Tại Bệnh viện Đa khoa Khu vực Thủ Đức (TP.HCM), số ca nhồi máu cơ tim cấp cần can thiệp đã tăng đáng kể từ đầu tháng 11. Trung bình mỗi tuần trước đó ghi nhận khoảng 2 ca, nhưng chỉ trong hai tuần đầu tháng 11, đã có thêm 8 trường hợp. Đỉnh điểm vào ngày 14/11, khoa Tim mạch Can thiệp tiếp nhận liên tục 4 ca trong vòng 24 giờ. Các bệnh nhân nhập viện trong trạng thái mệt mỏi, chóng mặt hoặc đau ngực dữ dội, chẩn đoán đều xác định tắc động mạch vành, phải can thiệp mạch khẩn cấp.
Bác sĩ Trần Nhân Nghĩa, khoa Tim mạch Can thiệp, nhận định, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, biên độ nhiệt lớn từ 23 đến 32°C kết hợp độ ẩm cao đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhồi máu cơ tim xuất hiện. Các nghiên cứu quốc tế như Bhaskaran (BMJ 2010) và Ohlson (Circulation 2021) chỉ ra rằng, cứ giảm 1°C, nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng 1-2% trong vòng 48 giờ tiếp theo. Nguyên nhân là do co mạch ngoại biên và mạch vành, tăng huyết áp, tăng nhu cầu oxy của tim, độ nhớt máu cao và hoạt tính tiểu cầu tăng, dễ hình thành huyết khối. Khi các yếu tố này tác động lên mảng xơ vữa không ổn định, nguy cơ tắc mạch vành cấp tăng đột ngột.
Các trường hợp tại Hà Nội cũng cho thấy, nhồi máu cơ tim không loại trừ người trẻ khỏe. Một bệnh nhân 35 tuổi tưởng bị cảm cúm nhưng thực chất động mạch liên thất trước tắc hoàn toàn; một thanh niên 25 tuổi đang chơi game đột ngột đau ngực, men tim tăng cao, chức năng tim giảm chỉ còn 46%, động mạch vành phải bị tắc hoàn toàn.
TS. Vũ Minh Điền, Phó Trưởng khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương nhấn mạnh, người cao tuổi cần được chăm sóc đặc biệt: giữ ấm cơ thể, đặc biệt tay, chân, cổ và ngực; không tắm muộn, ra ngoài quá sớm khi trời lạnh; ăn đủ chất, tăng rau quả và uống nước ấm; duy trì vận động nhẹ trong nhà để tăng lưu thông máu.
Ngoài ra, huyết áp mùa đông thường cao hơn mùa hè. Người bệnh cần đo và ghi nhật ký huyết áp, không tự ý bỏ thuốc, tránh dùng thuốc cảm chứa chất co mạch hoặc NSAID. Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng cảnh báo, cơn đau ngực kéo dài trên 20 phút, đặc biệt khi trời lạnh, phải được xử trí như biến cố tim mạch cho tới khi bác sĩ xác nhận không phải. Các dấu hiệu thường bị nhầm lẫn với đau dạ dày hoặc trúng gió, nhưng thực chất là nhồi máu cơ tim, có thể đe dọa tính mạng nếu xử lý chậm.
Để phòng ngừa biến cố tim mạch mùa lạnh, biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả là giữ ấm toàn thân, ăn uống cân bằng, vận động hợp lý và theo dõi huyết áp thường xuyên. Nhờ đó, mọi lứa tuổi đều có thể giảm nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim, đảm bảo sức khỏe an toàn trong mùa đông.
Nam Sơn (t/h)
