Thanh Hóa có tiềm năng lớn trong việc phát triển kinh tế và thu hút đầu tư
Thanh Hóa, với vị trí chiến lược khi nằm ở vị trí trung chuyển giữa các tỉnh phía Bắc và phía Nam đất nước, có tiềm năng lớn trong việc phát triển kinh tế và thu hút đầu tư.
Tỉnh này có vị trị đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh đối với cả khu vực miền Trung. Nằm ở Vùng Bắc Trung Bộ, Duyên hải miền Trung, Thanh Hóa có bờ biển dài hơn 102 km/1.000 km và sở hữu một hệ thống cảng biển quan trọng đối với phát triển kinh tế, phát triển logistics, như: Các cảng Nghi Sơn, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Chân Mây, Tiên Sa, Kỳ Hà, Dung Quất, Quy Nhơn, Vũng Rô, Khánh Hòa, Cà Ná, Bình Thuận… Đây chính là những tiền đề quan trọng cho phát triển hệ thống logistics nói chung và đầu tư xây dựng các bất động sản logistics bảo đảm cho tăng trưởng bền vững và đồng thời cũng là đầu tư cho phát triển bền vững.
Nằm ở trung điểm đất nước, Thanh Hóa có vị trí địa lý thuận lợi trên trục giao thông Bắc - Nam về đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không với hệ thống giao thông đường bộ kết nối với cả nước. Thanh Hóa hội tụ các điều kiện, tiền đề cho việc hình thành và phát triển các trung tâm trung chuyển hàng hóa của cả nước và quốc tế.
Cùng với toàn vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, Thanh Hóa có nhiều tiềm năng để phát triển các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao trong hoạt động logistics, như: du lịch, dịch vụ xuất nhập khẩu, hậu cần nghề cá, dầu khí, vận tải, phát triển cảng biển, dịch vụ cảng và sau cảng, sữa chữa tàu biển…
Với bờ biển dài 102 km và vùng lãnh hải rộng 17.000 km2, Thanh Hóa có tới 9 bãi biển, trong đó có các bãi biển nổi tiếng, như: bãi biển Sầm Sơn, bãi biển Hải Tiến, bãi biển Hải Hòa... Án ngữ ngoài khơi là các đảo và quần đảo Hòn Nẹ, Hòn Mê, đảo Biện Sơn tạo thành nét độc đáo. Đó không chỉ là tiềm năng phát triển du lịch nghỉ mát tắm biển, du lịch nghỉ dưỡng, chữa bệnh, du lịch thể thao giải trí với các loại hình, như: lặn biển, câu cá, lướt ván, du thuyền… mà còn cho phép Thanh Hóa phát triển du lịch hội thảo, hội nghị, du lịch sinh thái kết hợp khám phá đời sống địa phương, du lịch cộng đồng… Tuy nhiên, những lợi thế này chỉ có thể phát huy và mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao, khi và chỉ khi Thanh Hóa có thể kết nối với những bãi tắm đẹp khác, như: Cửa Lò, Thiên Cầm, Nhật Lệ, Mỹ Khê… của vùng Duyên hải miền Trung và xây dựng được một hệ thống logstics du lịch, hệ thống logistics biển đảo phát triển tương xứng với tiềm năng - điểm tựa hậu cần vững chắc cho tăng trưởng bền vững các ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh Thanh Hóa, cũng như của vùng Duyên hải miền Trung.
Việc hình thành các chuỗi đô thị ven biển (Đồ Sơn, Nghi Sơn, Cửa Lò, Vũng Áng, Đồng Hới, Chân Mây - Lăng Cô, Đà Nẵng, Hội An, Vạn Tường, Quy Nhơn, Tuy Hòa, Nha Trang…) và cùng với sự phát triển các khu kinh tế ven biển trong vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung sẽ tạo điều kiện cho việc thiết lập và mở rộng liên kết kinh tế giữa các địa phương với Thanh Hóa. Nhưng, điều này chỉ thành được hiện thực hóa khi mà vùng Bắc Trung Bộ, Duyên hải miền Trung và tỉnh Thanh Hóa quy hoạch, xây dựng được một mạng lưới bất động sản logistics hoàn chỉnh ở trên các hành lang kinh tế, các địa bàn có khả năng kết nối quy mô vùng cao.
