Quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp được triển khai theo chủ trương của Đảng và các quyết định của Chính phủ, như Quyết định số 899-QĐ/TTg năm 2013 và Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021-2025. Mục tiêu là chuyển dịch từ sản xuất nhỏ lẻ sang mô hình hàng hóa tập trung, chuyên canh, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao giá trị nông sản và khả năng cạnh tranh.
Kết quả đạt được trong giai đoạn 2021-2025 rất khả quan: GDP ngành nông nghiệp tăng bình quân 3,8%/năm, cao hơn mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIII đề ra, giá trị gia tăng năm 2024 đạt 3,88%, mức cao nhất trong 5 năm.
Tổng kim ngạch xuất khẩu nông - lâm - thủy sản năm 2024 đạt 53,2 tỷ USD, đưa Việt Nam vào nhóm 10 quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. Việc chuyển từ xuất khẩu nguyên liệu thô sang chế biến sâu đã nâng giá trị gia tăng nhiều mặt hàng chủ lực như hạt điều, gỗ và thủy sản. Thu nhập bình quân khu vực nông thôn năm 2024 đạt 52 triệu đồng/người, gấp 1,5 lần so với năm 2020, trong khi tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm dưới 3%.
Cơ sở hạ tầng nông thôn cũng được cải thiện mạnh mẽ: hơn 82% xã đạt chuẩn NTM, trên 1.000 xã đạt chuẩn nâng cao, 150 xã kiểu mẫu; 100% xã có đường ô tô đến trung tâm được nhựa hóa hoặc bê tông hóa; hơn 98% hộ dân sử dụng điện lưới quốc gia; 97% dân số nông thôn được cấp nước hợp vệ sinh. Hệ thống hợp tác xã kiểu mới, trang trại lớn và doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao đang phát triển mạnh, giúp hình thành chuỗi giá trị và giảm tình trạng “được mùa mất giá”. Chương trình OCOP cũng thúc đẩy kinh tế nông thôn, với 8.600 sản phẩm đạt chuẩn 3 sao trở lên, đồng thời bảo tồn giá trị văn hóa vùng miền.
Bên cạnh thành tựu, ngành nông nghiệp vẫn đối mặt nhiều thách thức, như việc thu hút đầu tư chưa thuận lợi, tích tụ ruộng đất còn hạn chế, chuyển đổi sang sản xuất hàng hóa chất lượng cao chậm, logistics và chuỗi cung ứng yếu, thất thoát sau thu hoạch cao, và biến đổi khí hậu gây ra hạn hán, lũ lụt, xâm nhập mặn.
Để phát triển bền vững, ngành Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu giai đoạn 2025-2030 tập trung cơ cấu lại nền sản xuất theo hướng sinh thái, xanh, tuần hoàn, tăng giá trị gia tăng, nâng cao hiệu quả. Các nhiệm vụ trọng tâm gồm đổi mới thể chế, phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số, hiện đại hóa hạ tầng nông nghiệp và nông thôn, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, trọng dụng nhân tài, đồng thời tạo cơ chế mở đường cho doanh nghiệp, nông dân và thanh niên nông thôn khai thác cơ hội.
Nguyên Bộ trưởng Cao Đức Phát nhấn mạnh, nông nghiệp Việt Nam cần kết hợp bền vững với nâng cao hiệu quả và giá trị gia tăng để đóng góp tương xứng vào sự phát triển mạnh mẽ của đất nước, đồng thời tận dụng tối đa các cơ hội do khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mang lại.
Kết quả tái cơ cấu nông nghiệp đang tạo nền tảng vững chắc cho một nền nông nghiệp hiện đại, sinh thái, có giá trị gia tăng cao, góp phần phát triển kinh tế nông thôn và nâng cao đời sống người dân Việt Nam.
Nam Sơn (t/h)
