Kể từ khi làn sóng dịch Covid-19 lần thứ 4 bùng phát mạnh tại các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam. Ngay lập tức, các địa phương đã áp dụng biện pháp giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg ngày 31/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ.
Nhiều doanh nghiệp không sản xuất được, xí nghiệp bị phong tỏa, tạm dừng hoạt động do không thể thực hiện được “3 tại chỗ” theo quy định của UBND một số tỉnh, thành phố: Đồng Nai, Bình Dương, TP. HCM.... Điều này dẫn đến số lượng container tồn đọng tại cảng Cát Lái tăng lên mức báo động.
Theo Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn, sau 3 tuần thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16, sản lượng container xuất nhập tàu, sản lượng conatiner giao nhận bãi, số lượt xe ra, vào cảng giao nhận container liên tục giảm so với cùng kỳ khi chưa giãn cách, kéo theo dung lượng tồn bãi cảng Cát Lái tăng cao.
Tổng tồn tại cảng Cát Lái đến thời điểm này là 106.717 teu, chiếm 86% dung lượng bãi, trong đó cảng lo ngại hàng nhập tồn lâu ngày sẽ ảnh hưởng đến sản xuất.
Cụ thể, hàng nhập tồn 50.872 teu (1 teu = 1 container 20’, bình quân trọng lượng khoảng 15 tấn) chiếm 95% dung lượng thiết kế. Đặc biệt có 6.544 teu hàng tồn trên 90 ngày, cảng đã xin cơ chế chuyển đi lưu trữ ở các cơ sở khác nhưng chưa được Hải quan đồng ý.
Hàng xuất: 30.000 teu chiếm 76% dung lượng thiết kế. Còn lại là rỗng. Dự kiến 2 tuần tới, tổng tồn bãi tăng khoảng 5% lên mức 115.000 teu chiếm khoảng 91% dung lượng thiết kế.
Trong đó, sản lượng nhập tồn bãi sẽ tăng khoảng 5% lên mức 53.500 teu (chiếm 100% dung lượng thiết kế hàng nhập). Hàng xuất sẽ vẫn duy trì tồn như hiện nay chiếm 76% dung lượng thiết kế.
Trước tình hình đó, ngày 26/7 vừa qua, Cục Hải quan TP. HCM đã báo cáo Tổng cục Hải quan và đề xuất: Doanh nghiệp có hàng hóa cập bến tại cảng Cát Lái được vận chuyển về các địa điểm thông quan trung gian trước khi làm thủ tục thông quan. Được thực hiện bằng hình thức vận chuyển độc lập hoặc bằng biên bản bàn giao giữa các Cục. Tuy nhiên việc triển khai thực hiện có một số vướng mắc.
Theo quy định tại Điều 50 Thông tư số 38/2015/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại Thông tư số 39/2018/TT-BTC ngày 20/4/2018 có quy định các trường hợp mở tờ khai vận chuyển kết hợp và trường hợp mở tờ khai vận chuyển độc lập. Do vậy, các địa điểm thông quan trung gian không thể hiện trên đơn nên không có cơ sở để vận chuyển hàng hóa chưa làm thủ tục hải quan từ cảng Cát Lái về các địa điểm trung gian theo đề nghị của Doanh nghiệp.
Doanh nghiệp kiến nghị không điều chỉnh Manifest trong trường hợp hàng hóa chưa mở tờ khai, chưa thông quan về các địa điểm trung gian không có thông tin trên Manifest lại không phù hợp với quy định tại Điều 65, Điều 66, Điều 67 Nghị định số 08/2015/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 59/2018/NĐ-CP ngày 20/4/2018 của Thủ tướng Chính Phủ.
Doanh nghiệp kiến nghị sử dụng biên bản bàn giao để chuyển hàng hóa về các địa điểm trung gian sẽ làm tăng khối lượng công việc cho cơ quan hải quan phải niêm phong hải quan, tăng thủ tục hồ sơ giấy, gây khó khăn cho công tác kiểm soát chống buôn lậu, không đảm bảo công tác giám sát và phát sinh nhiều vướng mắc về quy trình sẽ đi ngược với mục tiêu đơn giản hóa thủ tục theo Nghị quyết của Chính Phủ.
Trước những vướng mắc trên, Cục Hải quan TP. HCM đã chủ động kiến nghị Tổng cục Hải quan triển khai thực hiện một số giải pháp sau:
Đề xuất Tổng cục Hải quan kiến nghị cơ quan có thẩm quyền cho phép Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn được vận chuyển hàng tồn đọng quá 90 ngày từ cảng Cát Lái về cảng Tân Cảng Hiệp Phước để lưu giữ và chờ làm thủ tục để giảm tải cho cảng Cát Lái.
Kiến nghị cho phép Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn thuê các cảng thuộc địa bàn của TP. HCM ( cảng SP-ITC, cảng Vict, cảng Lotus, cảng Tân Thuận...) để lưu giữ hàng hóa nhằm giảm tải cho cảng Cát Lái trong thời gian dịch bệnh Covid- 19 diễn biến phức tạp tại khu vực phía Nam.
Cho phép Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn được lưu giữ tạm thời hàng hóa nhập khẩu tại cảng dỡ hàng là Cảng Cái Mép để chờ làm thủ tục vận chuyển độc lập về cảng đích là Cảng Cát Lái mà không xử phạt vi phạm hành chính quá thời hạn làm thủ tục hải quan khi doanh nghiệp đãng ký tờ khai.
Về phía Cục Hải quan TP. HCM, đã triển khai quán triệt ngay đến tập thể Lãnh đạo, cán bộ công chức thực hiện thủ tục hải quan 24/7 tại cảng Cát Lái, bảo đảm hàng hoá được làm thủ tục thông quan cả ngày lẫn đêm.
Trước mắt, Cục Hải quan TP. HCM cũng đã chủ trì thống nhất với các cơ quan chuyên ngành cho phép doanh nghiệp nộp bản chứng thư scan bằng đường điện tử trong thời gian áp dụng Chỉ thị 16 và bổ sung bản gốc sau để hạn chế người đến cảng làm thủ tục.
Hoàng Dương - Nguyễn Tùng
