Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) cho rằng, cần quy định chặt chẽ để bảo đảm sử dụng hiệu quả nhất các nguồn lực của ngân sách Nhà nước, không để tình trạng khi có tiền tăng thu thì phung phí vào các dự án nhỏ lẻ, khi cần làm việc lớn, lại khó khăn nguồn vốn.
Nâng trần nợ công
Liên quan đến vấn đề tăng trần nợ vay của ngân sách các địa phương, đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang) cho rằng, hiện nay nhiều địa phương đã có cơ chế đặc thù cho tăng dư nợ vay ngân sách để đầu tư vào các dự án trọng điểm của địa phương; tuy nhiên chưa thấy đánh giá tổng kết về hiệu quả thực thi chính sách.
Cho rằng "dễ vay thì dày nợ", đại biểu lo ngại sẽ làm phân tán nguồn lực quốc gia nếu tăng trần nợ công cho các địa phương. "Khi có tiền tăng thu thì phung phí vào các dự án nhỏ lẻ, khi cần làm việc lớn, lại khó khăn nguồn. Vì vậy cần quy định chặt chẽ để bảo đảm sử dụng hiệu quả nhất các nguồn lực của ngân sách nhà nước”, ông Lâm nói.
Lo ngại việc luật hóa để nâng tổng thể trần nợ vay tất cả các địa phương, theo ông Lâm, điều này có thể làm phân tán nguồn lực quốc gia vào nhiều dự án nhỏ ở các địa phương mà không còn room vay nợ, không tập trung được nguồn lực cho các công trình dự án lớn quốc gia trong thời gian tới.
Về sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi hàng năm, đại biểu đoàn Bắc Giang lưu ý, trong giai đoạn hiện nay, cần ưu tiên cho đầu tư để hỗ trợ tăng trưởng. Nhưng trước hết, cần ưu tiên cho các dự án đang triển khai, có khả năng hấp thu vốn.
“Nếu có sử dụng cho dự án mới thì dự án đó cũng phải có trong kế hoạch đầu tư trung hạn và đủ điều kiện triển khai để thực hiện sớm hơn; không nên bố trí dàn trải vào các dự án bổ sung đột xuất. Nếu có yêu cầu đột xuất thì đã có các nguồn dự phòng để xử lý rồi”, ông Lâm nói.
Thực tế thời gian qua, nguồn này kể cả ở Trung ương và nhiều địa phương đã bố trí cho nhiều dự án không có trong trung hạn, chưa thực sự cấp bách, chưa được chuẩn bị kỹ lưỡng, nên khó triển khai.
“Tiền trong két, nhưng không thể giải ngân, phải chuyển nguồn qua nhiều năm, góp phần tăng tổng chuyển nguồn, tăng tồn ngân quỹ ngân sách, trong khi nợ ngân sách đi vay vẫn phải trả lãi, lãng phí không nhỏ”, đại biểu cho hay.
Đáng lưu ý, ông Lâm còn phản ánh thực tế, có nơi còn chủ động dự toán thu thấp để tăng vượt thu hàng năm, nhằm bố trí cho những dự án ngoài kế hoạch.
“Khi có tiền tăng thu thì phung phí vào các dự án nhỏ lẻ, khi cần làm việc lớn, lại khó khăn nguồn. Vì vậy cần quy định chặt chẽ để bảo đảm sử dụng hiệu quả nhất các nguồn lực của ngân sách Nhà nước”, ông Lâm nhấn mạnh.
Về mức dư nợ vay của ngân sách địa phương, dự thảo quy định địa phương tự cân đối thu chi được vay tối đa 120% số thu ngân sách được hưởng. Chính sách này trước đây đã được Quốc hội cho phép thực hiện thí điểm ở một số địa phương. Lần này, chính sách thí điểm đã được đưa vào trong Luật, nhằm giúp các địa phương chủ động thực hiện dự án lớn trên địa bàn. Tuy nhiên, một số đại biểu đề nghị đánh giá thêm tác động đến an toàn nợ công, cũng như nguồn lực cho các dự án lớn quốc gia.
Về nâng trần nợ vay của ngân sách địa phương, đại biểu Trần Văn Lâm quan ngại có thể làm phân tán nguồn lực quốc gia cho nhiều dự án nhỏ địa phương, không tập trung được nguồn lực cho các dự án lớn, cần cân nhắc vấn đề này.
Mức dư nợ vay của ngân sách địa phương
Về sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi hàng năm, đại biểu lưu ý, trong giai đoạn hiện nay, cần ưu tiên cho đầu tư để hỗ trợ tăng trưởng. Nhưng trước hết, cần ưu tiên cho các dự án đang triển khai, có khả năng hấp thu vốn.
Đại biểu Lâm nhấn mạnh: "Nếu có sử dụng cho dự án mới thì dự án đó cũng phải có trong kế hoạch đầu tư trung hạn và đủ điều kiện triển khai để thực hiện sớm hơn; không nên bố trí dàn trải vào các dự án bổ sung đột xuất. Nếu có yêu cầu đột xuất thì đã có các nguồn dự phòng để xử lý rồi". Bởi theo đại biểu Trần Văn Lâm, thực tế thời gian qua, nguồn này kể cả ở Trung ương và nhiều địa phương đã bố trí cho nhiều dự án không có trong trung hạn, chưa thực sự cấp bách, chưa được chuẩn bị kỹ lưỡng, nên khó triển khai.
Một số đại biểu lại có quan điểm khác về nội dung này, vì trong bối cảnh sát nhập tỉnh, thành phố nên các địa phương rất cần nguồn lực, nên đề nghị nâng thêm mức trần nợ công, nhất là đối với các đô thị đặc biệt.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân, TP. Hồ Chí Minh nêu vấn đề, việc thực hiện chủ trương sáp nhập, từ 63 còn 34 tỉnh, thành phố, rất cần nguồn lực kết nối nội thành, kết nối vùng, kết nối các địa phương, nên cần nguồn lực đầu tư rất lớn. Do đó, việc tăng dư nợ vay của địa phương là cần thiết dù việc này có thể làm tăng trần nợ công quốc gia. Từ đó, đại biểu đề nghị Chính phủ và Quốc hội xem xét thêm với các đô thị đặc biệt như: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh đang có nhiều dự án lớn, trong đó có dự án đường sắt đô thị... nên rất cần được nới trần nợ công; do đó đề nghị Quốc hội xem xét có thể nâng mức này từ 150 - 200% mức thu ngân sách.
PV (t/h)
