Vườn quốc gia Chư Mom Ray ở ngã 3 Đông Dương, phía tây giáp Campuchia, phía tây bắc giáp Lào; có dãy núi Chư Mom Ray trùng điệp, nhiều sông suối, ghềnh thác, có tiềm năng lớn để cấu thành một vùng bảo tồn thiên nhiên hoang dã với hệ sinh thái điển hình của khu vực Đông Nam Á.
Vườn quốc gia Chư Mom Ray có tính đa dạng sinh học cao nhất trong hệ thống các vườn quốc gia trên cả nước. Khu vực này có điều kiện giao thông khá thuận lợi, gần Thủy điện Yaly, đường mòn Hồ Chí Minh, cửa khẩu quốc tế Bờ Y…, giúp Vườn quốc gia Chư Mom Ray ngày càng được nhiều du khách biết đến.
Theo thống kê, Vườn quốc gia Chư Mom Ray có tổng diện tích 56.249,2 hecta. Trong đó: Rừng đặc dụng 54.583,59 hecta; rừng sản xuất 1.665,64 hecta, độ che phủ đạt gần 94%.
Rừng giàu chiếm diện tích 11.452,09 hecta (tương đương 20,36% diện tích của Vườn quốc gia); rừng trung bình 15.860,04 hecta (chiếm 28,2%); rừng nghèo 4.673,06 hecta (chiếm 8,31%); rừng phục hồi 5.662,68 hecta (chiếm 10,07% ); rừng hỗn giao gỗ, tre nứa 11.613,79 hecta (chiếm 20,65%); rừng tre nứa 2.869,85 hecta (chiếm 5,1%); rừng khộp 125,56 hecta (chiếm 0,22% ); rừng trồng 124,73 hecta (chiếm 0,22%); đất nông nghiệp và đất khác 322,79 hecta (chiếm 0,57%), gồm các xã Bờ Y, Sa Loong (huyện Ngọc Hồi), Rờ Kơi, Sa Nhơn, Sa Sơn, Mô Rai, Ya Xiêr, thị trấn Sa Thầy (huyện Sa Thầy)... Đây là nơi sinh sống của cộng đồng các dân tộc thiểu số, nổi bật là người Gia Rai và người Rơ Măm.
Hằng năm, được sự quan tâm chỉ đạo của UBND tỉnh, sự phối hợp chỉ đạo của UBND các huyện Ngọc Hồi, huyện Sa Thầy và các ngành chức năng, Vườn quốc gia Chư Mom Ray xây dựng nhiều giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế, xây dựng những biện pháp tích cực; phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng tiến hành khảo sát xây dựng phương án khả thi cho công tác phòng cháy chữa cháy rừng.
Cùng với đó, nhằm khuyến khích và nâng cao trách nhiệm của người dân trong hoạt động bảo vệ rừng, Vườn quốc gia Chư Mom Ray đã thực hiện giao khoán bảo vệ rừng cho các hộ dân sống ven ranh giới Vườn quốc gia là 16.391 ha với 20 cộng đồng tham gia.
Giám đốc Vườn quốc gia Chư Mom Ray Đào Xuân Thủy cho biết: “Nơi đây, hệ thực vật đa dạng về kiểu và trạng thái; đã thống kê được 1.534 loài, trong đó có 113 loài quý hiếm thuộc họ phong lan, ngành hạt trần, các loài họ dầu, lớp tuế, kim giao, thông tre, trắc, cẩm lai...
Hệ động vật, ghi nhận 718 loài, gồm 115 loài động vật có vú, 275 loài chim, 41 loài bò sát, lưỡng cư, 108 loài cá nước ngọt, 179 loài côn trùng.
Trong đó, có 124 loài quý hiếm có tên trong Sách đỏ Việt Nam và thế giới như vượn đen má hung, mang Trường Sơn, bò tót, hổ Đông Dương, voi, gấu ngựa, beo lửa, thằn lằn giả 4 vạch mới, rắn sài mép trắng, rắn trán cúc, chim hồng hoàng, công, đại bàng đất...”.
Đến đây, du khách sẽ được hòa mình vào thiên nhiên với nhiều trải nghiệm thú vị: Tham quan rừng Lồ Ô trải rộng bạt ngàn; chiêm ngưỡng thác 7 tầng tung bọt trắng xóa; đến Trung tâm Cứu hộ bảo tồn và phát triển sinh vật xem khỉ, chim trĩ, gà rừng, trăn, rắn, ngắm nhìn các loài lan rừng tuyệt đẹp đang được bảo tồn; ghé hang Dơi kỳ bí với quần thể dơi đông đúc; dừng châm ở bãi Thú, suối Ngang, thác Nàng Tiên thơ mộng...
Trong hành trình khám phá Vườn quốc gia Chư Mom Ray, du khách còn được tận hưởng bầu không khí trong lành giữa cảnh trí hoang sơ, nghe tiếng lá khô xào xạc, tiếng suối chảy róc rách, tiếng chim hót líu lo, tiếng gió reo vui... như quyện thành một bản hòa tấu du dương của đại ngàn. Đâu đó là những gốc bằng lăng, sấu rừng cổ thụ; những tán cây pơ lang, xoài rừng che rợp bóng mát hay những vạt bông lau đu đưa phấp phới như vẫy chào khách đến thăm.
Làng Ba Gốc và làng Le - những điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn của Vườn quốc gia Chư Mom Ray, nơi du khách có thể giao lưu, tìm hiểu những nét văn hóa đặc sắc của người Gia Rai và Rơ Măm; nghỉ ngơi trong nhà rông hoặc nhà cộng đồng thoáng mát, thưởng thức các món ăn Tây Nguyên như cơm lam, thịt nướng, rượu cần...
Vào dịp tháng 10 - 11 hằng năm, khi lúa đã chín vàng trên những vạt đồi cao, những đám rẫy xa hút, du khách có thể cùng người Gia Rai làm lễ đón lúa mới, cùng người Rơ Măm tổ chức lễ hội ăn mừng lúa mới sau thu hoạch.
Với quyết tâm đưa Vườn quốc gia Chư Mom Ray trở thành điểm du lịch hấp dẫn, tỉnh Kon Tum đã lập Đề án Phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí Vườn quốc gia Chư Mom Ray giai đoạn 2021 - 2030.
Theo ông Đào Xuân Thủy, đề án sẽ được triển khai theo từng giai đoạn, trong đó chú trọng đến công tác tuyên truyền quảng bá trên mạng xã hội; triển khai các tour tuyến du lịch sinh thái kết hợp với du lịch cộng đồng; tham quan các điểm di tích lịch sử; thăm Vườn quốc gia kết hợp với cửa khẩu quốc tế Bờ Y...
Hoàng Hữu Quyết
