Đủ cơ sở để yêu cầu bồi thường

Liên quan đến sự việc nước sạch nhà máy sông Đà bị nhiễm dầu thải, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (Sở Y tế thành phố) đã lấy nhiều mẫu nước tại nhiều vị trí khác nhau của nhà máy nước sông Đà thuộc Công ty Cổ phần Đầu tư nước sạch sông Đà (VIWASUPCO) để xét nghiệm.

Kết quả cho thấy, các mẫu xét nghiệm đều có hàm lượng Styren thuộc nhóm các chỉ tiêu giám sát mức độ C, cao hơn giới hạn cho phép (20 mg/l) từ 1,3 đến 3,65 lần (tại các vòi hộ gia đình, hàm lượng Styren thấp hơn tại nhà máy và các điểm chứa trung gian).

Hiện trường nơi xảy ra vụ đổ thải trộm gây ô nhiễm nguồn nước.Hiện trường nơi xảy ra vụ đổ thải trộm gây ô nhiễm nguồn nước

Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Lê Văn Dục cho biết: Từ kết quả xác minh, kết quả giám định xác định mùi “khét” có trong nguồn nước tại các nhà dân trong toàn bộ khu vực cấp nước của nhà máy tại các quận Thanh Xuân, Hoàng Mai, Hà Đông là do chất Styren có từ dầu thải gây ra.

Trên cơ sở kết quả kiểm tra, UBND TP. Hà Nội đã yêu cầu Công cổ phần Đầu tư nước sạch sông Đà - Viwasupco tổ chức khắc phục ngay các chất dầu thải tại khu vực đầu nguồn tại khe núi tại xã Phú Minh, Kỳ Sơn (tỉnh Hòa Bình) cũng như vùng dầu hiện còn trên hồ Đầm Bài.

Đồng thời, công ty cần thực hiện ngay việc súc xả toàn bộ hệ thống nước sạch sông Đà từ Nhà máy, bể chứa, các tuyến đường ống truyền dẫn, phân phối, kể cả các bể chứa khu chung cư, toàn bộ tại các địa bàn người dân sử dụng nước do công ty cung cấp. Toàn bộ chi phí, do Công cổ phần Đầu tư nước sạch sông Đà - Viwasupco chịu trách nhiệm.

Thành phố cũng yêu cầu công ty này kiểm tra, rà soát lại quy trình quản lý vận hành Nhà máy, làm rõ nguyên nhân các khâu, các bộ phận giám sát chất lượng nguồn nước, nếu các thiết bị này không đạt yêu cầu, cần có kế hoạch thay thế ngay; có kế hoạch rà soát, đánh giá lại toàn bộ trang thiết bị đã đầu tư; có kế hoạch đánh giá chính xác chất lượng, tổ chức thay thế đảm bảo nâng cao chất lượng nước, đảm bảo tiêu chuẩn nước uống được tại vòi; xây dựng kế hoạch bảo vệ nguồn nước, lắp đặt hệ thống camera giám sát, theo dõi, phát hiện và xử lý kịp thời những tác động gây ảnh hưởng đến nguồn nước cấp cho Nhà máy nước mặt sông Đà.

UBND TP. Hà Nội khuyến cáo: Trong thời gian trước mắt, khi Công ty CP Đầu tư nước sạch sông Đà chưa súc xả, thau được toàn bộ hệ thống nước tại các bể của gia đình, khu chung cư, các bể tăng áp, mọi người dân có sử dụng nước thuộc vùng do Công ty Cổ phần Viwaco, Công ty TNHH MTV Nước sạch Hà Đông cung cấp; chỉ nên dùng nguồn nước này để tắm giặt, không sử dụng để nấu ăn, uống. Mà nấu ăn, uống tạm thời dùng nước chai, bình do các đơn vị khác cung cấp.

Để cung cấp kịp thời nước sạch cho người dân bị ảnh hưởng, Hà Nội bố trí các xe téc của Công ty nước sạch thành phố túc trực để sẵn sàng chở nước đến cung cấp cho người dân theo nhu cầu. "Khi cần đề nghị nhân dân trong vùng ảnh hưởng điện đến số 0903461980 để được cung cấp", ông Dục cho biết.

Theo luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng luật sư Tinh thông Luật, trong trường hợp chất lượng nước không đảm bảo hay không đủ điều kiện sử dụng mà vẫn cấp nước, thì hành vi này là hết sức đáng lên án và cần phải xử lý theo quy định pháp luật.

“Việc xử lý như thế nào, sẽ phụ thuộc vào mức độ sai phạm và hậu quả xảy ra: có thể bị xử lý kỷ luật, bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự", luật sư Bình nói.

Cũng theo người đứng đầu Văn phòng Luật sư Tinh thông Luật, bên cạnh những thiệt hại về tinh thần trước sự hoang mang, lo lắng của hàng trăm nghìn người dân Thủ đô thì những thiệt hại về kinh tế cũng không nhỏ khi người dân phải tự đi mua nước đóng bình về để phục vụ sinh hoạt, phải thay bộ lõi lọc cho các máy lọc nước trong gia đình.

“Do đó, đủ cơ sở để yêu cầu đơn vị cung cấp nước phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật đối với toàn bộ những thiệt hại của người dân. Tuy nhiên, do người dân không ký trực tiếp với công ty Cổ phần Đầu tư nước sạch sông Đà nên phải xem lại hợp đồng là đơn vị nào đã bán trực tiếp nước cho người dân và người dân kiện trực tiếp đơn vị đó,” luật sư Diệp Năng Bình nhấn mạnh.

