Theo dự thảo, khi thực hiện các giao dịch như mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, thừa kế quyền sử dụng đất hoặc sang tên phương tiện giao thông, người dân sẽ không cần công chứng hợp đồng, không cần xác nhận tình trạng hôn nhân hay xuất trình bản sao giấy tờ cá nhân. Thay vào đó, việc đối chiếu, xác minh sẽ dựa trên các dữ liệu đã được thu thập, chuẩn hóa và lưu trữ trong các hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia.
Các nguồn dữ liệu bao gồm Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (xác minh nhân thân, tình trạng hôn nhân, nơi cư trú, số định danh cá nhân); Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử (dữ liệu kết hôn, ly hôn, khai sinh, khai tử, xác nhận tình trạng hôn nhân); Cơ sở dữ liệu đất đai (dữ liệu quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất); Cơ sở dữ liệu về đăng ký, quản lý xe cơ giới (thông tin đăng ký xe, chủ sở hữu phương tiện); cùng với nền tảng VNeID và các hình thức xác thực điện tử mức độ cao.
Quy định này sẽ áp dụng cho cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp trong nước cũng như người Việt Nam định cư ở nước ngoài khi thực hiện giao dịch dân sự tại Việt Nam.
Giao dịch trực tuyến, ký số thay công chứng
Với giao dịch mua bán, tặng cho đất đai, quy trình sẽ được thực hiện hoàn toàn trực tuyến. Bên mua và bên bán đăng nhập vào Cổng Dịch vụ công quốc gia để khai báo thông tin hợp đồng và yêu cầu đăng ký biến động đất đai. Sau khi xác thực danh tính qua VNeID mức 2, hệ thống sẽ tự động đối chiếu và kiểm tra thông tin nhân thân, tình trạng hôn nhân và quyền sử dụng đất hợp pháp.
Người dân có thể ký số trên hợp đồng điện tử hoặc in ra để ký trực tiếp tại bộ phận tiếp nhận. Cơ quan đăng ký đất đai tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả trực tuyến hoặc trực tiếp tùy lựa chọn.
Giao dịch mua bán, tặng cho phương tiện giao thông được thực hiện theo quy trình tương tự. Toàn bộ hợp đồng, hồ sơ giao dịch và nhật ký xử lý sẽ được lưu trữ điện tử trong hệ thống của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đảm bảo tính pháp lý và phục vụ kiểm tra, giải quyết tranh chấp hoặc xử lý vi phạm.
Trong trường hợp dữ liệu chưa được cập nhật hoặc chưa xác thực, cơ quan tiếp nhận có thể yêu cầu người dân bổ sung giấy tờ hoặc hướng dẫn cập nhật dữ liệu hộ tịch, định danh để có thể sử dụng quy trình rút gọn cho các lần giao dịch sau.
Hướng tới xóa bỏ hoàn toàn giấy tờ thủ công
Bộ Công an cho rằng đề xuất này sẽ là bước đột phá trong cải cách hành chính, giúp cắt giảm đáng kể chi phí, thời gian và thủ tục cho người dân, doanh nghiệp. Khi dữ liệu điện tử được khai thác triệt để, người dân sẽ không còn phải mang theo giấy tờ truyền thống hay đi lại nhiều lần giữa các cơ quan.
Mục tiêu lâu dài là tiến tới xóa bỏ hoàn toàn giấy tờ thủ công, hiện thực hóa nguyên tắc “không yêu cầu những gì Nhà nước đã có”, bảo đảm mỗi thông tin chỉ khai báo một lần và được sử dụng nhiều lần trong các giao dịch khác nhau.
Song song với dự thảo này, Bộ Công an cũng đang hoàn thiện các quy định về định danh và xác thực điện tử, dự kiến tích hợp 188 loại giấy tờ cá nhân và 390 loại giấy tờ tổ chức vào VNeID, bao gồm sổ đỏ, bằng đại học, hộ chiếu và tài khoản an sinh xã hội. Mục tiêu là tạo điều kiện tối đa cho người dân và doanh nghiệp, giảm thiểu tình trạng quan liêu, nhũng nhiễu và phiền hà trong thủ tục hành chính.
Hậu Thạch
