Nhận diện rõ bất cập trong hệ thống pháp luật
Hội thảo có sự tham dự của lãnh đạo Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính cùng đại diện nhiều bộ, ngành trung ương, lãnh đạo các tỉnh, thành phía Nam như TP.HCM, Đồng Tháp, Tây Ninh, Vĩnh Long, Cà Mau… cùng hiệp hội doanh nghiệp và các tổ chức liên quan.
Theo thông tin từ Bộ Tư pháp, quá trình rà soát văn bản quy phạm pháp luật theo Nghị quyết số 206/2025/QH15 của Quốc hội đã bước đầu chỉ ra nhiều bất cập. Cụ thể, có: 97 nội dung tại 61 văn bản (bao gồm 8 luật, 19 nghị định, 34 thông tư) chứa quy định mâu thuẫn, chồng chéo; 71 nội dung tại 28 văn bản có quy định không rõ ràng, thiếu khả thi; 88 nội dung tại 29 văn bản tạo gánh nặng chi phí tuân thủ hoặc hạn chế đổi mới sáng tạo.
Ngoài ra, Bộ Tư pháp cũng đã tiếp nhận hơn 1.750 phản ánh, kiến nghị từ các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp về những vướng mắc phát sinh từ quy định pháp luật.
Việc rà soát được đánh giá là khẩn trương, khách quan, khoa học. Tuy nhiên, công tác phối hợp giữa các bộ, ngành còn chưa đồng đều; một số đơn vị chưa xác định rõ trách nhiệm của mình trong việc nghiên cứu, cho ý kiến và đề xuất phương án sửa đổi các quy định liên quan.
Tư duy pháp luật cần chuyển từ “quản lý” sang “kiến tạo”
Tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng để phát huy hiệu quả vai trò của pháp luật trong thúc đẩy phát triển, cần chuyển mạnh tư duy từ “quản lý” sang “kiến tạo phát triển”.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng nêu rõ quan điểm: việc xây dựng pháp luật cần “đi một bước”, bảo đảm tính dự báo cao, sát với thực tiễn, không chỉ phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước mà còn tạo điều kiện cho đổi mới sáng tạo và huy động mọi nguồn lực phát triển. Theo ông, cần dứt khoát từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”.
Đáng chú ý, Bộ Tài chính đề xuất đưa vào Chương trình xây dựng pháp luật năm 2025 tám dự án luật trọng điểm, liên quan đến các lĩnh vực như: quản lý nợ công, đầu tư, dự trữ quốc gia, kinh doanh bảo hiểm, thống kê, quy hoạch, giá cả, kế toán, kiểm toán độc lập...
Cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật trên cơ sở đề xuất và dữ liệu thực tiễn
Các ý kiến từ địa phương và doanh nghiệp cũng phản ánh sát thực tế triển khai pháp luật tại cơ sở. Lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cho biết, địa phương đã phát hiện 23 nội dung bất cập tại 21 văn bản, liên quan đến các lĩnh vực như: tư pháp, đất đai, xây dựng, xử lý vi phạm hành chính, cải cách hành chính...
Một số nội dung mang tính hệ thống cũng được nêu ra, như ý kiến từ Chánh Thanh tra TP.HCM Trần Văn Bảy cho biết cần rà soát lại việc phân định thẩm quyền và trách nhiệm cá nhân, tập thể, tránh tình trạng quy định chung chung, gây khó khăn trong thực thi. Ông cũng cho rằng nhiều thủ tục hành chính đang quá thiên về quy trình mà chưa thực sự hướng đến kết quả, khiến cán bộ, người dân và doanh nghiệp đều bị "làm khó".
Ngoài ra, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cũng có bản tham luận dài 22 trang kiến nghị sửa đổi Luật Đất đai 2024 nhằm đảm bảo đồng bộ với các luật khác. Đại diện Ban Quản lý Khu nông nghiệp công nghệ cao Cà Mau phản ánh vướng mắc do quy định tại Luật Đầu tư khiến ban không được cấp phép cho doanh nghiệp trong khu vực, gây ách tắc kéo dài.
Tổng hợp các ý kiến, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đánh giá cao sự tham gia chủ động, nghiêm túc của các bộ, ngành, địa phương và hiệp hội. Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục phối hợp, hoàn thiện báo cáo rà soát để trình Ban Chỉ đạo Trung ương và đề xuất các nhóm giải pháp tháo gỡ cụ thể.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng đề nghị các bộ, ngành sử dụng kết quả rà soát như một cơ sở dữ liệu đầu vào trong xây dựng pháp luật, đảm bảo tính thống nhất, hiệu quả và phù hợp thực tiễn, đúng với tinh thần Nghị quyết số 206/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật./.
Xuân Hiếu