Ở bước phát triển mới, Thanh Hóa đang thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội theo Quyết định số 153/QĐ-TTg ngày 27/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 với mục tiêu đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp hiện đại và đến năm 2045, Thanh Hóa trở thành tỉnh giàu đẹp, văn minh và hiện đại; tỉnh phát triển toàn diện và kiểu mẫu của cả nước. Để đạt được mục tiêu đề ra, Tỉnh đã và đang triển khai thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, mở ra cánh cửa lớn thu hút đầu tư, nâng cao vị thế địa phương, hiện thực hóa mục tiêu trở thành cực tăng trưởng mới ở phía Bắc của Tổ quốc.
Theo đó, quan điểm phát triển của tỉnh là chú trọng phát triển theo chiều sâu và phấn đấu đến năm 2025, Thanh Hóa sẽ nằm trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước một cực tăng trưởng mới, cùng với Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh tạo thành tứ giác phát triển ở phía Bắc của Tổ quốc. Trong giai đoạn 2021-2030, định hướng đến năm 2045, tỉnh Thanh Hóa sẽ tập trung phát triển công nghiệp nặng, nông nghiệp quy mô lớn, giá trị tăng cao làm nền tảng; phát triển công nghiệp năng lượng, công nghiệp chế biến chế tạo và dịch vụ logistics là đột phá. Quy hoạch tỉnh Thanh Hóa có thể coi là kim chỉ nam cho phát triển toàn diện và bền vững, trong đó nhấn mạnh vai trò của việc phát triển dịch vụ logistics - động lực phát triển kinh tế - xã hội trên toàn tỉnh.
Phát triển dịch vụ logistics trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, có trọng tâm, trọng điểm, cũng như đảm bảo chất lượng và hiệu quả sẽ đóng góp tích cực vào tăng trưởng GRDP, thu ngân sách, đồng thời hỗ trợ các ngành công nghiệp, thương mại, dịch vụ khác của tỉnh phát triển bền vững. Việc phát triển nhanh, ổn định và có tầm nhìn dài hạn, nhất là phát triển hệ thống logistics tỉnh Thanh Hóa không chỉ nâng cao năng lực và chất lượng hệ thống logistics, mà còn góp phần nâng cao chỉ số cạnh tranh của tỉnh.
Tình hình phát triển kinh tế bền vững từ góc độ ngành logistics
Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung gồm 14 tỉnh, thành phố (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận), trải dài trên 1.000 km bờ biển và với tổng diện tích 95.871,9 km2, chiếm 28,9% diện tích tự nhiên cả nước, dân số gần 20 triệu người, chiếm 21,3% dân số của cả nước... Cơ cấu kinh tế vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung đang chuyển dịch theo hướng tích cực.
Tỷ trọng các ngành dịch vụ, công nghiệp - xây dựng có xu hướng tăng, trong khi tỷ trọng ngành nông nghiệp có xu hướng giảm. Trong đó, vị trí địa lý của tỉnh Thanh Hóa nằm ở điểm cuối của Bắc Bộ, đầu Trung Bộ, thuộc vùng Tây Bắc nối dài và có vị trí mở, cửa ngõ vào Nam ra Bắc, đồng thời, còn là điểm dừng chân trên đường hàng hải quốc tế. Do đó, Thanh Hóa hội tụ các điều kiện, tiền đề cho việc hình thành và phát triển các trung tâm trung chuyển hàng hóa của cả nước và quốc tế. Hiện tại, Thanh Hóa còn nhiều dư địa, điều kiện cho tăng trưởng và phát triển bền vững, tương xứng với vị trí chiến lược kinh tế, quân sự quan trọng của vùng Bắc Trung Bộ và cả nước.
Một trong những mục tiêu mà Nghị quyết số 58 về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 của Bộ Chính trị khóa XII đặt ra cho Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân tỉnh Thanh Hóa, đó là: Xây dựng Thanh Hóa thành trung tâm của vùng và cả nước về dịch vụ logistics. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đã xác định công nghiệp năng lượng, công nghiệp chế biến, chế tạo và dịch vụ logistics là đột phá để phát huy các tiềm năng thế mạnh, xây dựng Thanh Hóa thành Trung tâm logistics hạng I; Cảng nước sâu Nghi Sơn hạng I A; nâng cấp Cảng Hàng không Thọ Xuân đạt tiêu chuẩn quốc tế...
