Tăng cường kiểm soát hoạt động kinh doanh trên “chợ mạng” dịp cuối năm

Phát hiện hàng nghìn vụ vi phạm

Cuối năm luôn là thời điểm hoạt động khuyến mãi kích cầu mua sắm diễn ra sôi động trên các trang thương mại điện tử. Tuy nhiên, các đối tượng lợi dụng mạng xã hội Facebook, Zalo, Shopee, Tiki, Lazada làm kênh thông tin tiếp thị, quảng cáo, kinh doanh hàng lậu, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, thậm chí cả hàng cấm (thuốc lá điện tử), hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Hiện nay, chỉ cần click chuột vào bất kỳ trang thương mại điện tử nào, người tiêu dùng cũng có thể thuận tiện đặt hàng với những mức chiết khấu. Đặc biệt những dịp khuyến mãi kích cầu mua sắm, mức giảm sâu càng thu hút các tín đồ mua sắm online. Theo nghiên cứu của Facebook, có tới 79% người mua sắm được khảo sát cho biết họ đã mua hàng trực tuyến và 82% sử dụng các thiết bị di động vì an toàn và thuận tiện hơn để chuẩn bị cho dịp Tết 2021. 60% người mua hàng cho biết đã chuyển sang các kênh trực tuyến và từ xa để gửi quà...

Lướt một vòng trên Facebook, Zalo, Shopee, Tiki, Lazada chúng ta có thể thấy các mặt hàng bán quần áo, đồ ăn, giày dép và cả những sản phẩm có giá trị như điện thoại, vàng bạc, laptop, hàng xách tay… được bán tràn lan. Không thể phủ nhận những hiệu quả tích cực mà hình thức bán hàng mới này đem lại, tuy nhiên, kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử cũng đã bộc lộ những lỗ hổng về chất lượng hàng hóa, đặc biệt là đối với sản phẩm được bán trên mạng xã hội, chưa qua kiểm duyệt của các sàn thương mại điện tử và cơ quan chức năng. 

Tính đến tháng 10/2021, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã thực hiện kiểm tra gần 2.500 vụ việc, phát hiện, xử lý trên 2.300 vụ vi phạm (bao gồm hành vi vi phạm về thương mại điện tử và các hành vi lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng hoá nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng giả), xử phạt trên 18 tỷ đồng.

Điển hình, trong tháng 7/2020, Tổng cục Quản lý thị trường đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng tấn công vào một kho hàng lậu, hàng giả tại TP. Lào Cai, đối tượng kinh doanh thương mại điện tử bán lẻ bằng hình thức phát hình trực tiếp (livestream) trên mạng xã hội Facebook, tổng số sản phẩm tạm giữ là 158.014 đơn vị sản phẩm nằm trong 237 chủng loại hàng hóa. Đây là vụ việc kinh doanh hàng lậu, hàng giả thông qua thương mại điện tử lớn nhất từ trước tới nay mà cơ quan quản lý thị trường cùng các lực lượng chức năng phát hiện, xử lý thành công.

Theo báo cáo của Bộ Công Thương gửi Văn phòng Chính phủ, hiện nay, tình trạng kinh doanh, buôn bán hàng cấm, hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng kém chất lượng công khai trên các trang web thương mại điện tử, đặc biệt các sàn giao dịch thương mại điện tử và mạng xã hội,... thực sự gây ảnh hưởng nghiêm trọng, đe dọa đến môi trường kinh doanh chung, ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của người tiêu dùng.

Kiểm soát hoạt động kinh doanh trên “chợ mạng” dịp cuối năm

Thương mại điện tử là xu thế tất yếu của thời đại công nghệ nhưng lại là thách thức lớn cho công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Ông Trần Hữu Linh dự báo, trong khoảng hai đến ba năm tới, tỷ lệ gian lận thương mại trên thương mại điện tử sẽ chiếm khoảng 50 - 60% so với tổng thể các hình thức gian lận thương mại nói chung.

“Vì vậy, trong năm 2021 và những năm tiếp theo, nhiệm vụ chính của quản lý thị trường sẽ là đấu tranh chống hàng gian, hàng giả trên môi trường mạng, kiểm tra, kiểm soát có trọng tâm, trọng điểm, thường xuyên, liên tục các chủ thể, chủ sàn giao dịch thương mại điện tử, trên mạng xã hội, chứ không phải đi bắt, đi kiểm tra ở ngoài phố, vì ngay cả các phương thức bán hàng truyền thống thì hiện nay cũng thỏa thuận trước trên mạng xã hội"- ông Trần Hữu Linh nhấn mạnh.

Để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, hiện nay các sàn thương mại điện tử cũng đang triển khai nhiều biện pháp, chung tay với lực lượng chức năng bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Sàn thương mại điện tử Sendo đang sử dụng trí tuệ nhân tạo để sàng lọc những sản phẩm có nguy cơ giả mạo. Sàn Lazada, bên cạnh việc thực hiện kiểm tra và rà soát liên tục, ngay khi phát hiện hay nhận được cảnh báo về vi phạm liên quan tới hàng nhái, giả… sẽ xử phạt từ đình chỉ đến đóng cửa vĩnh viễn gian hàng. Tương tự, Shopee sẽ chỉ trả tiền cho người bán khi khách hàng hài lòng với sản phẩm; người mua có thể trả hàng trong vòng 7 ngày và nếu phát hiện người bán vi phạm có thể chủ động báo cáo qua công cụ tương tác…

Về phía các cơ quan chức năng, thời gian tới, Bộ Công Thương tiếp tục chỉ đạo Tổng cục Quản lý thị trường và các đơn vị chức năng thuộc Bộ tập trung tăng cường phối hợp với các cơ quan, đơn vị, rà soát, đề xuất, sửa đổi, bổ sung các quy định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại điện tử.

Đặc biệt, các nội dung liên quan tới: Điều kiện thiết lập các website và ứng dụng thương mại điện tử để kinh doanh; minh bạch hóa thông tin sản phẩm, quản lý các mô hình kinh doanh mới, các đơn vị cung cấp dịch vụ trung gian hoặc hỗ trợ cho thương mại điện tử như kho hàng, chuyển phát, thanh toán…

Kiểm tra rà soát, phân loại danh sách các website, ứng dụng thương mại điện tử, từ đó đề xuất kế hoạch kiểm tra, xử lý phù hợp, đảm bảo hiệu quả.

Tâm An