Theo Sở GTVT TP.HCM, từ năm 2008, thành phố đã cấm các loại xe 3, 4 bánh tự chế hoạt động. Kết quả, đã thu hồi, tiêu hủy gần 29.000 xe tự chế, đồng thời chi 160 tỷ đồng hỗ trợ những người thuộc diện bị ảnh hưởng.
Tuy nhiên đến nay, theo thống kê của cơ quan chức năng, thành phố vẫn còn khoảng 30.000 xe 3, 4 bánh tự chế hoạt động và có gần 2.167 xe cơ giới 4 bánh được đăng ký cấp biển số.
Đối với loại xe tự chế, Sở GTVT đã kiến nghị UBND TP giao Công an TP và các quận huyện mạnh tay xử lý, đình chỉ lưu hành. Trường hợp cố tình vi phạm sẽ tịch thu xử lý bán phế liệu, sung vào công quỹ. Đồng thời đình chỉ hoạt động các cơ sở lắp ráp, tự chế các loại phương tiện này, nếu cố ý vi phạm có thể tịch thu trang thiết bị của cơ sở sản xuất.
Riêng xe cơ giới 3, 4 bánh có gắn động cơ, có kiểm định, được cấp biển số cho phép lưu thông, cũng đang được UBND TP nghiên cứu loại bỏ dần.
Để kiểm soát loại xe này, thành phố cũng đã có văn bản kiến nghị Bộ GTVT đề xuất Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định về niên hạn sử dụng đối với loại xe này, đồng thời quy định hạn chế sản xuất và tiến tới ngừng sản xuất. Trường hợp vẫn tiếp tục sản xuất phải bổ sung những quy định về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.
Hiện nay, Sở GTVT đã kiến nghị UBND TP giao Viện nghiên cứu phát triển TP.HCM chủ trì phối hợp với các sở, ban ngành có liên quan lập đề án kiểm soát và chấm dứt hoạt động đối với xe cơ giới, xe thô sơ 3, 4 bánh trên địa bàn trong năm 2021.
Để không ảnh hưởng đến người lao động chở thuê bằng xe cơ giới 3, 4 bánh, trước mắt, Sở GTVT TP.HCM đề xuất phương án điều chỉnh lưu thông đối với loại phương tiện này.
Cụ thể, Sở Giao thông Vận tải TP đề xuất 3 lộ trình tổ chức lưu thông cho phương tiện này.
Giai đoạn 1, từ nay đến 2022, sẽ áp dụng gần như tương tự với các quyết định trước đây.
Theo đó, cấm các loại xe tự chế 3-4 bánh lưu thông trong khu vực trung tâm TP và một số tuyến đường ngoài khu vực trung tâm. Khu vực trung tâm TP được giới hạn và bên trong các tuyến đường gồm Hai Bà Trưng - Tôn Đức Thắng - Hàm Nghi - Phạm Ngũ Lão - Nguyễn Thị Nghĩa - Cách Mạng Tháng Tám - Điện Biên Phủ - Hai Bà Trưng.
Đồng thời, cấm các loại xe này lưu thông trong khu vực nội đô TP thời gian từ 5h đến 13h và từ 16h đến 22h. Khu vực nội đô TP được giới hạn bên trong các tuyến vành đai gồm:
Hướng Bắc và hướng Tây: Quốc lộ 1 (đoạn từ nút giao Quốc lộ 1 - Xa Lộ Hà Nội đến nút giao Quốc lộ 1 - đường Nguyễn Văn Linh).
Hướng Đông: Xa Lộ Hà Nội (đoạn từ nút giao Quốc lộ 1 - Xa lộ Hà Nội đến nút giao thông Cát Lái) - đường Mai Chí Thọ - đường Đồng Văn Cống (đến đường Võ Chí Công).
Hướng Nam: đường Võ Chí Công (từ đường Đồng Văn Cống đến cầu Phú Mỹ) - cầu Phú Mỹ - đường trên cao (từ cầu Phú Mỹ đến nút giao Khu A Nam Sài Gòn) - đường Nguyễn Văn Linh (đoạn từ nút giao Khu A Nam Sài Gòn đến Quốc lộ 1).
Giai đoạn này cũng cấm các loại xe trên lưu thông trên các tuyến đường, đoạn đường thời gian từ 6h đến 8h và từ 16h đến 19h. Các tuyến đường, đoạn đường hạn chế lưu thông:
Xa lộ Hà Nội (đoạn từ nút giao Quốc lộ 1 - Xa Lộ Hà Nội đến nút giao thông Cát Lái), quốc lộ 1, quốc lộ 1K (đoạn từ Quốc lộ 1 đến ranh tỉnh Bình Dương), quốc lộ 13 (đoạn từ Quốc lộ 1 đến ranh tỉnh Bình Dương);
Quốc lộ 22 (đoạn lừ Quốc lộ 1 đến ranh tỉnh Tây Ninh); quốc lộ 50 (đoạn từ đường Nguyễn Văn Linh đến ranh tỉnh Long An), đường Nguyễn Văn Linh (đoạn từ nút giao Khu A Nam Sài Gòn đến Quốc lộ 1), đường Nguyễn Lương Bằng (đoạn từ đường Nguyễn Văn Linh đến đường Phạm Hữu Lầu).
Giai đoạn 2, từ năm 2022 – 2025. Đối với vành đai hạn chế tương tự như giai đoạn 1. Đối với thời gian hạn chế lưu thông vào khu vực nội đô TP và một số tuyến đường, đoạn đường điều chỉnh thời gian cấm từ 5h đến 22h.
Giai đoạn 3, sau 2025, chấm dứt hoàn toàn hoạt động đối với loại phương tiện này trên địa bàn TP.
Sở Giao thông Vận tải TP nhận định, nhu cầu sử dụng loại phương tiện này là có thật, do tính cơ động cao và thuận tiện trong việc vận chuyển hàng hóa, vật liệu xây dựng... trên các tuyến đường có mặt cắt ngang nhỏ, đường hẻm, đường cấm xe tải lưu thông... Việc điều chỉnh hoạt động dần tiến tới chấm dứt hoàn toàn đối với loại phương tiện này sẽ ảnh hưởng rất lớn, làm thay đồi thói quen, tập quán của một bộ phận người dân đang sử dụng, chủ yếu tập trung vào những người dân có thu nhập thấp.
Vì vậy, Sở này kiến nghị UBND TP giao Viện nghiên cứu phát triển TP chủ trì lập Đề án kiểm soát và tiến tới chấm dứt hoạt động đối với xe cơ giới 3 bánh và xe thô sơ 3 - 4 bánh trên địa bàn TP. Giao Công an TP và UBND các quận - huyện chỉ đạo lực lượng chức năng xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đặc biệt thực hiện nghiêm các giải pháp theo ý kiến chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết 32/2007.
Nguyễn Tùng