Để thực hiện mục tiêu đặt ra, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Thanh Hóa đã xác định phát triển cảng biển và dịch vụ logistics có mối quan hệ hữu cơ gắn kết, có cảng biển thì phải có dịch vụ logistics đi kèm để hỗ trợ, nâng cao hiệu quả khai thác và ngược lại. Logistics không chỉ là dịch vụ đưa hàng hóa từ nơi “cung” đến nơi “cầu” mà còn có vai trò to lớn trong việc hỗ trợ phát triển cảng biển. Chính vì vậy, tỉnh Thanh Hóa đang xây dựng chiến lược phát triển logistics dựa trên sự phát triển hệ thống cảng biển, mà trọng tâm là cụm cảng nước sâu Nghi Sơn.
Với lợi thế là địa phương hội tụ đủ 5 phương thức vận tải, gồm: đường biển, đường sông, đường sắt, đường bộ và đường hàng không. Đặc biệt Cảng biển Nghi Sơn được quy hoạch là 1 trong 5 cảng biển trung tâm của cả nước. Ngay sau khi Trung ương ban hành Nghị quyết số 58 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 37 của Quốc hội, Thanh Hóa đã triển khai nhiều cơ chế, chính sách để hướng đến trở thành trung tâm logistics của khu vực phía Bắc. Một trong những cơ chế chính sách đạt được hiệu quả trong thời gian vừa qua là ngày 13/7/2022, HĐND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Nghị quyết số 248/2022/NQ-HĐND về chính sách hỗ trợ các phương tiện vận tải biển quốc tế và nội địa; hỗ trợ doanh nghiệp vận chuyển hàng hóa bằng container qua Cảng Nghi Sơn.
Trong đó chú trọng tăng mức hỗ trợ các phương tiện vận tải biển quốc tế qua Cảng Nghi Sơn lên 500 triệu đồng/chuyến; bổ sung chính sách hỗ trợ các phương tiện vận tải nội địa bằng container 300 triệu đồng/chuyến; các doanh nghiệp vận tải hàng hóa bằng container qua cảng cũng được hỗ trợ 2 triệu đồng/container 20 feet và 3 triệu đồng/container 40 feet, khi mở tờ khai tại Hải quan Thanh Hóa; hỗ trợ 700 nghìn đồng/container 20 feet và 1 triệu đồng/container 40 feet đối với doanh nghiệp không mở tờ khai tại Hải quan Thanh Hóa.
Từ Nghị quyết số 248 của HĐND tỉnh đã tạo sức hút lớn đối với các hãng tàu, đơn vị logistics cập cảng Nghi Sơn. Cùng với đó, tỉnh Thanh Hóa đã miễn giảm tiền sử dụng đất, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, hỗ trợ đầu tư hạ tầng giao thông, đơn giản các thủ tục hành chính nhằm rút ngắn thời gian xuất nhập khẩu và giảm chi phí cho doanh nghiệp.
Với những chính sách ưu đãi được triển khai, cộng với lợi thế cảng biển nước sâu Nghi Sơn được quy hoạch là cảng cửa ngõ kết hợp với bến cảng trung chuyển quốc tế, có thể tiếp nhận tàu có tải trọng lên đến 100 nghìn tấn. Để phát triển dịch vụ logistics gắn liền với Cảng Nghi Sơn, giai đoạn vừa qua, tỉnh Thanh Hóa đã quan tâm đầu tư hệ thống đường bộ trục dọc, trục ngang, đường kết nối từ Nghi Sơn đi các trung tâm kinh tế lớn trong tỉnh, ngoài tỉnh và Cảng Hàng không Thọ Xuân.
Cùng với phát triển hạ tầng giao thông kết nối, tỉnh Thanh Hóa luôn quan tâm đến việc phát triển hạ tầng các cảng biển, hiện Cảng biển Nghi Sơn được quy hoạch tổng cộng 51 bến và khu bến, bao gồm: 21 bến cảng tổng hợp, đã đầu tư hoàn thành và đưa vào khai thác kinh doanh 14/21 bến cảng có thể tiếp nhận tàu có trọng tải đến 70.000 DWT giảm tải; ở khu vực cảng chuyên dụng có 11/20 bến đã đi vào hoạt động cùng với các dự án, gồm: 5 bến của dự án Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn; 1 bến của dự án Nhà máy Xi măng Nghi Sơn; 5 bến của các dự án thuộc Trung tâm Nhiệt điện Nghi Sơn... Đối với khu cảng container có 10 bến cảng, trong đó 4 bến (gồm 3, 4, 5 và 6) và khu phát triển logistics của Công ty TNHH Long Sơn; 4 bến và khu hậu cần cảng của Công ty Cổ phần Tập đoàn VAS Nghi Sơn, đến nay cơ bản hoàn thành, đưa vào hoạt động kinh doanh khai thác khu hậu cần cảng...
