Đẩy mạnh đầu tư hạ tầng logistics then chốt
Một trong những trụ cột quan trọng để Nghệ An bứt phá trong lĩnh vực logistics là đầu tư đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông và logistics. Theo quy hoạch, Cảng Cửa Lò tiếp tục được nâng cấp, mở rộng để nâng cao năng lực tiếp nhận tàu hàng, phục vụ xuất nhập khẩu cho khu vực Bắc Trung Bộ và các nước lân cận. Đồng thời, tỉnh đang định hướng phát triển cảng Đông Hồi thành cảng nước sâu, tạo đầu mối logistics quy mô lớn, kết nối trực tiếp với các khu công nghiệp, khu kinh tế ven biển.
Mới đây, vào ngày 19/12/2025, UBND tỉnh Nghệ An phối hợp với Công ty CP Đầu tư Phát triển Vận tải Quốc tế (ITID) tổ chức Lễ khởi công dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh Cảng nước sâu Cửa Lò. Dự án được quy hoạch tiếp nhận tàu có tải trọng từ 50.000 đến 100.000 DWT, diện tích khu hậu phương cảng khoảng 32 ha, với tổng mức đầu tư (bao gồm hạng mục đê chắn sóng) xấp xỉ 9.000 tỷ đồng. Đây là dự án trọng điểm, giữ vai trò hạt nhân trong việc hình thành tổ hợp cảng biển – logistics – công nghiệp hiện đại, góp phần khẳng định vị thế cửa ngõ giao thương của Nghệ An và khu vực Bắc Trung Bộ.
Khi hoàn thành, cảng sẽ được kết nối đồng bộ với hệ thống hạ tầng giao thông chiến lược như Quốc lộ 1A, Quốc lộ 7C, cao tốc Bắc – Nam, đường sắt Bắc – Nam, đường sắt tốc độ cao, cao tốc Vinh – Thanh Thủy, tuyến đường ven biển, Cảng hàng không quốc tế Vinh cùng các tuyến vận tải biển trong nước và quốc tế. Dự án đi vào khai thác sẽ nâng cao năng lực xuất nhập khẩu, đặc biệt đối với hàng hóa siêu trường, siêu trọng; đồng thời tạo động lực mạnh mẽ trong thu hút đầu tư, nhất là nguồn vốn FDI, giải quyết việc làm cho người lao động địa phương và thúc đẩy phát triển kinh tế biển bền vững.
Về đường bộ, Nghệ An tập trung hoàn thiện các tuyến cao tốc trục dọc, trục ngang, trong đó có tuyến cao tốc Vinh – Thanh Thủy, kết nối với Quốc lộ 1A và các hành lang kinh tế quan trọng, góp phần rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa, giảm chi phí logistics. Song song với đó, Sân bay Vinh cũng vừa hoàn thành việc mở rộng, nâng cấp theo hướng trở thành cảng hàng không quốc tế, hiện đại đáp ứng nhu cầu vận chuyển hành khách và hàng hóa ngày càng tăng.
Nghệ An xác định phát triển logistics phải song hành với mở rộng quy mô và nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu kinh tế, khu công nghiệp, đặc biệt là Khu kinh tế Đông Nam. Việc tập trung thu hút các ngành công nghiệp có thế mạnh, quy mô lớn sẽ tạo nguồn hàng hóa ổn định, là nền tảng để phát triển dịch vụ logistics chuyên sâu.
Mô hình kết hợp chặt chẽ giữa sản xuất công nghiệp và dịch vụ logistics không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh, mà còn góp phần hình thành chuỗi giá trị hoàn chỉnh, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại.
Hoàn thiện cơ chế, chính sách thu hút đầu tư
Trên cơ sở các chủ trương của Trung ương cùng những lợi thế sẵn có về vị trí địa lý và hạ tầng, Nghệ An đang tập trung xây dựng Đề án phát triển trở thành Trung tâm logistics của vùng Bắc Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Định hướng này gắn chặt với chiến lược phát triển hạ tầng then chốt, tổ chức không gian logistics hiện đại, thu hút đầu tư và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Mới đây, vào chiều 12/12, tại Kỳ họp thứ 35, HĐND tỉnh Nghệ An khóa XVIII đã thông qua Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm giai đoạn 2026 – 2030. Nghị quyết xác định mục tiêu xuyên suốt là duy trì tốc độ tăng trưởng cao, bền vững, phấn đấu đưa Nghệ An trở thành tỉnh khá của cả nước và từng bước vươn lên giữ vai trò cực tăng trưởng tầm quốc gia.
