Chưa có biện pháp ngăn chặn đủ mạnh
Tại phố Tô Hiệu (phường Nghĩa Đô), nơi tập trung mật độ cao quán cà phê, trà sữa, đồ ăn nhanh và nhà hàng nhỏ, tình trạng lấn chiếm diễn ra từ sáng sớm. Xe máy của khách dựng kín toàn bộ vỉa hè, khiến người đi bộ hoàn toàn không còn lối di chuyển. Đây không phải hiện tượng nhất thời vào giờ cao điểm mà là tình trạng kéo dài liên tục, duy trì cả ngày từ sáng đến tối.
Đến trưa, lượng ô tô của khách hàng tăng lên, đỗ kín hai bên lòng đường, chiếm gần như toàn bộ bề mặt đường và chỉ chừa lại một luồng nhỏ để phương tiện len qua. Ở nhiều thời điểm, đường bị thu hẹp đến mức xe buýt phải dừng lại vì không thể vượt, xe con phải lùi cả đoạn dài để nhường đường, còn xe máy phải luồn lách từng khe nhỏ giữa hai hàng ô tô đỗ hai bên.
Đáng chú ý, việc chiếm dụng không chỉ gây ùn tắc mà còn làm biến dạng hoàn toàn chức năng của không gian công cộng. Vỉa hè không còn là nơi dành cho người đi bộ, lòng đường không còn là nơi lưu thông; cả hai bị biến thành bãi đỗ xe của quán xá. Mức độ nghiêm trọng của tình trạng này cho thấy công tác kiểm tra, xử lý và duy trì trật tự chưa tương xứng với mức độ vi phạm.
Cư dân bức xúc kéo dài, yêu cầu cơ quan chức năng xử lý dứt điểm
Ông Lê Quang Anh, cư dân tổ 23 phường Nghĩa Đô, phản ánh trạng thái thường xuyên bị “chiếm dụng” không gian sống:
“Vỉa hè trước cửa nhà chúng tôi bị xe máy chiếm sạch từ sáng. Đến trưa thì ô tô đỗ hai hàng dưới lòng đường, xe trong ngõ hoàn toàn không thể đi ra. Người dân phải đi bộ dưới lòng đường, rất nguy hiểm". 
Ông Anh nhấn mạnh tính chất tái diễn: “Cứ mỗi lần lực lượng chức năng xuất hiện thì trật tự được vài giờ. Khi họ rời đi, quán xá lại dựng xe tràn lan như chưa hề bị xử lý. Cách làm theo chiến dịch như vậy không thể gọi là quản lý. Dân ở đây sống trong cảnh lộn xộn này nhiều năm rồi".
Không chỉ ông Anh, nhiều cư dân khác cho biết họ thường xuyên chịu cảnh bị che mất lối vào nhà, phải né từng hàng xe để di chuyển, và đối mặt với tiếng ồn, khói bụi, rác thải từ hoạt động kinh doanh. Nhiều người cho rằng, mức độ vi phạm đã vượt xa khái niệm “lấn chiếm” và trở thành sự chiếm dụng tài nguyên đô thị, đẩy người dân ra khỏi không gian đáng lẽ thuộc về họ.
Theo các chuyên gia đô thị, trách nhiệm lớn nhất hiện nay nằm ở khâu tổ chức và quản lý: Thiếu điểm đỗ xe bắt buộc, thiếu phân khu chức năng, thiếu giám sát thường xuyên và thiếu chế tài mạnh tay cho các tuyến phố tái phạm. Những biện pháp xử lý theo đợt không đủ để tạo thay đổi bền vững.
Nếu không có sự phối hợp giữa việc tổ chức không gian, xây dựng điểm đỗ xe hợp pháp, quản lý quán xá và kiểm tra liên tục, tình trạng chiếm dụng vỉa hè lòng đường sẽ không thể chấm dứt. Hệ quả là an toàn giao thông suy giảm, trật tự đô thị bị phá vỡ, và chất lượng sống của cư dân tiếp tục đi xuống.
Một đô thị không thể vận hành văn minh khi người đi bộ không tìm được nơi để đặt chân, còn lòng đường bị biến thành bãi đỗ xe công cộng. Hà Nội cần hành động mạnh hơn, dứt khoát hơn để trả lại chức năng đúng cho không gian đô thị.
Minh Thắm
