ATTP chay đang là một nỗi lo (Ảnh minh họa)
Tìm hiểu tại các siêu thị, chợ đầu mối như Big C, Đồng Xuân, Hà Đông, ngay tại các đền, chùa…, thực phẩm chay chế biến sẵn hay các gia vị chế biến đồ chay được bán rất nhiều.
Trong đó, có giò, chả quế, cá kèo, thịt cục hambogo, mực ống, bò hầm, gà, sườn... đều được giới thiệu làm từ nguyên liệu có nguồn gốc thực vật như mỳ căn, bột mỳ, đậu xanh...; giá khá “mềm”, nhiều loại bán tính ra bằng 2/3 giá của sản phẩm mặn cùng loại. Ví như, giò chay 60.000 đồng/kg, ruốc thịt chay khoảng 170.000 đồng/kg, một số thực phẩm chay đóng hộp (cari gà, bò hầm, thịt hầm măng, nấm…) giá từ 15.000 - 35.000 đồng/hộp.
Trên thị trường hiện có thêm nhiều thực phẩm chay mới như thịt dê, cừu chay, tương đậu Hàn Quốc, mỳ chay nấm nhiều mẫu mới và các loại cá hồi, ba sa, điêu hồng, tai tượng, phù trúc chay, tôm chay vuông, cá thu chay…
Tuy nhiên, thực phẩm chay đang được bày bán ở chợ không có nhãn mác, hoặc có nhãn mác nhưng trên nhãn mác lại chỉ có một vài thông tin sơ sài, thậm chí nhiều sản phẩm không có hạn sử dụng, địa chỉ, nguồn gốc sản xuất. Nhiều loại nguyên liệu thực phẩm khô sử dụng nhiều trong chế biến thực phẩm chay như táo tàu, kim châm, bạch quả, nấm đông cô, hạnh nhân... có nguồn gốc nhập từ Trung Quốc, bày bán tràn lan.
Tại một số siêu thị, cửa hàng, đa phần sản phẩm chay đều có nhãn mác, tên đơn vị sản xuất, thành phần, hạn sử dụng, nhưng những thông tin này vẫn chưa có một cơ quan chức năng nào về ATTP đứng ra chứng nhận, đảm bảo. Điển hình là các mặt hàng nước mắm hay một số thực phẩm chay đóng hộp.
PGS. TS. Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm (ĐH Bách khoa Hà Nội) cho biết: “Thực phẩm chay được làm một cách nghiêm túc là sử dụng các loại đậu, dầu thực vật và các loại protein từ thực vật để tạo nên đông đặc, tạo màu, mùi, vị, đơn vị sản xuất buộc phải áp dụng một phương pháp công nghệ là sử dụng các chất phụ gia. Nhưng vấn đề cơ bản là dùng chất phụ gia gì thì phải được kiểm soát”.
Chất tạo màu, tạo mùi có nguồn gốc từ hóa chất (carbuahydro) - chất độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe NTD, có khả năng gây rối loạn về hormone giới tính, thậm chí gây ung thư.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, hàm lượng acid oxalic, chất gây sỏi thận có trong thực phẩm chay, khá cao. Các thực phẩm có chất acid oxalic nếu sử dụng lâu dài sẽ làm cho cơ thể bị thiếu các vi chất dinh dưỡng cần thiết, đặc biệt ở những người có tiền sử về thận, khớp, gút… nguy cơ cao bị sỏi thận, sỏi tiết niệu, các bệnh về xương khớp và thần kinh.
Để đảm bảo an toàn, nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, khi chọn thực phẩm chay khô hoặc đã chế biến sẵn ăn liền, NTD nên tìm những thương hiệu có uy tín, lâu năm, đặc biệt là có giấy chứng nhận đạt VSATTP, sản phẩm có nhãn mác, nguồn gốc rõ ràng.
Bên cạnh đó, cần chú ý tới màu sắc của sản phẩm, tránh mua thực phẩm đã bị mốc, thực phẩm tẩy trắng hay sản phẩm chế biến sẵn dùng nhiều phẩm màu lòe loẹt. Tốt nhất nên tự tay chế biến món chay từ rau củ tươi sẽ bảo đảm nhất.
Hải Minh - Văn Hiệp