Trong giai đoạn tới, Nghệ An định hình rõ bốn trụ cột phát triển, trong đó công nghiệp tiếp tục được xác định là động lực đột phá với trọng tâm là công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến, chế tạo và công nghiệp hỗ trợ. Đáng chú ý, thương mại – dịch vụ hiện đại được lựa chọn là lĩnh vực mũi nhọn, với điểm nhấn là phát triển hệ thống logistics đồng bộ, gắn kết chặt chẽ với sản xuất công nghiệp, xuất nhập khẩu và thị trường nội địa.
Việc ưu tiên phát triển logistics không chỉ góp phần giảm chi phí lưu thông hàng hóa, nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng, mà còn mở ra cơ hội thu hút các dự án đầu tư quy mô lớn. Qua đó, hình thành các trung tâm trung chuyển, kho vận và dịch vụ hậu cần hiện đại, nâng cao vai trò và vị thế của Nghệ An trong mạng lưới logistics khu vực Bắc Trung Bộ và trên phạm vi cả nước.
Xác định logistics là lĩnh vực mũi nhọn thể hiện quyết tâm của tỉnh trong xây dựng nền kinh tế hiện đại, nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo nền tảng vững chắc để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 – 2030.
Trước đó, ngày 17/12/2025, Sở Công Thương Nghệ An đã tổ chức buổi làm việc nghe đơn vị tư vấn báo cáo cuối kỳ và xin ý kiến góp ý của các cơ quan, đơn vị liên quan đối với Đề án “Phát triển tỉnh Nghệ An trở thành trung tâm logistics của vùng Bắc Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Liên danh tư vấn gồm Công ty Tư vấn Cảng Nhật Bản (JPC) và Công ty CP Tư vấn xây dựng Cảng – đường thủy (TEDIPORT) đánh giá Nghệ An hội tụ đầy đủ các điều kiện để phát triển thành trung tâm logistics của vùng, với những lợi thế nổi bật như vị trí chiến lược, vai trò cửa ngõ kết nối, hệ thống hạ tầng tương đối đồng bộ, khu kinh tế, nguồn hàng ổn định cùng mạng lưới cửa khẩu, cảng biển và sân bay.
Đơn vị tư vấn cũng đề xuất mô hình phát triển “Hub logistics – vệ tinh – cửa khẩu” là phương án phù hợp, đồng thời đưa ra 5 nhóm giải pháp trọng tâm gồm: Hoàn thiện kết cấu hạ tầng và kết nối đa phương thức; phát triển hệ thống trung tâm logistics vùng; đổi mới thể chế, cơ chế điều phối liên ngành; đẩy mạnh chuyển đổi số trong logistics; tăng cường hợp tác, liên kết vùng và liên quốc gia, đặc biệt trên tuyến Lào – Thái Lan – Việt Nam. Tại buổi làm việc, các đại biểu đã thảo luận, đóng góp nhiều ý kiến thiết thực nhằm hoàn thiện Đề án.
Song song với đầu tư hạ tầng, Nghệ An chú trọng xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi đủ mạnh để thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia lĩnh vực logistics. Tỉnh tập trung cải thiện môi trường đầu tư theo hướng thông thoáng, minh bạch, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các dự án hạ tầng logistics, công nghệ logistics và các dịch vụ hỗ trợ liên quan. Đặc biệt, Nghệ An ưu tiên các dự án logistics quy mô lớn, có khả năng kết nối quốc tế, từng bước khẳng định vai trò là điểm đến hấp dẫn của các doanh nghiệp logistics trong khu vực.
Nguồn nhân lực được xác định là yếu tố then chốt cho sự phát triển bền vững của ngành logistics. Tỉnh đang đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhân lực chuyên sâu về logistics, quản lý chuỗi cung ứng, thương mại điện tử và công nghệ số, gắn đào tạo với nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp. Việc tăng cường liên kết giữa các cơ sở đào tạo, viện nghiên cứu và doanh nghiệp được kỳ vọng sẽ hình thành lực lượng lao động chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.
Với vị trí chiến lược trên hành lang kinh tế Đông – Tây, Nghệ An có lợi thế lớn trong kết nối giao thương với Lào, Thái Lan và các quốc gia trong tiểu vùng Mekong mở rộng thông qua hệ thống cửa khẩu, đặc biệt là Cửa khẩu Thanh Thủy. Khai thác hiệu quả lợi thế này sẽ giúp tỉnh trở thành đầu mối trung chuyển hàng hóa quan trọng, mở rộng không gian phát triển logistics ra thị trường quốc tế.
Với tầm nhìn dài hạn, đến năm 2030, Nghệ An đặt mục tiêu trở thành trung tâm logistics của vùng Bắc Trung Bộ, giữ vai trò quan trọng trong mạng lưới logistics quốc gia, qua đó tạo động lực mạnh mẽ để tỉnh hiện thực hóa khát vọng trở thành tỉnh khá của cả nước và một cực tăng trưởng mới trong chiến lược phát triển kinh tế quốc gia.
Lê Quyết
