Ảnh minh họa
Theo thông tin từ Bộ Tài chính, pháp luật về đầu tư và xây dựng hiện hành (Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng) đã quy định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của của từng cấp trong lập, thẩm định và quyết định đầu tư dự án; đồng thời cũng đã quy định rõ điều kiện được điều chỉnh dự án. Đối với đầu tư công, Bộ trưởng và Chủ tịch UBND là người quyết định đầu tư.
Do vậy, quá trình thực hiện nếu có điều chỉnh không đúng thì trách nhiệm đầu tiên thuộc chủ đầu tư, cơ quan thẩm định và người phê duyệt điều chỉnh; các cá nhân, tổ chức nào sai phạm sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến đội vốn, có thể do khách quan và chủ quan. Với các nguyên nhân khách quan theo luật định thì việc điều chỉnh dự án và tăng vốn là cần thiết. Đối với các nguyên nhân chủ quan cần có phân tích đánh giá cụ thể đối với từng dự án để xác định rõ trách nhiệm cá nhân, tổ chức trong quá trình thực hiện, từ đó quy đúng trách nhiệm song có thể nhận định một số nguyên nhân sau:
Chất lượng khâu lập dự án ban đầu kém, dự án được lập sơ sài, thiếu thực tế (khảo sát, lập dự án).
Chất lượng thẩm định không cao: Tại các khâu thẩm định, phê duyệt không phát hiện ra đến khi đi vào thực hiện mới phát sinh đòi hỏi phải điều chỉnh, tăng vốn.
Khâu tổ chức thực hiện không đồng bộ dẫn đến kéo dài thời gian (GPMB chậm, vốn bố trí không đủ, nhà thầu không đủ năng lực, thi công kéo dài...)
Thiếu kiên quyết trong chỉ đạo, thực hiện của các cấp quản lý, theo dõi và thực hiện.
Trách nhiệm cơ quan quản lý gồm: Trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc quản lý tổ chức triển khai dự án từ khâu khảo sát, lập, thiết kế, tổ chức lựa chọn nhà thầu, quản lý thi công, quyết toán... Các cơ quan chuyên môn của người quyết định đầu tư trong quá trình thẩm định chủ trương đầu tư, thẩm định dự án và thẩm định điều chỉnh dự án tham mưu trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trách nhiệm của các cơ quan giám sát, kiểm tra: Có kịp thời phát hiện những bất cập để có ý kiến với cấp thẩm quyền xử lý.
Giải pháp hạn chế là: Các cấp thực hiện nghiêm túc đúng quy định; Tăng cường phản biện độc lập trong lựa chọn quyết định đầu tư; Giám sát, kiểm tra nghiêm túc, chế tài xử lý mạnh và ngay.
Minh Anh
