Động thái này, được củng cố bởi chiến lược quốc gia "Made in China 2025" và dòng vốn khổng lồ, đang tạo ra một "khủng hoảng sức khỏe" về công nghệ cho phương Tây, đặc biệt là Mỹ.
Sự trỗi dậy của robot Trung Quốc đã bùng nổ thành tranh cãi quốc tế khi UBTECH Robotics tung ra video hàng trăm robot hình người Walker S2 xếp hàng di chuyển. CEO Brett Adcock của Figure (Mỹ) đã cáo buộc đây là kỹ xảo CGI. Tuy nhiên, UBTECH đã đáp trả, khẳng định video là "100% cảnh quay thực tế" và mời những người chỉ trích đến Thâm Quyến để "mở mang tầm mắt".
Sự nghi ngờ này không chỉ là nhận xét kỹ thuật mà còn phản ánh tâm lý chung của phương Tây về năng lực thực sự của công nghệ Trung Quốc, vốn đang chuyển mình từ công xưởng gia công giá rẻ thành một cường quốc robot.
Theo IFR, Trung Quốc hiện đang dẫn đầu tuyệt đối trong cuộc đua đưa robot vào nhà máy.
Khoảng cách kỷ lục so với 300.000 robot mới được lắp đặt tại Trung Quốc, Mỹ—nền kinh tế lớn nhất thế giới—chỉ lắp đặt khoảng 34.000 robot trong cùng kỳ.
Sự chênh lệch này là kết quả của chiến lược "Made in China 2025" và dòng vốn khổng lồ từ ngân sách nhà nước, nhằm tái cấu trúc nền kinh tế.
Gió đã đổi chiều khi gần 60% số robot lắp đặt tại Trung Quốc năm ngoái là sản phẩm nội địa. Thị phần sản xuất robot toàn cầu của Trung Quốc tăng vọt lên 33%, vượt qua "cựu vương" Nhật Bản (29%).
Các chuyên gia nhận định, Trung Quốc sở hữu lợi thế kép một thị trường nội địa khổng lồ và năng lực sản xuất phần cứng linh hoạt, cho phép chu trình "thử - sai - cải tiến - lặp lại" diễn ra với tốc độ ánh sáng.
Bên cạnh robot công nghiệp, cuộc đua khốc liệt nhất đang diễn ra trong lĩnh vực robot hình người. Số lượng công ty phát triển robot hình người tại Trung Quốc đã tăng vọt lên 150—gấp nhiều lần số lượng các công ty tương tự trên toàn thế giới.
Các startup Trung Quốc như Unitree Robotics đang làm đảo lộn thị trường khi tuyên bố bán những mẫu robot hình người cơ bản với giá chỉ khoảng 6.000 USD, mức giá "không tưởng" nếu so sánh với các sản phẩm của phương Tây.
Với áp lực sinh tồn giữa 150 công ty đang tạo ra một đấu trường La Mã thực sự, buộc họ phải liên tục đổi mới, cắt giảm chi phí và thương mại hóa sản phẩm nhanh nhất.
Bên cạnh đó, dù mạnh về sản xuất và lập trình AI điều khiển, điểm yếu chí mạng của Trung Quốc vẫn là những linh kiện tinh vi nhất như chip bán dẫn và cảm biến cao cấp, vốn vẫn phụ thuộc vào công nghệ của Đức hoặc Nhật Bản.
Cuộc đua robot không chỉ là kinh doanh mà còn là nền móng mới cho sức mạnh địa chính trị. Tiến sĩ Robert Ambrose, cựu lãnh đạo bộ phận Robot & AI của NASA, cảnh báo: robot đang đóng vai trò tương tự ngành công nghiệp ô tô thế kỷ trước—quốc gia nào làm chủ sẽ nắm giữ ưu thế kinh tế và quân sự.
Nguyễn Thanh (t/h)