Phê duyệt Đề án phát triển dịch vụ logistics trên địa bàn tỉnh
UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Quyết định về việc phê duyệt Đề án phát triển dịch vụ Logistics trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Mục tiêu chung của Đề án nhằm từng bước phát triển dịch vụ logistics Thanh Hóa theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, có trọng tâm, trọng điểm; đảm bảo chất lượng và hiệu quả, đóng góp tích cực vào tăng trưởng GRDP, thu ngân sách, đồng thời hỗ trợ các ngành công nghiệp, thương mại, dịch vụ khác của tỉnh phát triển. Tập trung nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics.
Phát triển các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics về số lượng, quy mô, trình độ nhân lực, có năng lực cạnh tranh cao. Từng bước hình thành các doanh nghiệp dịch vụ logistics đầu tàu, có đủ sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế, đồng thời hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp dịch vụ logistics theo phương châm hiện đại, chuyên nghiệp.
Theo đó, tỉnh Thanh Hóa phấn đấu trong giai đoạn từ năm 2020 – 2025 đưa ngành dịch vụ logistics của tỉnh phát triển thành ngành dịch vụ có trình độ khá của khu vực Trung Bắc Bộ và của cả nước; Tỷ trọng đóng góp của ngành dịch vụ logistics vào GRDP đạt 8-10%, tốc độ tăng trưởng đạt 15-20%, tỷ lệ thuê ngoài đạt 50-60%, chi phí logistics giảm xuống tương đương 16-20% GRDP.
Tập trung thu hút đầu tư vào phát triển hạ tầng logistics, nhất là hạ tầng cảng biển, khu hậu cần sau cảng và hạ tầng giao thông kết nối nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải, giảm chi phí logistics, phát huy tối đa lợi thế vị trí địa lý của tỉnh Thanh Hóa để hình thành một trung tâm logistics cấp vùng ở Khu kinh tế Nghi Sơn; Thu hút từ 1-2 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics lớn về Nghi Sơn; Khối lượng hàng thông qua cảng biển đạt khoảng 60 triệu tấn, trong đó hàng Container qua cảng Nghi Sơn đạt 995.000 tấn (tương đương 66.000 TEU), chiếm 20-25% số lượng Container xuất nhập khẩu của Thanh Hoá.
Giai đoạn từ năm 2025 – 2030, tỷ trọng đóng góp của ngành dịch vụ logistics vào GRDP đạt 10-15%, tốc độ tăng trưởng đạt 16-20%, tỷ lệ thuê ngoài đạt 60-65%, chi phí logistics giảm xuống tương đương 14-17% GRDP; Khối lựợng hàng thông qua cảng biển khoảng 79 triệu tấn, trong đó hàng Container đạt 2,7 triệu tấn (tuơng đuơng 200.000 TEU). Về dài hạn, phấn đấu trên 35% số lượng Container xuất nhập khẩu của Thanh Hoá được vận chuyển qua cảng Nghi Sơn; Mở rộng trung tâm logistics cấp vùng ở Khu kinh tế Nghi Sơn, trong đó tập trung hoàn thiện các khu phát triển logistics gắn với cảng biển, ga đường sắt thuộc Khu kinh tế Nghi Sơn; hoàn thiện giao thông kết nối; Thu hút đầu tư xây dựng hai trung tâm logistics vệ tinh cấp tỉnh tại phía Tây TP Thanh Hóa và khu công nghiệp Lam Sơn - Sao Vàng.
Để đảm bảo thực hiện thắng lợi mục tiêu nói trên, UBND tỉnh Thanh Hóa đã yêu cầu Sở Giao thông vận tải Thanh Hóa chủ trì tập trung triển khai các dự án nâng cấp, cải tạo hệ thống giao thông trên địa bàn tỉnh, trong đó ưu tiên các tuyến kết nối đến cảng biển, trung tâm logistics; Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh lực vận tải, đặc biệt là vận tải đa phương thức; Tham mưu cho UBND tỉnh phối hợp chặt chẽ với Bộ Giao thông vận tải đảm bảo tiến độ đầu tư các công trình giao thông trọng điểm của Trung ương trên địa bàn tỉnh như: đường bộ cao tốc Bắc - Nam, nạo vét luồng vào cảng Nghi Sơn,...
