiến sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái ngày càng lộng hành, đại diện Chi cục QLTT TP. HCM lý giải, DN có sản phẩm làm giả, làm nhái chưa chủ động hợp tác, kết hợp cùng cơ quan chức năng chống hàng giả sản phẩm của chính mình, chưa chú trọng khâu thông tin giúp người tiêu dùng biết cách phân biệt hàng giả. Thêm vào đó, các DN mới chỉ xem biện pháp xử lý hành chính phạt tiền, tịch thu, tiêu hủy là chính mà chưa coi trọng biện pháp dân sự, khởi kiện tại tòa án, yêu cầu chấm dứt hành vi xâm phạm bồi thường thiệt hại cho mình; biện pháp mạnh như truy cứu trách nhiệm hình sự rất ít…

Chủ tịch VATAP cho hay, các trường hợp hàng hóa có uy tín của DN bị làm giả, làm nhái xảy ra thường xuất phát từ những người trước đó đã từng cộng tác với DN và DN thì lại ngại ngần khi nói đến hàng của mình sản xuất ra bị làm giả trên thị trường. DN trong nước chưa chú trọng đến công tác xây dựng và bảo vệ thương hiệu nên đã có không ít các thương hiệu của DN trong nước bị công ty nước ngoài đăng ký chiếm đoạt gây khó khăn cho việc giữ thương hiệu như nước mắm Phú Quốc, cà phê Trung Nguyên, thuốc lá Vinataba, kẹo dừa Bến Tre và gần đây là cà phê Buôn Ma Thuột.

Cần biện pháp mạnh

Theo nhận định chung, nhận thức và phương pháp thực thi giữa các cơ quan và  ngay cả trong cùng một lực lượng về vấn đề chống hàng giả, hàng kém chất lượng, gian lận thương mại còn thiếu đồng nhất. Bên cạnh đó, việc xử lý các vi phạm và trình tự thủ tục còn rườm rà và mất nhiều thời gian, DN còn thờ ơ với việc xây dựng và bảo vệ thương hiệu, vì hám lợi nên tư thương tiếp tay tiêu thụ hàng giả, hàng nhái ngày càng phát triển…

Theo ông Lê Thế Bảo, cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái muốn đạt được kết quả như mong muốn, phải có các giải pháp đồng bộ cả về quan điểm chỉ đạo, pháp luật, tổ chức thực hiện, nhưng trước hết phải nâng cao nhận thức cộng đồng; lực lượng thực thi cần đi đầu trong việc đổi mới tư duy không sử dụng hàng giả, hàng nhái cho toàn xã hội; phải tuyên chiến với nạn hàng gian, hàng giả cũng như tuyên chiến với thái độ làm ăn chụp giật, gian dối; hệ thống pháp luật cần được hoàn thiện, bổ sung, sửa đổi kịp thời; DN cần có sản phẩm sáng tạo của riêng mình và chủ động đăng ký quyền SHTT, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu hàng hóa, dán tem chống hàng giả…

Bảo vệ SHTT, sở hữu công nghiệp là cách khuyến khích sáng tạo về lâu dài. Đây cũng là giải pháp chống hàng giả hữu hiệu mà mỗi DN, nhà sản xuất cần chú trọng ngay từ ban đầu.

Thu Hằng