Nghịch lý cà phê tăng giá nhưng nông dân lại không được hưởng lợi

Ông Nguyễn Ngọc Luận, nhà sáng lập thương hiệu cà phê nông sản Meet More (huyện Hóc Môn, TP. HCM), cho biết, doanh nghiệp (DN) của ông bị ảnh hưởng rất nhiều vì giá nguyên liệu cà phê tươi tăng theo ngày. Cách đây vài hôm, giá mới 86.000 đồng/kg, hôm sau đã lên 91.000 đồng/kg…

Hiện nay giá là 95.000 đồng/kg. “Ngày này năm ngoái, giá cà phê chỉ 41.000 đồng/kg, nay đã vọt lên gần cả 100.000 đồng/kg. Giá cà phê như con ngựa bất kham, DN trở tay không kịp”, ông Luận ví von.

Theo ông Luận, từ giữa tháng 6/2023, cà phê đã có dấu hiệu tăng giá từ 40.000 - 45.000 đồng/kg, sau đó lên 50.000 đồng/kg. Mỗi lần thay đổi giá đều duy trì trong vài tháng. Nhưng sau Tết, giá tăng nhanh và cao bất thường. Tuy giá cao nhưng nông dân không được hưởng lợi vì không có cà phê để bán, họ bán tại vườn ngay sau khi thu hoạch, chứ không dự trữ chờ tăng giá.

Ông Luận cho hay, khi giá nguyên liệu tăng cao, Meet More cũng như các nhà sản xuất, chế biến cà phê khác bị ảnh hưởng rất nhiều đến những đơn hàng xuất khẩu đã ký trước đó.

Thông thường, thời gian từ lúc ký hợp đồng đến lúc giao hàng khoảng 7 tháng. Giá tăng nhanh và đột biến khiến DN không thể tích trữ được nguyên liệu, nếu có cũng không nhiều. Ông Luận nói rằng có hai lý do khiến DN không thể tăng giá với đối tác. Đó là tỷ giá USD đang lên, cước phí vận chuyển logistics cũng tăng, nếu còn tăng thêm giá hàng hóa thì gần như sẽ không bán được hàng. Vì vậy DN phải cắt giảm toàn bộ lợi nhuận, thậm chí bù lỗ cho những đơn hàng lớn đã ký trước đó.

“Chúng tôi chỉ có thể mua nguyên liệu nhỏ giọt để hoàn thành đơn hàng. Từ đầu năm đến nay có nhiều đối tác ngoại đến mua hàng nhưng chúng tôi đều từ chối, vì nhận nhiều sẽ càng thêm lỗ, trừ khi đối tác chịu tăng giá”, ông Luận nói. Theo ông, chỉ có thể cầm cự đến khoảng tháng 6.

Bà Văn Thị Loan, Giám đốc Công ty TNHH Real Bean Coffee (TP Thủ Đức), cho biết, hiện trung bình mỗi tháng DN này chỉ còn xuất khẩu 2 - 3 container cà phê, giảm 50% so với giai đoạn trước. Giá nguyên liệu cà phê lên cao nhưng lại không có đủ nguồn cung. DN của bà Loan xoay xở bằng cách không ký hợp đồng dài hạn với đối tác ngoại mà chốt giá theo thời điểm. Đồng thời chấp nhận hòa vốn để giữ mối.

Với giá cà phê quá cao như hiện nay, bà Loan cho rằng đây không phải là giá thực. Giá cả nông sản có lên có xuống, khi đạt đỉnh rồi sẽ phải hạ xuống. Khoảng tháng 4, tháng 5 tới, khi thị trường Brazil, Indonesia vào hàng trở lại, khả năng thị trường sẽ có sự điều chỉnh.

Nhiều DN xuất khẩu nông sản cho rằng với mức giá đạt đỉnh lịch sử như hiện nay, họ không mua được hàng, chưa kể một số nhà cung ứng không giao hàng do giá cả biến động.

Với các bạn hàng nhập khẩu, do đầu ra gặp khó, họ cũng không thể nào nâng giá bán cho người tiêu dùng theo mức giá mới này. Thị trường chưa chấp nhận và chưa theo kịp, vì vậy, cả các nhà xuất khẩu và nhập khẩu đều đang gặp rủi ro.

Theo ông Nguyễn Văn Mười, Trưởng cơ quan phụ trách phía Nam, Hội Làm vườn Việt Nam, việc thiếu hụt cà phê không chỉ diễn ra ở Việt Nam mà trên toàn cầu, từ đó đẩy giá lên cao.

Ở Tây Nguyên, người thu mua đến vườn và chấp nhận mua cả những loại cà phê trước đây bị chê. Sản lượng giảm tương đối nhiều.

“Tôi cho rằng trong thời điểm này, từng DN phải có phương án cho riêng mình. Chúng ta phải chấp nhận chờ đợi vượt qua giai đoạn khó khăn hiện tại”, ông Mười nói.

Thiên Trường (t/h)