Sở Công Thương phối hợp với Sở Giao thông vận tải Thanh Hóa chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành liên quan tham mưu cho UBND tỉnh đề xuất các giải pháp nâng cao dịch vụ cung ứng. Định kỳ tổ chức kiểm tra, đôn đốc, đánh giá tình hình thực hiện, đặc biệt là việc phát triển trung tâm logistics, cơ sở hạ tầng logistics gắn với thương mại điện tử.
Sở Kế hoạch và Đầu tư Thanh Hóa chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành liên quan tham mưu cho UBND tỉnh Thanh Hóa kêu gọi, thu hút đầu tư kết cấu hạ tầng logistics; Hướng dẫn, đôn đốc nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ lập, triển khai dự án đầu tư xây dựng hạ tầng dịch vụ logistics, cung cấp thông tin về các chính sách hỗ trợ, ưu đãi đầu tư theo quy định của pháp luật; Nghiên cứu, tham mưu cho UBND tỉnh xem xét áp dụng phương án đầu tư xây dựng và khai thác trung tâm logistics theo hình thức đối tác công - tư (PPP).
Sở Tài chính Thanh Hóa chủ trì thẩm định và phối hợp với các sở, ngành liên quan tham mưu cho UBND tỉnh rà soát, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, ưu đãi đầu tư về phát triển dịch vụ logistics.
Cục Hải quan Thanh Hóa đẩy mạnh cải cách hành chính trên cơ sở áp dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại, minh bạch, thuận tiện cho doanh nghiệp nhằm giảm chi phí, thời gian thông quan hàng hóa; Triển khai các biện pháp thu hút nguồn hàng, tạo thuận lợi cho chủ hàng đến thông quan tại các điểm kiểm tra tập trung, tạo lợi thế cho ngành dịch vụ logistics của tỉnh; Nâng cao chất lượng công tác nghiệp vụ hải quan, kiểm soát thời gian tác nghiệp của cán bộ theo luật định. Phối hợp với các cơ quan có liên quan để cắt giảm tối đa thời gian thông quan.
Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Thanh Hóa đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, thực hiện thủ tục biên phòng từ cách thức thủ công sang cách thức điện tử thông qua ứng dụng công nghệ thông tin, làm cơ sở kết nối giữa cổng thông tin thủ tục biên phòng điện tử với cổng thông tin một cửa Quốc gia; Tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước về biên giới, cửa khẩu, tạo điều kiện thuận lợi, nhanh chóng trong hoạt động xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu hàng hóa tại cửa khẩu biên giới, cảng biển; quản lý chặt chẽ hoạt động của người, phương tiện trong khu vực biên giới, cửa khẩu, cảng biển.
Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn và các KCN chủ trì, thu hút đầu tư xây dựng kho bãi, trung tâm logistics tại Khu kinh tế Nghi Sơn; Trung tâm logistics khu vực Khu công nghiệp Lam Sơn - Sao Vàng; trung tâm logistics TP. Thanh Hóa...... Theo dõi, tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh các vướng mắc trong hoạt động dịch vụ logistics tại Khu kinh tế Nghi Sơn, các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Chủ động, phối hợp với các cơ quan có liên quan, chủ hàng,... đẩy mạnh việc đưa hàng container về vận chuyển qua cảng biển Nghi Sơn vì lợi ích lâu dài của tỉnh và của doanh nghiệp.
Với việc chuẩn bị tốt quy hoạch và hạ tầng trong thời gian qua, tỉnh Thanh Hóa đã và đang tập trung phát triển dịch vụ logistics theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, có trọng tâm, trọng điểm; bảo đảm chất lượng và hiệu quả. Trong đó, tập trung nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics về số lượng, quy mô, trình độ nhân lực, có năng lực cạnh tranh cao.
Từng bước hình thành các doanh nghiệp dịch vụ logistics đầu tàu, có đủ sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế; đồng thời, hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp dịch vụ logistics hiện đại, chuyên nghiệp. Cộng với đó là những chủ trương, chính sách, mục tiêu và giải pháp đề ra một cách cụ thể và khả thi sẽ tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy ngành dịch vụ logistics phát triển trong thời gian tới, góp phần vào việc hiện thực hóa xây dựng Thanh Hóa trở thành cực tăng trưởng ở phía Bắc của Tổ quốc.
Lê Nam
