Theo đó, EU dự kiến tăng 50% số lô hàng được kiểm tra SPS và tăng 33% số cuộc kiểm toán tại các trạm kiểm soát biên giới của các nước thành viên. Động thái này đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với doanh nghiệp Việt Nam trong việc nâng cao chất lượng, tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật để duy trì hoạt động xuất khẩu.
Theo ông Trần Ngọc Quân, Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU, Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ 17 của EU. Thị phần hàng hóa Việt Nam trong tổng nhập khẩu của EU tăng đều qua các năm, từ 1,8% năm 2023 lên khoảng 2,28% năm 2024, trong đó nhóm nông, lâm, thủy sản đóng vai trò quan trọng. Việc Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) bước sang năm thứ 5 thực thi từ tháng 8/2025 tiếp tục tạo lợi thế cạnh tranh về giá khi nhiều dòng thuế được đưa về mức 0%.
Một số mặt hàng ghi nhận tăng trưởng tích cực tại thị trường EU, điển hình như cà-phê và thủy sản. Tuy nhiên, song hành với cơ hội, EU cũng ngày càng siết chặt các yêu cầu liên quan đến dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường và phúc lợi động vật. Nhiều hoạt chất đã bị cấm hoặc phân loại lại theo chuẩn quốc tế sẽ được cập nhật vào hệ thống pháp luật của EU, làm tăng nguy cơ rủi ro cho hàng xuất khẩu nếu doanh nghiệp không kịp thời điều chỉnh.
Ngoài ra, EU tăng cường phòng chống gian lận thương mại và gian lận xuất xứ, đòi hỏi Việt Nam phải quản lý chặt chẽ luồng hàng hóa với các nước thứ ba để bảo đảm tận dụng hiệu quả ưu đãi từ EVFTA. Các kiến nghị như mở rộng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ, bổ sung hạn ngạch thuế quan cho một số sản phẩm hay thúc đẩy xuất khẩu thực phẩm chế biến tiếp tục được đặt ra.
Ở góc độ doanh nghiệp, nhiều đơn vị đã chủ động đầu tư vào chứng nhận quốc tế, phát triển vùng nguyên liệu bền vững và đẩy mạnh chế biến sâu nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của EU. Đối với rau quả, thủy sản và nông sản, việc kiểm soát chặt vùng trồng, truy xuất nguồn gốc và tuân thủ SPS ngay từ khâu sản xuất được xem là yếu tố then chốt.
Trong bối cảnh EU thúc đẩy chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động cập nhật chính sách, điều chỉnh chiến lược sản xuất – xuất khẩu, đồng thời mở rộng hiện diện thương mại tại EU để tăng khả năng thích ứng và giữ vững thị phần trên thị trường giàu tiềm năng nhưng nhiều thách thức này.
Nam Sơn (t/h)
