Đề xuất bảo vệ người kinh doanh nhỏ lẻ
VCCI cho rằng cần có chính sách bảo vệ người bán nhỏ lẻ trên sàn thương mại điện tử, tương tự như cách pháp luật hiện nay đang bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Trong khi thương mại điện tử ngày càng phát triển mạnh, trở thành kênh bán hàng quan trọng với 61% người dùng internet lựa chọn để mua sắm, thì người bán, chủ yếu là hộ kinh doanh cá thể, cá nhân, lại đang gặp nhiều bất lợi.
Theo số liệu năm 2024, có khoảng 650.000 gian hàng trực tuyến phát sinh đơn hàng, với tổng doanh thu đạt 318.900 tỉ đồng từ 5 sàn thương mại điện tử lớn nhất. Tuy nhiên, chính các nền tảng này lại đang nắm giữ quyền lực lớn, tạo ra sự chênh lệch đáng kể giữa sàn và người bán. Người kinh doanh nhỏ thường bị áp đặt các chính sách bất lợi, thiếu khả năng thương lượng, đối mặt với nguy cơ điều khoản thay đổi đột ngột, bị đình chỉ hoặc cấm hoạt động mà không rõ lý do, hạn chế tiếp cận dữ liệu khách hàng… Những yếu tố này khiến họ gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động kinh doanh.
Nguy cơ bất cân đối quyền lợi trong thương mại điện tử
Dẫn nghiên cứu từ Ủy ban châu Âu, VCCI cho biết có tới 46% doanh nghiệp tại EU sử dụng nền tảng trực tuyến gặp vấn đề trong quan hệ thương mại, trong đó 21% gặp thường xuyên. Đối với các doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào nền tảng, rủi ro thậm chí còn cao hơn, với thiệt hại kinh tế ước tính từ 2 đến 19,5 tỉ euro mỗi năm.
Tại Việt Nam, Luật Cạnh tranh 2020 đã tạo ra hành lang pháp lý xử lý các hành vi hạn chế cạnh tranh và lạm dụng vị trí thống lĩnh. Tuy nhiên, luật vẫn chưa bao quát hết những bất lợi mà người bán nhỏ lẻ gặp phải, bởi nhiều hành vi tác động tiêu cực có thể diễn ra mà không cần đến sự chi phối thị trường hay thỏa thuận cụ thể.
Trước đây, các nền tảng thương mại điện tử từng hỗ trợ mạnh mẽ người bán nhằm mở rộng thị trường. Tuy nhiên, khi thị trường đã ổn định, VCCI cho rằng cần có sự điều chỉnh để đảm bảo quyền lợi cân bằng giữa các bên. Điều này không chỉ giúp duy trì sự cạnh tranh lành mạnh mà còn tạo động lực cho doanh nghiệp nhỏ tiếp tục tham gia và phát triển bền vững.
Đề xuất chính sách minh bạch hơn
Từ những phân tích trên, VCCI kiến nghị bổ sung chính sách bảo vệ quyền lợi người bán trên sàn thương mại điện tử. Thay vì áp dụng các quy định hành chính cứng nhắc, VCCI đề xuất tập trung vào việc tăng tính minh bạch trong hoạt động của sàn, đảm bảo người bán có quyền tiếp cận dữ liệu kinh doanh và được thương lượng công bằng.
Việc hoàn thiện khung pháp lý và điều chỉnh chính sách hợp lý sẽ góp phần xây dựng một thị trường thương mại điện tử phát triển bền vững, công bằng cho cả doanh nghiệp lẫn người tiêu dùng.
Phương Thảo(t/h)
