Sản phẩm đa dạng hơn để bắt kịp thị hiếu
Những tuyến phố chuyên bán đồ mỹ nghệ, đồ thờ cúng và các cửa hàng trang trí nội thất đều ghi nhận nhu cầu tăng rõ rệt với các sản phẩm dát vàng chất lượng cao. Đây là tín hiệu cho thấy thị trường đang mở rộng, kéo theo nhiều cơ sở trong làng nghề Kiêu Kỵ chủ động tăng sản lượng và làm mới bộ sưu tập sản phẩm.
Nếu trước đây sản phẩm chủ yếu xoay quanh đồ thờ và các vật dụng truyền thống, thì nay nhiều cơ sở đã mạnh dạn thử nghiệm các dòng tranh nghệ thuật hiện đại, các chi tiết trang trí mang phong cách tối giản, hoặc các vật phẩm quà tặng phục vụ doanh nghiệp. Sự thay đổi này không chỉ làm phong phú mẫu mã mà còn giúp sản phẩm Kiêu Kỵ dễ dàng tiếp cận khách hàng ở những phân khúc đa dạng hơn.
Tại nhiều gia đình làm nghề, không khí sản xuất trở nên nhộn nhịp từ sáng sớm. Nghệ nhân chuẩn bị nguyên liệu, điều chỉnh độ phẳng của khung, kiểm tra chất lượng quỳ vàng trước khi đưa vào dàn mỏng. Mỗi công đoạn đều đòi hỏi người thợ giữ nhịp tay ổn định, cảm nhận được độ đàn hồi của vàng, tránh để tấm vàng quá dày hoặc quá mỏng. Đây là những yếu tố quyết định độ bền, độ bám và độ sáng của sản phẩm thành phẩm.
Không ít hộ đã mở rộng diện tích xưởng, đầu tư thêm khu phơi quỳ, khu cắt vàng hoặc khu đóng gói để bảo đảm sản phẩm đồng đều hơn. Một số nghệ nhân trẻ còn thử nghiệm kết hợp vàng quỳ với các chất liệu mới như gỗ CNC, composite, sắt mỹ thuật… tạo xu hướng mới mà vẫn giữ được bản sắc truyền thống.
Ngoài các khách hàng tại Hà Nội, lượng đơn đặt hàng từ miền Trung, miền Nam cũng tăng đáng kể. Nhiều cơ sở chia sẻ rằng cuối năm luôn là thời điểm khó khăn về mặt thời gian, bởi chỉ cần chậm một công đoạn trong chu trình ủ – dàn – dát là toàn bộ lô sản phẩm có thể bị lùi tiến độ. Sự tỉ mỉ và áp lực thời gian luôn song hành trong những ngày này, khiến nghề dát vàng trở thành một quá trình vừa nghệ thuật, vừa kỹ thuật.
Thích ứng với thị trường và gìn giữ nghề truyền thống
Bên cạnh việc tăng sản lượng, làng nghề Kiêu Kỵ đang dần xây dựng hình ảnh mới: Một làng nghề truyền thống biết thích ứng với thị trường nhưng vẫn giữ được giá trị cốt lõi. Đây chính là yếu tố giúp nghề tồn tại bền vững trong bối cảnh thị trường thủ công mỹ nghệ cạnh tranh mạnh mẽ.
Một số nghệ nhân lớn tuổi nhấn mạnh rằng, việc mở rộng sản xuất không có nghĩa là đánh mất tinh hoa nghề, bởi những công đoạn quan trọng nhất như ủ vàng, dàn vàng và xử lý quỳ vẫn hoàn toàn được thực hiện bằng đôi tay của người thợ. Cũng chính vì vậy mà sản phẩm Kiêu Kỵ giữ được độ tinh xảo khác biệt, không thể thay thế bằng máy móc.
Không chỉ sản xuất, hoạt động quảng bá nghề cũng trở nên chuyên nghiệp hơn. Nhiều hộ đã thiết lập các kênh bán hàng trực tuyến, xây dựng thương hiệu riêng, quay video giới thiệu công đoạn làm vàng quỳ… giúp sản phẩm tiếp cận thị trường rộng hơn. Một số nghệ nhân trẻ còn tham gia hội chợ thủ công trong nước, kết nối với đơn vị thiết kế nội thất để đưa sản phẩm vào không gian hiện đại.
Cùng với sự đổi mới này, người dân Kiêu Kỵ vẫn duy trì lề lối sinh hoạt đặc trưng: Các gia đình cùng nhau chia sẻ bí quyết, kiểm tra tay nghề của con cháu, và giữ gìn những phong tục gắn với nghề truyền thống. Trong không gian làng nghề, tiếng búa gõ đều trên thớt gỗ vẫn vang lên như một nét âm thanh riêng khó lẫn — minh chứng cho sự bền bỉ của nghề.
Với đà phát triển hiện nay, Kiêu Kỵ không chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường, mà còn khẳng định vị thế của một làng nghề thủ công đặc sắc của Hà Nội. Việc kết hợp đúng đắn giữa truyền thống và đổi mới được kỳ vọng sẽ mở ra con đường lâu dài, tạo thêm việc làm và giữ chân thế hệ trẻ với nghề.
Minh Thắm