Luật sư Bình cho biết thêm rằng hiện nay, chất lượng nước sinh hoạt phải đảm bảo theo quy định tại Thông tư 41/2018/TT-BYT (Thông tư 41) ban hành Quy chuẩn về chất lượng nước sạch sinh hoạt.

Theo quy định tại Điều 2 Thông tư 41 quy định về kiểm tra, giám sát chất lượng nước sạch sử dụng cho mục đích sinh hoạt, kết quả thử nghiệm các thông số chất lượng nước sạch quy định tại Khoản 2 và 3 Điều 5 của Quy chuẩn ban hành kèm theo Thông tư này phải được đơn vị cấp nước công khai trong thời hạn 3 ngày kể từ ngày có kết quả trên trang thông tin điện tử của đơn vị cấp nước các nội dung sau: Tổng số mẫu nước thử nghiệm và các vị trí lấy mẫu; Các thông số và kết quả thử nghiệm cụ thể của từng mẫu nước; Biện pháp và thời gian khắc phục các thông số không đạt Quy chuẩn.

Theo quy định tại Điều 7 Thông tư 41, đơn vị cấp nước chịu trách nhiệm trước pháp luật về chất lượng nước sạch do đơn vị cung cấp; Lưu trữ và quản lý hồ sơ theo dõi về chất lượng nước sạch; Báo cáo biện pháp khắc phục các sự cố liên quan đến chất lượng nước sạch; Công khai thông tin về chất lượng nước sạch;…

“Khi phát hiện ra sự việc thì việc cần thiết là ngưng cấp nước để cho dòng chảy trở về với hiện trạng ban đầu bởi vấn đề ô nhiễm môi trường nước đang lan rộng và gây nguy hiểm cho sức khỏe của chúng ta. Hàng năm, nước bẩn giết nhiều người hơn cả chiến tranh và các hình thức bạo lực khác cộng lại.

Nói một cách thẳng thắn: Ô nhiễm nước ảnh hưởng đến tính mạng con người, thế nhưng tôi không hiểu vì sao mà Công ty Cổ phần Đầu tư nước sạch sông Đà vẫn tiến hành sản xuất và cấp nước về Thủ Đô. Đây là một sự vô cảm, là thiếu trách nhiệm trầm trọng, coi thường tính mạng sức khỏe người dân,” luật sư Bình bày tỏ quan điểm.

Có thể xử phạt đối tượng đổ thải tới 10 tỷ đồng

Đối với hành vi đổ trộm dầu thải xuống suối Khại (Kỳ Sơn, Hoà Bình), luật sư Diệp Năng Bình cho biết:  “Hành vi xả thải ra môi trường mà chưa qua xử lý không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân mà còn là hành vi bất hợp pháp và tùy theo mức độ vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc xử lý về hình sự”.

Luật sư Diệp Năng Bình-Trưởng Văn phòng luật sư Tinh thông LuậtLuật sư Diệp Năng Bình,Trưởng Văn phòng luật sư Tinh thông Luật

Cụ thể, theo quy định tại Điều 235 Bộ luật Hình sự 2015 quy định tội gây ô nhiễm môi trường đã nâng mức phạt tiền lên đến 1 tỷ đồng và nâng mức phạt tù từ 1-5 năm. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp nghiêm trọng thì có thể bị phạt tiền từ 1-3 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 3-7 năm. Đặc biệt, pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại điều này bị phạt tiền từ 1-10 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng đến 3 năm.

Ngoài ra, theo Nghị định số 155/2016/NĐ-CP, trong trường hợp gây ô nhiễm, doanh nghiệp phải có biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc khôi phục lại tình trạng môi trường ban đầu; Buộc chi trả kinh phí trưng cầu giám định, kiểm định, đo đạc và phân tích mẫu môi trường trong trường hợp có vi phạm về xả chất thải vượt quy chuẩn kỹ thuật môi trường hoặc gây ô nhiễm môi trường theo định mức; Buộc phải thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường và báo cáo kết quả đã khắc phục xong hậu quả vi phạm trong thời hạn do người có thẩm quyền xử phạt ấn định trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

Trách nhiệm quản lý nhà nước về cấp nước được quy định như sau:

- Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm thực hiện chức năng quản lý nhà nước về hoạt động cấp nước tại các đô thị và khu công nghiệp trên phạm vi toàn quốc;

- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chịu trách nhiệm thực hiện chức năng quản lý nhà nước về hoạt động cấp nước tại các khu vực nông thôn;

- Thanh tra chuyên ngành xây dựng thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành cấp nước đô thị và khu công nghiệp;

- Thanh tra chuyên ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành cấp nước nông thôn;

- Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm trong việc thực hiện quản lý nhà nước về hoạt động cấp nước trên địa bàn do mình quản lý; quy định chức năng, nhiệm vụ, phân cấp quản lý về hoạt động cấp nước cho các cơ quan chuyên môn và Ủy ban nhân dân các cấp do mình quản lý;

- Sở Xây dựng các tỉnh và các thành phố trực thuộc trung ương là cơ quan chuyên môn tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về cấp nước đô thị và khu công nghiệp;

- Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là cơ quan chuyên môn tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về cấp nước nông thôn trên địa bàn.

Hoan Nguyễn