Thông tư xác định rõ đối tượng áp dụng, đồng thời quy định nhiều trường hợp được miễn phí, lệ phí, trong đó có:
Hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại.
Quà tặng cho cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp và cá nhân trong định mức miễn thuế.
Quà biếu, quà tặng vì mục đích nhân đạo, từ thiện.
Đồ dùng của tổ chức, cá nhân nước ngoài theo quy chế miễn trừ ngoại giao.
Hành lý của người nhập cảnh.
Hàng hóa trao đổi, mua bán trong định mức miễn thuế của cư dân biên giới.
Phương tiện vận tải của cư dân biên giới được quản lý theo phương thức mở sổ theo dõi, không cần khai tờ khai hải quan.
Ngoài ra, hàng hóa và phương tiện xuất nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh còn được miễn phí, lệ phí theo quy định tại các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc theo cam kết của Chính phủ.
Nghĩa vụ nộp phí, lệ phí
Đối với các trường hợp phải nộp, Thông tư quy định: Người khai hải quan phải hoàn thành nghĩa vụ tài chính tại thời điểm đăng ký tờ khai đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh hoặc khi phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.
Hàng hóa tạm xuất – tái nhập theo Nghị định số 64/2020/NĐ-CP phải nộp phí khi được cấp sổ ATA.
Người nộp đơn yêu cầu cơ quan hải quan kiểm tra, giám sát hàng hóa liên quan đến bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, xin gia hạn hoặc tạm dừng thủ tục hải quan đối với hàng hóa nghi ngờ xâm phạm cũng phải nộp phí, lệ phí.
Biểu mức thu ban hành kèm theo Thông tư được xây dựng dựa trên cơ sở hài hòa với cam kết quốc tế, phù hợp thực tiễn hoạt động hải quan, bảo đảm công khai, minh bạch.
Người nộp có thể lựa chọn nộp bằng tiền mặt hoặc thanh toán không dùng tiền mặt. Phí được nộp vào tài khoản phí chờ nộp ngân sách nhà nước của cơ quan hải quan tại Kho bạc Nhà nước; lệ phí nộp trực tiếp vào ngân sách.
Trường hợp đăng ký nhiều tờ khai trong tháng, nghĩa vụ nộp phí, lệ phí phải hoàn thành chậm nhất vào ngày 10 của tháng tiếp theo, căn cứ trên danh sách tờ khai do cơ quan hải quan thông báo.
Thông tư cũng quy định rõ cơ chế ủy nhiệm thu theo Luật Quản lý thuế năm 2019 và Nghị định số 126/2020/NĐ-CP. Tổ chức được ủy nhiệm thu có trách nhiệm nộp toàn bộ lệ phí vào ngân sách nhà nước, đồng thời nộp phí vào tài khoản phí chờ nộp ngân sách của cơ quan hải quan tại Kho bạc Nhà nước, tuân thủ hợp đồng ủy nhiệm và quy định pháp luật liên quan.
Với các quy định mới, Thông tư số 86/2025/TT-BTC không chỉ tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực hải quan, mà còn giúp tổ chức, cá nhân thực hiện thủ tục nhanh chóng, thuận lợi và minh bạch hơn. Qua đó, văn bản này được kỳ vọng góp phần cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ thương mại và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong tiến trình hội nhập quốc tế.
Nguyễn Kiên
